अप्रमाद
Sanskrit
[edit]Alternative forms
[edit]Alternative scripts
- অপ্ৰমাদ (Assamese script)
- ᬅᬧ᭄ᬭᬫᬵᬤ (Balinese script)
- অপ্রমাদ (Bengali script)
- 𑰀𑰢𑰿𑰨𑰦𑰯𑰟 (Bhaiksuki script)
- 𑀅𑀧𑁆𑀭𑀫𑀸𑀤 (Brahmi script)
- အပြမာဒ (Burmese script)
- અપ્રમાદ (Gujarati script)
- ਅਪ੍ਰਮਾਦ (Gurmukhi script)
- 𑌅𑌪𑍍𑌰𑌮𑌾𑌦 (Grantha script)
- ꦄꦥꦿꦩꦴꦢ (Javanese script)
- 𑂃𑂣𑂹𑂩𑂧𑂰𑂠 (Kaithi script)
- ಅಪ್ರಮಾದ (Kannada script)
- អប្រមាទ (Khmer script)
- ອປ຺ຣມາທ (Lao script)
- അപ്രമാദ (Malayalam script)
- ᠠᢒᡵᠠᠮᠠ᠊ᠠᡩᠠ (Manchu script)
- 𑘀𑘢𑘿𑘨𑘦𑘰𑘟 (Modi script)
- ᠠᢒᠷᠠᠮᠠᢗᢑᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑦠𑧂𑧠𑧈𑧆𑧑𑦿 (Nandinagari script)
- 𑐀𑐥𑑂𑐬𑐩𑐵𑐡 (Newa script)
- ଅପ୍ରମାଦ (Odia script)
- ꢂꢦ꣄ꢬꢪꢵꢣ (Saurashtra script)
- 𑆃𑆥𑇀𑆫𑆩𑆳𑆢 (Sharada script)
- 𑖀𑖢𑖿𑖨𑖦𑖯𑖟 (Siddham script)
- අප්රමාද (Sinhalese script)
- 𑩐𑩰 𑪙𑩼𑩴𑩛𑩭 (Soyombo script)
- 𑚀𑚞𑚶𑚤𑚢𑚭𑚛 (Takri script)
- அப்ரமாத³ (Tamil script)
- అప్రమాద (Telugu script)
- อปฺรมาท (Thai script)
- ཨ་པྲ་མཱ་ད (Tibetan script)
- 𑒁𑒣𑓂𑒩𑒧𑒰𑒠 (Tirhuta script)
- 𑨀𑨞𑩇𑨫𑨢𑨊𑨛 (Zanabazar Square script)
Etymology
[edit]अ- (a-, “un-”) + प्रमाद (pramā́da, “carelessness”).
Pronunciation
[edit]Noun
[edit]अप्रमाद • (apramāda) stem, m
- vigilance; mindfulness; attentiveness; heedfulness; alertness
- Antonym: प्रमाद (pramā́da)
- (Can we date this quote?), The Buddha, Dhammapada(pāḷi) (subsequently translated from Pali to Sanskrit), Appamādavaɡɡa, page 32; republished in The Eighteenth Book in the Suttanta-Pitaka: Khuddaka-Nikāya[1], Colombo, 2009:
- 8. ප්රමාදමප්රමාදෙන යදා නුදති පණ්ඩිතඃ
ප්රඥාප්රසාදමාරුහ්ය ත්වශොකඃ ශොකිනීං ප්රජාම්
පර්වතස්ථ ඉව භූමිෂ්ඨාන් ධීරො බාලානවෙක්ෂතෙ- 8 Pramādamapramādena yadā nudati paṇḍitaḥ
Prajñāprasādamāruhya tvaśokaḥ śokinīṃ prajām
Parvatastha iva bhūmiṣṭhān dhīro bālānavekṣate - 8. When the astute dispel negligence by means of diligence,
having ascended the palace of wisdom, the sorrow-free then behold this generation of sorrow,
as a wise man on a mountain-top beholds the fools below. - (literally, “8. When the astute dispel negligence by means of diligence,
having ascended the palace of wisdom, the sorrow-free then behold this generation of sorrow,
as a wise man on a mountain-top beholds the fools on the ground.”)
