տամ
Old Armenian
[edit]Etymology
[edit]From Proto-Indo-European *deh₃-.
Verb
[edit]տամ • (tam) (aorist indicative ետու)
- to give, to present, to offer; to concede, to grant, to bestow; to provide, to furnish, to lend; to give up, to deliver, to abandon, to expose; to make, to render, to produce, to cause
- տալ զանձն ― tal zanjn ― to apply to, to addict oneself to; to give oneself up to, to abandon oneself
- տալ խօսել ― tal xōsel ― to cause to speak
- տալ պատասխանի ― tal patasxani ― to answer, to reply, to respond
- չտալ դուլ եւ դադար ― čʻtal dul ew dadar ― to give neither peace nor rest, to disturb continually
- տալ իշխանութիւն ― tal išxanutʻiwn ― to invest or intrust with authority
- վկայագիր, անցագիր տալ ― vkayagir, ancʻagir tal ― to deliver a certificate, to grant a passport
- մրցանակ, վարձս տալ ― mrcʻanak, varjs tal ― to decree rewards, to award prizes or premiums
- տալ ածել ― tal acel ― to cause to bring
- տալ գերեզմանի ― tal gerezmani ― to bury, to inter
- տալ ի բանտ ― tal i bant ― to put in jail or prison, to imprison
- ժողով տալ ― žołov tal ― to come together, to assemble, to reunite, to meet, to hold a meeting
- քարամբք տալ ― kʻarambkʻ tal ― to strike with stones
- տաց զքեզ յազգ մեծ ― tacʻ zkʻez yazg mec ― I will make of you a great nation
- տացէ քեզ տէր լինել ― tacʻē kʻez tēr linel ― may you be!
- չէ տուեալ ամենեցուն ― čʻē tueal amenecʻun ― it is not every one that can...
- զորս ընդ ձեռամբ ձերով ետու ― zors ənd jeṙamb jerov etu ― which I put in subjection to you
- ես ետու տանել զուլդ ― es etu tanel zuld ― I have sent the kid
- հօրն իւրում ետ տանել ― hōrn iwrum et tanel ― he sent to his father
- տո՛ւր բերել ինձ փայտս մայրս ― túr berel inj pʻayts mayrs ― send me cedar wood!
- ետ զանձն իւր երթալ ― et zanjn iwr ertʻal ― he went
- զլէգէոնս այսոցն՝ անդնդոց տայ ― zlēgēons aysocʻn, andndocʻ tay ― he sends the legions of devils into the pit
- զպատիժս տայցեն յաւիտենից տանջանաց ― zpatižs taycʻen yawitenicʻ tanǰanacʻ ― they will suffer eternal punishment
- զմեզ ի կորուստ եւ յոչէութիւն տան ― zmez i korust ew yočʻēutʻiwn tan ― they load us with evil and annihilate us
- մի՛ տայք մեռանել ― mí taykʻ meṙanel ― do not leave to die!
Conjugation
[edit]imp1=տո՛ւրPlease see Module:checkparams for help with this warning.
active
| infinitive | տալ (tal) | participle | տուեալ (tueal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | ետ-, տու- (et-, tu-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | տամ (tam) | տաս (tas) | տայ (tay) | տամք (tamkʻ) | տայք (taykʻ) | տան (tan) | |
| imperfect | տայի (tayi) | տայիր (tayir) | տայր (tayr) | տայաք (tayakʻ) | տայիք (tayikʻ) | տային (tayin) | |
| aorist | ետու (etu) | ետուր (etur) | ետ (et) | տուաք (tuakʻ) | ետուք (etukʻ) | ետուն (etun) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | տայցեմ (taycʻem) | տայցես (taycʻes) | տայցէ (taycʻē) | տայցեմք (taycʻemkʻ) | տայցէք (taycʻēkʻ) | տայցեն (taycʻen) | |
| aorist | տաց (tacʻ) | տացես (tacʻes) | տացէ (tacʻē) | տացուք (tacʻukʻ) | տաջիք (taǰikʻ) | տացեն (tacʻen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | տո՛ւր (túr) | — | — | տո՛ւք (túkʻ) | — | |
| cohortative | — | տաջի՛ր (taǰír) | — | — | տաջի՛ք (taǰíkʻ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ տար (mí tar) | — | — | մի՛ տայք (mí taykʻ) | — | |
| the conjugation is irregular! don't be scared | |||||||
mediopassive
| infinitive | տալ (tal) | participle | տուեալ (tueal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | տու- (tu-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | — | — | — | — | — | — | |
| imperfect | — | — | — | — | — | — | |
| aorist | տուայ (tuay) | տուար (tuar) | տուաւ (tuaw) | տուաք (tuakʻ) | տուայք (tuaykʻ) | տուան (tuan) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | տայցիմ (taycʻim) | տայցիս (taycʻis) | տայցի (taycʻi) | տայցիմք (taycʻimkʻ) | տայցիք (taycʻikʻ) | տայցին (taycʻin) | |
| aorist | տուայց (tuaycʻ) | տացիս (tacʻis) | տացի (tacʻi) | տացուք (tacʻukʻ) | տաջիք (taǰikʻ) | տացին (tacʻin) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | տուեալ լե՛ր (tueal lér) | — | — | տուեալ լերո՛ւք (tueal lerúkʻ) | — | |
| cohortative | — | տաջի՛ր (taǰír) | — | — | [տաջի՛ք ([taǰíkʻ) | — | |
| prohibitive | — | — | — | — | — | — | |
| the conjugation is irregular! | |||||||
Derived terms
[edit]- ամենատուր (amenatur)
- անձնատուր (anjnatur)
- անձնտուր (anjntur)
- անմահատուր (anmahatur)
- անպատասխանատուութիւն (anpatasxanatuutʻiwn)
- անտուչական (antučʻakan)
- անտրակից (antrakicʻ)
- անփոխատրաբար (anpʻoxatrabar)
- անփոխատրապէս (anpʻoxatrapēs)
- անփոխատրելի (anpʻoxatreli)
- ապատրութիւն (apatrutʻiwn)
- ապտակատու (aptakatu)
- առատատուող (aṙatatuoł)
- առատատուր (aṙatatur)
- առատատրեմ (aṙatatrem)
- առատատրութիւն (aṙatatrutʻiwn)
- առտուեմ (aṙtuem)
- առտուութիւն (aṙtuutʻiwn)
- աստուածատուր (astuacatur)
- Աստուածատուր (Astuacatur)
- արարչատուր (ararčʻatur)
- արդիւնատու (ardiwnatu)
- արդիւնատրեմ (ardiwnatrem)
- արդիւնատրութիւն (ardiwnatrutʻiwn)
- արծաթափոխատու (arcatʻapʻoxatu)
- արտատուեալ (artatueal)
- արտատրութիւն (artatrutʻiwn)
- արքայատուր (arkʻayatur)
- արքունատուր (arkʻunatur)
- աւանդատու (awandatu)
- աւանդատուր (awandatur)
- աւետատու (awetatu)
- բազմականատու (bazmakanatu)
- բաղատրութիւն (bałatrutʻiwn)
- բանատու (banatu)
- բաշխատուր (bašxatur)
- բարետուր (baretur)
- բարետրական (baretrakan)
- բարետրապէս (baretrapēs)
- բարետրող (baretroł)
- բարետրութիւն (baretrutʻiwn)
- բարիատուր (bariatur)
- բացատուեմ (bacʻatuem)
- բացատուութիւն (bacʻatuutʻiwn)
- բացատրապէս (bacʻatrapēs)
- բացատրեմ (bacʻatrem)
- բացատրութիւն (bacʻatrutʻiwn)
- բերդատուր (berdatur)
- բօթատու (bōtʻatu)
- գերապատուութիւն (gerapatuutʻiwn)
- գուժատու (gužatu)
- դարմանատրեմ (darmanatrem)
- դարմանատրութիւն (darmanatrutʻiwn)
- դեղատու (dełatu)
- դեղատուեմ (dełatuem)
- դեղատուութիւն (dełatuutʻiwn)
- դիմոսատու (dimosatu)
- դիւատուր (diwatur)
- դիւրատրաբար (diwratrabar)
- երանատուր (eranatur)
- երգատրութիւն (ergatrutʻiwn)
- երեքփառատրեան (erekʻpʻaṙatrean)
- երկնատուր (erknatur)
- զոհատրութիւն (zohatrutʻiwn)
- զուգապատուութիւն (zugapatuutʻiwn)
- զրուցատրեմ (zrucʻatrem)
- զրուցատրութիւն (zrucʻatrutʻiwn)
- զօրացողատրապէս (zōracʻołatrapēs)
- ընթրատու (əntʻratu)
- ընծայատու (əncayatu)
- ընծայատուր (əncayatur)
- ընծատրութիւն (əncatrutʻiwn)
- թագատու (tʻagatu)
- թոյլատուութիւն (tʻoylatuutʻiwn)
- թոյլտուութիւն (tʻoyltuutʻiwn)
- ժամատու (žamatu)
- ժառանգատու (žaṙangatu)
- իմաստատուր (imastatur)
- իշոցատուութիւն (išocʻatuutʻiwn)
- իւրատուր (iwratur)
- լծակցատուր (lcakcʻatur)
- լուսատու (lusatu)
- Խաչատուր (Xačʻatur)
- խաչատուր (xačʻatur)
- խոտորատուր (xotoratur)
- խտորատուր (xtoratur)
- խրատատու (xratatu)
- խրատտու (xrattu)
- խրատտուական (xrattuakan)
- խրատտուութիւն (xrattuutʻiwn)
- կաղնատու (kałnatu)
- կաշառատու (kašaṙatu)
- կաշառատուր (kašaṙatur)
- կապալատու (kapalatu)
- կարծրատուր (karcratur)
- կենատու (kenatu)
- կենդանատու (kendanatu)
- կենդանատուր (kendanatur)
- կենդանատրեցուցանեմ (kendanatrecʻucʻanem)
- կենսատու (kensatu)
- կենսատուր (kensatur)
- կիսատուր (kisatur)
- կնքատու (knkʻatu)
- համատուրք (hamaturkʻ)
- համարատուութիւն (hamaratuutʻiwn)
- հայրատուր (hayratur)
- հայրենատուր (hayrenatur)
- հարկատու (harkatu)
- հարկատուութիւն (harkatuutʻiwn)
- հարկատրեմ (harkatrem)
- հարկատրութիւն (harkatrutʻiwn)
- հացատու (hacʻatu)
- հացտու (hacʻtu)
- հոգետուր (hogetur)
- հոգետրութիւն (hogetrutʻiwn)
- հոգեցատուր (hogecʻatur)
- հրամանատու (hramanatu)
- հրամանատուութիւն (hramanatuutʻiwn)
- հրամանատուր (hramanatur)
- հրամանատրեմ (hramanatrem)
- հրամանատրութիւն (hramanatrutʻiwn)
- հրամատրեմ (hramatrem)
- հրաւիրատու (hrawiratu)
- ձայնատու (jaynatu)
- ձայնատուութիւն (jaynatuutʻiwn)
- ձայնատուր (jaynatur)
- ձայնատրական (jaynatrakan)
- ձայնատրութիւն (jaynatrutʻiwn)
- ձեռնատու (jeṙnatu)
- ձեռնատուութիւն (jeṙnatuutʻiwn)
- ձեռնատուր (jeṙnatur)
- ձեռնտու (jeṙntu)
- ձեռնտուեմ (jeṙntuem)
- ձեռնտուութիւն (jeṙntuutʻiwn)
- ձրիատուր (jriatur)
- մահատու (mahatu)
- մատնտու (matntu)
- մեծատուր (mecatur)
- յաղթատուր (yałtʻatur)
- յառաջատու (yaṙaǰatu)
- յառաջատուութիւն (yaṙaǰatuutʻiwn)
- յիշոցատու (yišocʻatu)
- յիշոցատուութիւն (yišocʻatuutʻiwn)
- յիշոցնատու (yišocʻnatu)
- յուսատրութիւն (yusatrutʻiwn)
- յօժարատրական (yōžaratrakan)
- նախատուր (naxatur)
- նախատրաբար (naxatrabar)
- նախատրապէս (naxatrapēs)
- նշանատուր (nšanatur)
- նորատուր (noratur)
- նորոգատուր (norogatur)
- նուիրատու (nuiratu)
- նուիրատրութիւն (nuiratrutʻiwn)
- նպաստատու (npastatu)
- շնորհատու (šnorhatu)
- շնորհատուող (šnorhatuoł)
- շնորհատուութիւն (šnorhatuutʻiwn)
- շնորհատուր (šnorhatur)
- շնորհատրութիւն (šnorhatrutʻiwn)
- ուժատու (užatu)
- ուշատու (ušatu)
- ուսումնատուր (usumnatur)
- պաշտօնատրութիւն (paštōnatrutʻiwn)
- պատասխանատու (patasxanatu)
- պատասխանատուութիւն (patasxanatuutʻiwn)
- պատասխանատրեմ (patasxanatrem)
- պատասխանատրութիւն (patasxanatrutʻiwn)
- պատերազմատու (paterazmatu)
- պատուիրանատու (patuiranatu)
- պարգեւատու (pargewatu)
- պարգեւատուութիւն (pargewatuutʻiwn)
- պարգեւատուր (pargewatur)
- պարգեւատրեմ (pargewatrem)
- պարգեւատրութիւն (pargewatrutʻiwn)
- պսակատու (psakatu)
- պտղատու (ptłatu)
- պտղատուիմ (ptłatuim)
- պտղատուութիւն (ptłatuutʻiwn)
- ջահատու (ǰahatu)
- ջահատրեալ (ǰahatreal)
- ջոկատրեմ (ǰokatrem)
- ջոկատրութիւն (ǰokatrutʻiwn)
- ջրտու (ǰrtu)
- ստնտու (stntu)
- վանատու (vanatu)
- վանատուր (vanatur)
- վանատրեմ (vanatrem)
- վանատրութիւն (vanatrutʻiwn)
- վաշխատու (vašxatu)
- վարկատրեմ (varkatrem)
- վարձատու (varjatu)
- վարձատուր (varjatur)
- վարձատրական (varjatrakan)
- վարձատրեմ (varjatrem)
- վարձատրութիւն (varjatrutʻiwn)
- վերատրական (veratrakan)
- վերատրեմ (veratrem)
- վերատրութիւն (veratrutʻiwn)
- վերնատուող (vernatuoł)
- վիճակատուութիւն (vičakatuutʻiwn)
- տալի (tali)
- տէրունատուր (tērunatur)
- տուայր (tuayr)
- տուիչ (tuičʻ)
- տուող (tuoł)
- տուողութիւն (tuołutʻiwn)
- տուումն (tuumn)
- տուչութիւն (tučʻutʻiwn)
- տուր (tur)
- տուրեւառ (turewaṙ)
- տուրեւառիկ (turewaṙik)
- տուրեւառութիւն (turewaṙutʻiwn)
- տուրտուութիւն (turtuutʻiwn)
- տուրտուութիւն (turtuutʻiwn)
- տուրք (turkʻ)
- տրական (trakan)
- տրակից (trakicʻ)
- տրասէր (trasēr)
- տրիտուր (tritur)
- ցորենատու (cʻorenatu)
- փախատուած (pʻaxatuac)
- փառատրական (pʻaṙatrakan)
- փառատրեմ (pʻaṙatrem)
- փառատրողական (pʻaṙatrołakan)
- փառատրութիւն (pʻaṙatrutʻiwn)
- փոխանակատուութիւն (pʻoxanakatuutʻiwn)
- փոխատու (pʻoxatu)
- փոխատուութիւն (pʻoxatuutʻiwn)
- փոխատրաբար (pʻoxatrabar)
- փոխատրական (pʻoxatrakan)
- փոխատրեմ (pʻoxatrem)
- փոխատրութիւն (pʻoxatrutʻiwn)
- փոխարէնատրութիւն (pʻoxarēnatrutʻiwn)
- քաղաքատուր (kʻałakʻatur)
- քաղցրատուր (kʻałcʻratur)
- քոյինատուր (kʻoyinatur)
- քսակահատու (kʻsakahatu)
- քրիստոսատուր (kʻristosatur)
- օրէնսատու (ōrēnsatu)
- օրինատու (ōrinatu)
Descendants
[edit]References
[edit]- Petrosean, Matatʻeay (1879) “տամ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “տամ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “տալ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- Abrahamyan, Ašot (1976) Grabari jeṙnark [A Handbook of Old Armenian][1] (in Armenian), 4th edition, Yerevan: Luys