अर्हत्
Appearance
Sanskrit
[edit]Alternative forms
[edit]- अर्हन्त् (arhant)
Alternative scripts
[edit]Alternative scripts
- অৰ্হত্ (Assamese script)
- ᬅᬃᬳᬢ᭄ (Balinese script)
- অর্হত্ (Bengali script)
- 𑰀𑰨𑰿𑰮𑰝𑰿 (Bhaiksuki script)
- 𑀅𑀭𑁆𑀳𑀢𑁆 (Brahmi script)
- အရ်္ဟတ် (Burmese script)
- અર્હત્ (Gujarati script)
- ਅਰ੍ਹਤ੍ (Gurmukhi script)
- 𑌅𑌰𑍍𑌹𑌤𑍍 (Grantha script)
- ꦄꦂꦲꦠ꧀ (Javanese script)
- 𑂃𑂩𑂹𑂯𑂞𑂹 (Kaithi script)
- ಅರ್ಹತ್ (Kannada script)
- អហ៌ត៑ (Khmer script)
- ອຣ຺ຫຕ຺ (Lao script)
- അര്ഹത് (Malayalam script)
- ᠠᡵᡥᠠᢠ (Manchu script)
- 𑘀𑘨𑘿𑘮𑘝𑘿 (Modi script)
- ᠠᠷᠾᠠᢐ (Mongolian script)
- 𑦠𑧈𑧠𑧎𑦽𑧠 (Nandinagari script)
- 𑐀𑐭𑐟𑑂 (Newa script)
- ଅର୍ହତ୍ (Odia script)
- ꢂꢬ꣄ꢲꢡ꣄ (Saurashtra script)
- 𑆃𑆫𑇀𑆲𑆠𑇀 (Sharada script)
- 𑖀𑖨𑖿𑖮𑖝𑖿 (Siddham script)
- අර්හත් (Sinhalese script)
- 𑩐𑩼 𑪙𑪂𑩫 𑪙 (Soyombo script)
- 𑚀𑚤𑚶𑚩𑚙𑚶 (Takri script)
- அர்ஹத் (Tamil script)
- అర్హత్ (Telugu script)
- อรฺหตฺ (Thai script)
- ཨ་རྷ་ཏ྄ (Tibetan script)
- 𑒁𑒩𑓂𑒯𑒞𑓂 (Tirhuta script)
- 𑨀𑨫𑩇𑨱𑨙𑨴 (Zanabazar Square script)
Etymology
[edit]From the present participle of अर्हति (arhati, “to deserve”). From the root अर्ह् (arh) + -अत् (-at).
Pronunciation
[edit]Adjective
[edit]अर्हत् • (árhat) stem
- deserving, entitled to (+ accusative) (RV.)
- (used in a respectful address for अर्हसि (arhasi) Pāṇ. 3-2, 133) able, allowed to (+accusative) (RV.)
- worthy, venerable, respectable (ŚBr., AitBr. etc.)
- praised, celebrated (L.)
Declension
[edit]Masculine at-stem declension of अर्हत् (árhat) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | अर्हन् árhan |
अर्हन्तौ / अर्हन्ता¹ árhantau / árhantā¹ |
अर्हन्तः árhantaḥ |
Vocative | अर्हन् árhan |
अर्हन्तौ / अर्हन्ता¹ árhantau / árhantā¹ |
अर्हन्तः árhantaḥ |
Accusative | अर्हन्तम् árhantam |
अर्हन्तौ / अर्हन्ता¹ árhantau / árhantā¹ |
अर्हतः árhataḥ |
Instrumental | अर्हता árhatā |
अर्हद्भ्याम् árhadbhyām |
अर्हद्भिः árhadbhiḥ |
Dative | अर्हते árhate |
अर्हद्भ्याम् árhadbhyām |
अर्हद्भ्यः árhadbhyaḥ |
Ablative | अर्हतः árhataḥ |
अर्हद्भ्याम् árhadbhyām |
अर्हद्भ्यः árhadbhyaḥ |
Genitive | अर्हतः árhataḥ |
अर्हतोः árhatoḥ |
अर्हताम् árhatām |
Locative | अर्हति árhati |
अर्हतोः árhatoḥ |
अर्हत्सु árhatsu |
Notes |
|
Feminine ī-stem declension of अर्हती (árhatī) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | अर्हती árhatī |
अर्हत्यौ / अर्हती¹ árhatyau / árhatī¹ |
अर्हत्यः / अर्हतीः¹ árhatyaḥ / árhatīḥ¹ |
Vocative | अर्हति árhati |
अर्हत्यौ / अर्हती¹ árhatyau / árhatī¹ |
अर्हत्यः / अर्हतीः¹ árhatyaḥ / árhatīḥ¹ |
Accusative | अर्हतीम् árhatīm |
अर्हत्यौ / अर्हती¹ árhatyau / árhatī¹ |
अर्हतीः árhatīḥ |
Instrumental | अर्हत्या árhatyā |
अर्हतीभ्याम् árhatībhyām |
अर्हतीभिः árhatībhiḥ |
Dative | अर्हत्यै árhatyai |
अर्हतीभ्याम् árhatībhyām |
अर्हतीभ्यः árhatībhyaḥ |
Ablative | अर्हत्याः / अर्हत्यै² árhatyāḥ / árhatyai² |
अर्हतीभ्याम् árhatībhyām |
अर्हतीभ्यः árhatībhyaḥ |
Genitive | अर्हत्याः / अर्हत्यै² árhatyāḥ / árhatyai² |
अर्हत्योः árhatyoḥ |
अर्हतीनाम् árhatīnām |
Locative | अर्हत्याम् árhatyām |
अर्हत्योः árhatyoḥ |
अर्हतीषु árhatīṣu |
Notes |
|
Neuter at-stem declension of अर्हत् (árhat) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | अर्हत् árhat |
अर्हन्ती árhantī |
अर्हन्ति árhanti |
Vocative | अर्हत् árhat |
अर्हन्ती árhantī |
अर्हन्ति árhanti |
Accusative | अर्हत् árhat |
अर्हन्ती árhantī |
अर्हन्ति árhanti |
Instrumental | अर्हता árhatā |
अर्हद्भ्याम् árhadbhyām |
अर्हद्भिः árhadbhiḥ |
Dative | अर्हते árhate |
अर्हद्भ्याम् árhadbhyām |
अर्हद्भ्यः árhadbhyaḥ |
Ablative | अर्हतः árhataḥ |
अर्हद्भ्याम् árhadbhyām |
अर्हद्भ्यः árhadbhyaḥ |
Genitive | अर्हतः árhataḥ |
अर्हतोः árhatoḥ |
अर्हताम् árhatām |
Locative | अर्हति árhati |
अर्हतोः árhatoḥ |
अर्हत्सु árhatsu |
Noun
[edit]अर्हत् • (arhat) stem, m
- arhat; a buddha who is still a candidate for nirvana
- (= क्षपणक (kṣapaṇaka)) a Jain
- an arhat or superior divinity with the Jains
- the highest rank in the Buddhist hierarchy (L.)
Declension
[edit]Masculine at-stem declension of अर्हत् (arhat) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | अर्हन् arhan |
अर्हन्तौ arhantau |
अर्हन्तः arhantaḥ |
Vocative | अर्हन् arhan |
अर्हन्तौ arhantau |
अर्हन्तः arhantaḥ |
Accusative | अर्हन्तम् arhantam |
अर्हन्तौ arhantau |
अर्हतः arhataḥ |
Instrumental | अर्हता arhatā |
अर्हद्भ्याम् arhadbhyām |
अर्हद्भिः arhadbhiḥ |
Dative | अर्हते arhate |
अर्हद्भ्याम् arhadbhyām |
अर्हद्भ्यः arhadbhyaḥ |
Ablative | अर्हतः arhataḥ |
अर्हद्भ्याम् arhadbhyām |
अर्हद्भ्यः arhadbhyaḥ |
Genitive | अर्हतः arhataḥ |
अर्हतोः arhatoḥ |
अर्हताम् arhatām |
Locative | अर्हति arhati |
अर्हतोः arhatoḥ |
अर्हत्सु arhatsu |
Descendants
[edit]- Pali: arahant
- → Middle Mongol: ᠠᠷᠬᠠᠳ (arqad)
- → Manchu: ᠠᡵᡤᠠᡨ (argat)
- → Tocharian A: ārānt (from अर्हन्त् (arhant)
- → Tocharian B: arahānte (from अर्हन्त् (arhant))
- → Chinese: 阿羅漢 / 阿罗汉 (āluóhàn) (from अर्हन्त् (arhant))
References
[edit]- Monier Williams (1899) “अर्हत्”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 93.
Categories:
- Sanskrit terms suffixed with -अत्
- Sanskrit terms belonging to the root अर्ह्
- Sanskrit terms with IPA pronunciation
- Sanskrit lemmas
- Sanskrit adjectives
- Sanskrit adjectives in Devanagari script
- Sanskrit at-stem adjectives
- Sanskrit nouns
- Sanskrit nouns in Devanagari script
- Sanskrit masculine nouns
- Sanskrit at-stem nouns