- 8 Pramādamapramādena yadā nudati paṇḍitaḥ
Declension
[edit]| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | अप्रमादः (apramādaḥ) | अप्रमादौ (apramādau) अप्रमादा¹ (apramādā¹) |
अप्रमादाः (apramādāḥ) अप्रमादासः¹ (apramādāsaḥ¹) |
| vocative | अप्रमाद (apramāda) | अप्रमादौ (apramādau) अप्रमादा¹ (apramādā¹) |
अप्रमादाः (apramādāḥ) अप्रमादासः¹ (apramādāsaḥ¹) |
| accusative | अप्रमादम् (apramādam) | अप्रमादौ (apramādau) अप्रमादा¹ (apramādā¹) |
अप्रमादान् (apramādān) |
| instrumental | अप्रमादेन (apramādena) | अप्रमादाभ्याम् (apramādābhyām) | अप्रमादैः (apramādaiḥ) अप्रमादेभिः¹ (apramādebhiḥ¹) |
| dative | अप्रमादाय (apramādāya) | अप्रमादाभ्याम् (apramādābhyām) | अप्रमादेभ्यः (apramādebhyaḥ) |
| ablative | अप्रमादात् (apramādāt) | अप्रमादाभ्याम् (apramādābhyām) | अप्रमादेभ्यः (apramādebhyaḥ) |
| genitive | अप्रमादस्य (apramādasya) | अप्रमादयोः (apramādayoḥ) | अप्रमादानाम् (apramādānām) |
| locative | अप्रमादे (apramāde) | अप्रमादयोः (apramādayoḥ) | अप्रमादेषु (apramādeṣu) |
- ¹Vedic
Descendants
[edit]- Pali: appamāda
Adjective
[edit]अप्रमाद • (apramāda) stem
Declension
[edit]| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | अप्रमादः (apramādaḥ) | अप्रमादौ (apramādau) अप्रमादा¹ (apramādā¹) |
अप्रमादाः (apramādāḥ) अप्रमादासः¹ (apramādāsaḥ¹) |
| vocative | अप्रमाद (apramāda) | अप्रमादौ (apramādau) अप्रमादा¹ (apramādā¹) |
अप्रमादाः (apramādāḥ) अप्रमादासः¹ (apramādāsaḥ¹) |
| accusative | अप्रमादम् (apramādam) | अप्रमादौ (apramādau) अप्रमादा¹ (apramādā¹) |
अप्रमादान् (apramādān) |
| instrumental | अप्रमादेन (apramādena) | अप्रमादाभ्याम् (apramādābhyām) | अप्रमादैः (apramādaiḥ) अप्रमादेभिः¹ (apramādebhiḥ¹) |
| dative | अप्रमादाय (apramādāya) | अप्रमादाभ्याम् (apramādābhyām) | अप्रमादेभ्यः (apramādebhyaḥ) |
| ablative | अप्रमादात् (apramādāt) | अप्रमादाभ्याम् (apramādābhyām) | अप्रमादेभ्यः (apramādebhyaḥ) |
| genitive | अप्रमादस्य (apramādasya) | अप्रमादयोः (apramādayoḥ) | अप्रमादानाम् (apramādānām) |
| locative | अप्रमादे (apramāde) | अप्रमादयोः (apramādayoḥ) | अप्रमादेषु (apramādeṣu) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | अप्रमादा (apramādā) | अप्रमादे (apramāde) | अप्रमादाः (apramādāḥ) |
| vocative | अप्रमादे (apramāde) | अप्रमादे (apramāde) | अप्रमादाः (apramādāḥ) |
| accusative | अप्रमादाम् (apramādām) | अप्रमादे (apramāde) | अप्रमादाः (apramādāḥ) |
| instrumental | अप्रमादया (apramādayā) अप्रमादा¹ (apramādā¹) |
अप्रमादाभ्याम् (apramādābhyām) | अप्रमादाभिः (apramādābhiḥ) |
| dative | अप्रमादायै (apramādāyai) | अप्रमादाभ्याम् (apramādābhyām) | अप्रमादाभ्यः (apramādābhyaḥ) |
| ablative | अप्रमादायाः (apramādāyāḥ) अप्रमादायै² (apramādāyai²) |
अप्रमादाभ्याम् (apramādābhyām) | अप्रमादाभ्यः (apramādābhyaḥ) |
| genitive | अप्रमादायाः (apramādāyāḥ) अप्रमादायै² (apramādāyai²) |
अप्रमादयोः (apramādayoḥ) | अप्रमादानाम् (apramādānām) |
| locative | अप्रमादायाम् (apramādāyām) | अप्रमादयोः (apramādayoḥ) | अप्रमादासु (apramādāsu) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | अप्रमादम् (apramādam) | अप्रमादे (apramāde) | अप्रमादानि (apramādāni) अप्रमादा¹ (apramādā¹) |
| vocative | अप्रमाद (apramāda) | अप्रमादे (apramāde) | अप्रमादानि (apramādāni) अप्रमादा¹ (apramādā¹) |
| accusative | अप्रमादम् (apramādam) | अप्रमादे (apramāde) | अप्रमादानि (apramādāni) अप्रमादा¹ (apramādā¹) |
| instrumental | अप्रमादेन (apramādena) | अप्रमादाभ्याम् (apramādābhyām) | अप्रमादैः (apramādaiḥ) अप्रमादेभिः¹ (apramādebhiḥ¹) |
| dative | अप्रमादाय (apramādāya) | अप्रमादाभ्याम् (apramādābhyām) | अप्रमादेभ्यः (apramādebhyaḥ) |
| ablative | अप्रमादात् (apramādāt) | अप्रमादाभ्याम् (apramādābhyām) | अप्रमादेभ्यः (apramādebhyaḥ) |
| genitive | अप्रमादस्य (apramādasya) | अप्रमादयोः (apramādayoḥ) | अप्रमादानाम् (apramādānām) |
| locative | अप्रमादे (apramāde) | अप्रमादयोः (apramādayoḥ) | अप्रमादेषु (apramādeṣu) |
- ¹Vedic
References
[edit]- Monier Williams (1899) “अप्रमाद”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 58.
- Goldstücker, Theodor, Wilson, Horace (1856) “अप्रमाद”, in A Dictionary, Sanskrit and English: […], Berlin: A Asher And Co., →OCLC, page 214.
- Apte, Vaman Shivram (1890) “अप्रमाद”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan