պատրոյկ

Old Armenian

Alternative forms

• պատրոյգ (patroyg)

Etymology

Borrowed from an unattested Middle Iranian word of the shape *patrōk, *patrōg, whose constituents go back to Proto-Iranian *pati- (a preverb) and *rawk- (“to shine; light”), from Proto-Indo-European *lewk-. Compare Middle Persian [Book Pahlavi needed] (ptlwk' /⁠payrōg⁠/, “light, brightness”), Manichaean Middle Persian 𐫛𐫏𐫡𐫇𐫃 (payrōg, “brightness, splendour”), Avestan 𐬞𐬀𐬌𐬙𐬌 𐬭𐬀𐬊𐬗𐬀𐬌𐬌𐬀 (paⁱti raocaiia, “to let (the woods) reburn”), Sanskrit रोक (roká, “light, lustre, brightness”).

Noun

պատրոյկ • (patroyk)

1. wick

   Synonym: բուծին (bucin)

   • 5th century, Basil of Caesarea, Yałags Vecʻawreay ararčʻutʻean [Homiliae in Hexaemeron] III:

     Եւ որ ինչ ծծին և ձգին, ի սպառումն կթի հասանէ ըստ աւրինակի պատրոյկի (var. պատրուկի, պատրուգի, պատրուկ) ճրագի կամ բուծնոյ, որ ծծեն քամեն զիւղն առ ի կերակուր հրոյ։

     Ew or inčʻ ccin ew jgin, i spaṙumn ktʻi hasanē əst awrinaki patroyki (var. patruki, patrugi, patruk) čragi kam bucnoy, or ccen kʻamen ziwłn aṙ i kerakur hroy.

   • 7th century, Anania Širakacʻi, Yałags ampocʻ ew nšanacʻ [On Clouds and Signs] :

     Յորժամ խոնաւոյ գիշերի ի պատրուկէ ճրագաց կայծ ոստանի՝ անձրև նշանակէ․ և զի առ պատրուկաւն հրեղէն բոլորաձեւ ա՛ռ՝ անձրևս ձմերանի նշանակէ։ Եթե ի պատրուկէն լոյսն չելանէ կանգուն, այղ՝ է զի ի մի կողմանէ կամ յերկոսեան կողմանս յայսկոյս յայնկոյս պղպջաց պէս կողմանի՝ անձրևս նշանակէ։

     Yoržam xonawoy gišeri i patrukē čragacʻ kayc ostani, anjrew nšanakē; ew zi aṙ patrukawn hrełēn bolorajew áṙ, anjrews jmerani nšanakē. Etʻe i patrukēn loysn čʻelanē kangun, aył, ē zi i mi kołmanē kam yerkosean kołmans yayskoys yaynkoys płpǰacʻ pēs kołmani, anjrews nšanakē.

Declension

i-a-type

	singular		plural
nominative	պատրոյկ (patroyk)		պատրոյկք (patroykkʻ)
genitive	պատրուկի (patruki)		պատրուկաց (patrukacʻ)
dative	պատրուկի (patruki)		պատրուկաց (patrukacʻ)
accusative	պատրոյկ (patroyk)		պատրոյկս (patroyks)
ablative	պատրուկէ (patrukē)		պատրուկաց (patrukacʻ)
instrumental	պատրուկաւ (patrukaw)		պատրուկաւք = պատրուկօք (patrukawkʻ = patrukōkʻ)
locative	պատրուկի (patruki)		պատրոյկս (patroyks)

Derived terms

• լուսապատրոյկ (lusapatroyk)
• պատրուգակալ (patrugakal)

Related terms

• պատրուճակ (patručak)
• ռոճիկ (ṙočik)

Descendants

• Middle Armenian: պատրուգ (patrug), պատրուք (patrukʻ), պատրուկ (patruk)
• → Armenian: պատրույգ (patruyg) (learned)
• → Old Georgian: პატრუკი (ṗaṭruḳi), პატრუქი (ṗaṭruki)
  • Georgian: პატრუქი (ṗaṭruki)
  • → Bats: პატრუკ (ṗaṭruḳ)

Further reading

references

• Ačaṙean, Hračʻeay (1979) “պատրոյգ”, in Hayerēn armatakan baṙaran (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume IV, Yerevan: University Press, page 53b
• Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1837) “պատրոյկ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui (in Old Armenian), volume II, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 624c
• Bailey, H. W. (1987) “Armenia and Iran IV. Iranian influences in Armenian 2. Iranian loanwords in Armenian”, in Ehsan Yarshater, editor, Encyclopædia Iranica‎^[3], volume 2, London and New York: Routledge & Kegan Paul, page 464a of 459–465
• Belardi, Walter (1961) “Sull’origine delle voci armene antiche inizianti con -pat”, in Handes Amsorya‎^[4] (in Italian), volume 75, numbers 10–12, Vienna, column 616
• Hübschmann, Heinrich (1897) Armenische Grammatik. 1. Theil: Armenische Etymologie (in German), Leipzig: Breitkopf & Härtel, page 227
• Lagarde, Paul de (1854) Zur Urgeschichte der Armenier: ein philologischer Versuch (in German), Berlin: W. Hertz, page 15
• Lagarde, Paul de (1868) Beitraege zur baktrischen Lexikographie (in German), Leipzig: B. G. Teubner, page 63
• Leroy, Maurice (1983) “Emprunts iraniens dans la composition nominale en arménien classique”, in Revue des Études Arméniennes‎^[5] (in French), volume 17, page 64
• Olsen, Birgit Anette (1999) The noun in Biblical Armenian: origin and word-formation: with special emphasis on the Indo-European heritage (Trends in linguistics. Studies and monographs; 119), Berlin, New York: Mouton de Gruyter, page 903