փրկեմ
Old Armenian
[edit]Etymology
[edit]Borrowed from Classical Syriac ܦܪܩ (p(ə)raq, “to save”). Compare Classical Syriac ܦܪܘܩܐ (pārōqā(ʾ), “savior”), ܦܘܪܩܢܐ (purqānā(ʾ), “salvation”). The word is of native Semitic origin. Compare Hebrew פָּרַק (pāraq, “to save”), Arabic فَرَّقَ (farraqa, “to divide”).
Verb
[edit]փրկեմ • (pʻrkem)
- (transitive) to save, to deliver, to liberate, to redeem
Conjugation
[edit]active
| infinitive | փրկել (pʻrkel) | participle | փրկեցեալ, փրկեալ (pʻrkecʻeal, pʻrkeal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | փրկեց- (pʻrkecʻ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | փրկեմ (pʻrkem) | փրկես (pʻrkes) | փրկէ (pʻrkē) | փրկեմք (pʻrkemkʻ) | փրկէք (pʻrkēkʻ) | փրկեն (pʻrken) | |
| imperfect | փրկէի, փրկեի* (pʻrkēi, pʻrkei*) | փրկէիր, փրկեիր* (pʻrkēir, pʻrkeir*) | փրկէր (pʻrkēr) | փրկէաք, փրկեաք* (pʻrkēakʻ, pʻrkeakʻ*) | փրկէիք, փրկեիք* (pʻrkēikʻ, pʻrkeikʻ*) | փրկէին, փրկեին* (pʻrkēin, pʻrkein*) | |
| aorist | փրկեցի (pʻrkecʻi) | փրկեցեր (pʻrkecʻer) | փրկեաց (pʻrkeacʻ) | փրկեցաք (pʻrkecʻakʻ) | փրկեցէք, փրկեցիք (pʻrkecʻēkʻ, pʻrkecʻikʻ) | փրկեցին (pʻrkecʻin) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | փրկիցեմ (pʻrkicʻem) | փրկիցես (pʻrkicʻes) | փրկիցէ (pʻrkicʻē) | փրկիցեմք (pʻrkicʻemkʻ) | փրկիցէք (pʻrkicʻēkʻ) | փրկիցեն (pʻrkicʻen) | |
| aorist | փրկեցից (pʻrkecʻicʻ) | փրկեսցես (pʻrkescʻes) | փրկեսցէ (pʻrkescʻē) | փրկեսցուք (pʻrkescʻukʻ) | փրկեսջիք (pʻrkesǰikʻ) | փրկեսցեն (pʻrkescʻen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | փրկեա՛ (pʻrkeá) | — | — | փրկեցէ՛ք (pʻrkecʻḗkʻ) | — | |
| cohortative | — | փրկեսջի՛ր (pʻrkesǰír) | — | — | փրկեսջի՛ք (pʻrkesǰíkʻ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ փրկեր (mí pʻrker) | — | — | մի՛ փրկէք (mí pʻrkēkʻ) | — | |
| *rare | |||||||
mediopassive
| infinitive | փրկել, փրկիլ* (pʻrkel, pʻrkil*) | participle | փրկեցեալ, փրկեալ (pʻrkecʻeal, pʻrkeal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | փրկեց- (pʻrkecʻ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | փրկիմ (pʻrkim) | փրկիս (pʻrkis) | փրկի (pʻrki) | փրկիմք (pʻrkimkʻ) | փրկիք (pʻrkikʻ) | փրկին (pʻrkin) | |
| imperfect | փրկէի (pʻrkēi) | փրկէիր (pʻrkēir) | փրկէր, փրկիւր (pʻrkēr, pʻrkiwr) | փրկէաք (pʻrkēakʻ) | փրկէիք (pʻrkēikʻ) | փրկէին (pʻrkēin) | |
| aorist | փրկեցայ (pʻrkecʻay) | փրկեցար (pʻrkecʻar) | փրկեցաւ (pʻrkecʻaw) | փրկեցաք (pʻrkecʻakʻ) | փրկեցայք (pʻrkecʻaykʻ) | փրկեցան (pʻrkecʻan) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | փրկիցիմ (pʻrkicʻim) | փրկիցիս (pʻrkicʻis) | փրկիցի (pʻrkicʻi) | փրկիցիմք (pʻrkicʻimkʻ) | փրկիցիք (pʻrkicʻikʻ) | փրկիցին (pʻrkicʻin) | |
| aorist | փրկեցայց (pʻrkecʻaycʻ) | փրկեսցիս (pʻrkescʻis) | փրկեսցի (pʻrkescʻi) | փրկեսցուք (pʻrkescʻukʻ) | փրկեսջիք (pʻrkesǰikʻ) | փրկեսցին (pʻrkescʻin) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | փրկեա՛ց (pʻrkeácʻ) | — | — | փրկեցարո՛ւք (pʻrkecʻarúkʻ) | — | |
| cohortative | — | փրկեսջի՛ր (pʻrkesǰír) | — | — | փրկեսջի՛ք (pʻrkesǰíkʻ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ փրկիր (mí pʻrkir) | — | — | մի՛ փրկիք (mí pʻrkikʻ) | — | |
| *post-classical | |||||||
Derived terms
[edit]- ամենափրկիչ (amenapʻrkičʻ)
- անփրկանաւոր (anpʻrkanawor)
- անփրկելի (anpʻrkeli)
- կիսափրկումն (kisapʻrkumn)
- տիեզերափրկող (tiezerapʻrkoł)
- փրկաբար (pʻrkabar)
- փրկագործ (pʻrkagorc)
- փրկագործակ (pʻrkagorcak)
- փրկագործական (pʻrkagorcakan)
- փրկագործեմ (pʻrkagorcem)
- փրկագործութիւն (pʻrkagorcutʻiwn)
- փրկական (pʻrkakan)
- փրկականապէս (pʻrkakanapēs)
- փրկան (pʻrkan)
- փրկանակ (pʻrkanak)
- փրկանաւոր (pʻrkanawor)
- փրկանաւորեմ (pʻrkanaworem)
- փրկանաւորութիւն (pʻrkanaworutʻiwn)
- փրկանիւթ (pʻrkaniwtʻ)
- փրկանք (pʻrkankʻ)
- փրկարան (pʻrkaran)
- փրկաւէտ (pʻrkawēt)
- փրկիչ (pʻrkičʻ)
- փրկող (pʻrkoł)
- փրկողաբար (pʻrkołabar)
- փրկութենագործ (pʻrkutʻenagorc)
- փրկութենական (pʻrkutʻenakan)
- փրկութենակիր (pʻrkutʻenakir)
- փրկութիւն (pʻrkutʻiwn)
- փրկութիւնաբար (pʻrkutʻiwnabar)
- փրկութիւնաբեր (pʻrkutʻiwnaber)
- փրկութիւնագործ (pʻrkutʻiwnagorc)
- փրկումն (pʻrkumn)
- փրկչաբար (pʻrkčʻabar)
- փրկչական (pʻrkčʻakan)
- փրկչապէս (pʻrkčʻapēs)
- փրկչավայելուչ (pʻrkčʻavayelučʻ)
- փրկօղ (pʻrkōł)
Descendants
[edit]- Armenian: փրկել (pʻrkel)
References
[edit]- Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “փրկեմ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “փրկեմ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “փրկեմ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy