քուն

Armenian

Etymology

From Old Armenian քուն (kʻun).

Pronunciation

• (Eastern Armenian) IPA^(key): /kʰun/, [kʰun]
• (Western Armenian) IPA^(key): /kun/, [kʰun]

• Audio (Eastern Armenian):

  (file)

Noun

քուն • (kʻun)

1. sleep, slumber

   Synonyms: նիրհ (nirh), նինջ (ninǰ)

   քունը տանել ― kʻunə tanel ― to be sleepy

Declension

i-type, inanimate (Eastern Armenian)
	singular	plural
nominative	քուն (kʻun)	քներ (kʻner)
dative	քնի (kʻni)	քների (kʻneri)
ablative	քնից (kʻnicʻ)	քներից (kʻnericʻ)
instrumental	քնով (kʻnov)	քներով (kʻnerov)
locative	քնում (kʻnum)	քներում (kʻnerum)
	definite forms
nominative	քունը/քունն (kʻunə/kʻunn)	քները/քներն (kʻnerə/kʻnern)
dative	քնին (kʻnin)	քներին (kʻnerin)
	1st person possessive forms (my)
nominative	քունս (kʻuns)	քներս (kʻners)
dative	քնիս (kʻnis)	քներիս (kʻneris)
ablative	քնիցս (kʻnicʻs)	քներիցս (kʻnericʻs)
instrumental	քնովս (kʻnovs)	քներովս (kʻnerovs)
locative	քնումս (kʻnums)	քներումս (kʻnerums)
	2nd person possessive forms (your)
nominative	քունդ (kʻund)	քներդ (kʻnerd)
dative	քնիդ (kʻnid)	քներիդ (kʻnerid)
ablative	քնիցդ (kʻnicʻd)	քներիցդ (kʻnericʻd)
instrumental	քնովդ (kʻnovd)	քներովդ (kʻnerovd)
locative	քնումդ (kʻnumd)	քներումդ (kʻnerumd)

Derived terms

• քնամուկ (kʻnamuk)

Old Armenian

Etymology

From Proto-Indo-European *swópno-, from *swep-.

Noun

քուն • (kʻun)

1. sleep, slumber, nap

   քուն մահու ― kʻun mahu ― sleep of death

   ախորժ քուն ― axorž kʻun ― agreeable sleep

   հանգիստ քուն ― hangist kʻun ― tranquil sleep

   խաղաղ քուն ― xałał kʻun ― calm sleep

   փրկաւէտ քուն ― pʻrkawēt kʻun ― healthy sleep

   կենսանորոգ քուն ― kensanorog kʻun ― refreshing sleep

   թեթեւ քուն ― tʻetʻew kʻun ― light sleep

   ընդհատ քուն ― əndhat kʻun ― broken sleep

   անհանգիստ քուն ― anhangist kʻun ― agitated sleep

   յուզեալ/խռովեալ քուն ― yuzeal/xṙoveal kʻun ― troubled sleep

   դժնդակ քուն ― džndak kʻun ― hard sleep

   ծանր քուն ― canr kʻun ― heavy sleep

   վնասակար քուն ― vnasakar kʻun ― dangerous sleep

   մահացու քուն ― mahacʻu kʻun ― mortal sleep

   քուն լինել/ի քուն լինել, երթալ, քնոյ տալ զանձն ― kʻun linel/i kʻun linel, ertʻal, kʻnoy tal zanjn ― to sleep, to go to sleep, to lie down, to repose

   զքնով անկանիլ, ի քուն մտանել ― zkʻnov ankanil, i kʻun mtanel ― to be overcome with sleep, to fall asleep

   ննջել քուն յաւիտենից ― nnǰel kʻun yawitenicʻ ― to sleep the sleep that knows no waking

   ի քուն առնուլ ― i kʻun aṙnul ― to send to sleep; to lull or rock to sleep

   խոր ի քուն լինել ― xor i kʻun linel ― to be in a sound sleep, to sleep soundly

   ճաշակել զքաղցրութիւնս քնոյ ― čašakel zkʻałcʻrutʻiwns kʻnoy ― to enjoy sleep

   ի քուն գտանել զոք ― i kʻun gtanel zokʻ ― to find a person asleep

   խռովել, ընդհատել, խափանել զքուն ― xṙovel, əndhatel, xapʻanel zkʻun ― to trouble, to disturb or break one's sleep, to awake, to rouse

   իբրեւ քուն ընդ արթունս լինել ― ibrew kʻun ənd artʻuns linel ― to be half asleep

   հատանիլ քնոյ յաչաց ― hatanil kʻnoy yačʻacʻ ― to lose one's sleep

   քուն քաղցրանինջ հատեալ էր յարտեւանաց նորա ― kʻun kʻałcʻraninǰ hateal ēr yartewanacʻ nora ― calm sleep was unknown to him

   փախեաւ յինէն քուն ― pʻaxeaw yinēn kʻun ― sleep fled far from me

   այս ի քուն տանի ― ays i kʻun tani ― that causes sleep

   ընկղմեալ ի քուն թանձրութեան ― ənkłmeal i kʻun tʻanjrutʻean ― buried in sleep, fast asleep

   քուն հատեալ է յաչաց իմոց զցայգ եւ զցերեկ ― kʻun hateal ē yačʻacʻ imocʻ zcʻayg ew zcʻerek ― I sleep neither night nor day, I am sleepless

Declension

o-type

	singular		plural
nominative	քուն (kʻun)		քունք (kʻunkʻ)
genitive	քնոյ (kʻnoy)		քնոց (kʻnocʻ)
dative	քնոյ (kʻnoy)		քնոց (kʻnocʻ)
accusative	քուն (kʻun)		քունս (kʻuns)
ablative	քնոյ (kʻnoy)		քնոց (kʻnocʻ)
instrumental	քնով (kʻnov)		քնովք (kʻnovkʻ)
locative	քուն (kʻun)		քունս (kʻuns)

Derived terms

• աղուեսաքուն (ałuesakʻun)
• դառնաքուն (daṙnakʻun)
• մահաքուն (mahakʻun)
• տքնաբար (tkʻnabar)
• տքնական (tkʻnakan)
• տքնասէր (tkʻnasēr)
• տքնեմ (tkʻnem)
• տքնեցուցանեմ (tkʻnecʻucʻanem)
• տքնիմ (tkʻnim)
• տքնողական (tkʻnołakan)
• տքնութիւն (tkʻnutʻiwn)
• տքուն (tkʻun)
• քաղցրաքուն (kʻałcʻrakʻun)
• քնալից (kʻnalicʻ)
• քնած (kʻnac)
• քնածեայ (kʻnaceay)
• քնածու (kʻnacu)
• քնակից (kʻnakicʻ)
• քնահատ (kʻnahat)
• քնասէր (kʻnasēr)
• քնարան (kʻnaran)
• քնափ (kʻnapʻ)
• քնափութիւն (kʻnapʻutʻiwn)
• քնեայ (kʻneay)
• քնեմ (kʻnem)
• քնէած (kʻnēac)
• քնէութիւն (kʻnēutʻiwn)
• քնու (kʻnu)
• քնուկ (kʻnuk)
• քունեմ (kʻunem)
• քունեցուցանեմ (kʻunecʻucʻanem)
• քունք (kʻunkʻ)

Descendants

• Armenian: քուն (kʻun)

Further reading

• Petrosean, Matatʻeay (1879) “քուն”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “քուն”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “քուն”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
• Godel, Robert (1975) An introduction to the study of classical Armenian, Wiesbaden: Dr. Ludwig Reichert Verlag, page 79