ողկոյզ
Old Armenian
[edit]Etymology
[edit]The origin is uncertain. Related to Middle Armenian կոյզ (koyz, “bunch of grapes”) and possibly the second part of Old Armenian ընկոյզ (ənkoyz, “walnut”).
Noun
[edit]ողկոյզ • (ołkoyz)
- bunch of grapes
- 5th century, with changes and additions in later centuries, Baroyaxōs [Physiologus] Earliest recension (TR).17.3–5:[1]
- Բարոյախաւսն ասէ զոզնոյ, թէ յորժամ ելանէ յողկոյզն որթոյ, արկանէ ի խոնարհ զպտուղն եւ սփռէ ի գետնին եւ ինքն թաւալի ի վերա․ եւ կառչին պտուղքն ի խոչսն, եւ առեալ տանի ձագուցն իւրեանց եւ թողու լոկ զշրուանդսն։
- Baroyaxawsn asē zoznoy, tʻē yoržam elanē yołkoyzn ortʻoy, arkanē i xonarh zptułn ew spʻṙē i getnin ew inkʻn tʻawali i vera; ew kaṙčʻin ptułkʻn i xočʻsn, ew aṙeal tani jagucʻn iwreancʻ ew tʻołu lok zšruandsn.
- Translation by Gohar Muradyan
- Physiologus says about the hedgehog, that when it climbs to the bunch of grapes of the vine, it drops the fruits down and scatters them on the ground, and it itself rolls on top, and the grapes stick to its quills, and it takes them to its young and leaves the bunch empty.
- Բարոյախաւսն ասէ զոզնոյ, թէ յորժամ ելանէ յողկոյզն որթոյ, արկանէ ի խոնարհ զպտուղն եւ սփռէ ի գետնին եւ ինքն թաւալի ի վերա․ եւ կառչին պտուղքն ի խոչսն, եւ առեալ տանի ձագուցն իւրեանց եւ թողու լոկ զշրուանդսն։
- bunch, cluster of other fruits or flowers growing on a single stalk (e.g. dates)
- (as an adjective, rare) young, tender, new, fresh
- (rare) swarm of bees
Declension
[edit]o-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | ողկոյզ (ołkoyz) | ողկոյզք (ołkoyzkʻ) | |
| genitive | ողկուզոյ (ołkuzoy) | ողկուզոց (ołkuzocʻ) | |
| dative | ողկուզոյ (ołkuzoy) | ողկուզոց (ołkuzocʻ) | |
| accusative | ողկոյզ (ołkoyz) | ողկոյզս (ołkoyzs) | |
| ablative | ողկուզոյ (ołkuzoy) | ողկուզոց (ołkuzocʻ) | |
| instrumental | ողկուզով (ołkuzov) | ողկուզովք (ołkuzovkʻ) | |
| locative | ողկոյզ (ołkoyz) | ողկոյզս (ołkoyzs) |
i-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | ողկոյզ (ołkoyz) | ողկոյզք (ołkoyzkʻ) | |
| genitive | ողկուզի (ołkuzi) | ողկուզից (ołkuzicʻ) | |
| dative | ողկուզի (ołkuzi) | ողկուզից (ołkuzicʻ) | |
| accusative | ողկոյզ (ołkoyz) | ողկոյզս (ołkoyzs) | |
| ablative | ողկուզէ (ołkuzē) | ողկուզից (ołkuzicʻ) | |
| instrumental | ողկուզիւ (ołkuziw) | ողկուզիւք (ołkuziwkʻ) | |
| locative | ողկուզի (ołkuzi) | ողկոյզս (ołkoyzs) |
i-a-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | ողկոյզ (ołkoyz) | ողկոյզք (ołkoyzkʻ) | |
| genitive | ողկուզի (ołkuzi) | ողկուզաց (ołkuzacʻ) | |
| dative | ողկուզի (ołkuzi) | ողկուզաց (ołkuzacʻ) | |
| accusative | ողկոյզ (ołkoyz) | ողկոյզս (ołkoyzs) | |
| ablative | ողկուզէ (ołkuzē) | ողկուզաց (ołkuzacʻ) | |
| instrumental | ողկուզաւ (ołkuzaw) | ողկուզաւք = ողկուզօք (ołkuzawkʻ = ołkuzōkʻ) | |
| locative | ողկուզի (ołkuzi) | ողկոյզս (ołkoyzs) |
Derived terms
[edit]- գեղեցկողկոյզ (gełecʻkołkoyz)
- խնկողկուզակ (xnkołkuzak)
- խնկողկուզիկ (xnkołkuzik)
- խնկողկուզուկ (xnkołkuzuk)
- մահողկուզեան (mahołkuzean)
- ողկուզաբեր (ołkuzaber)
- ողկուզաբոյծ (ołkuzaboyc)
- ողկուզազարդ (ołkuzazard)
- ողկուզալի (ołkuzali)
- ողկուզալից (ołkuzalicʻ)
- ողկուզական (ołkuzakan)
- ողկուզաւոր (ołkuzawor)
- ողկուզուկ (ołkuzuk)
- ողկուզօրէն (ołkuzōrēn)
- քաջողկոյզ (kʻaǰołkoyz)
Descendants
[edit]- Armenian: ողկույզ (oġkuyz)
References
[edit]- ^ Muradyan, Gohar (2005) Physiologus: The Greek and Armenian Versions with a Study of Translation Technique (Hebrew University Armenian Studies; 6)[1], Leuven – Paris – Dudley: Peeters, pages 115, 151
Further reading
[edit]- Ačaṙean, Hračʻeay (1977) “ողկոյզ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume III, Yerevan: University Press, page 553b
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “ողկոյզ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Bănățeanu, Vlad (1961) “Observații în legătură cu termenii pentru arbuști în limba armeană [Notes on Armenian shrub terminology]”, in Studii și cercetări lingvistice[2] (in Romanian), volume 12, number 4, page 526 of 515–540
- Bläsing, Uwe (2019) “Die armenischen Pflanzennamen in Peter Simon Pallas’ Flora Rossica. Eine Studie zu Etymologie und sprachlicher Interaktion”, in U. Bläsing, J. Dum-Tragut, T.M. van Lint, editors, Armenian, Hittite, and Indo-European Studies: A Commemoration Volume for Jos J.S. Weitenberg (Hebrew University Armenian Studies; 15) (in German), Leuven: Peeters, page 29
- Hübschmann, Heinrich (1897) Armenische Grammatik. 1. Theil: Armenische Etymologie (in German), Leipzig: Breitkopf & Härtel, page 273
- J̌ahukyan, Geworg (2010) “ողկոյզ”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik
- Karst, Josef (1928) Alarodiens et proto-Basques: contribution à l'ethnologie comparée des peuples asianiques et liby-hispériens[3] (in French), Vienna: Mekhitarist Press, page 7
- Lagarde (Boetticher), Paul de (1851) Arica (in Latin), Halle: J.F. Lippert, § 198, page 74
- Lagarde, Paul de (1854) Zur Urgeschichte der Armenier: ein philologischer Versuch (in German), Berlin: W. Hertz, § 837, page 30
- Lagarde, Paul de (1877) Armenische Studien (in German), Göttingen: Dieterich, § 1728, page 119
- Marr, N. (1915) “Яфетические названия деревьев и растений (Pluralia tantum). III [Japhetic names of trees and plants (Pluralia tantum). III]”, in Известия Российской Академии Наук. VI серия[4] (in Russian), volume 9, number 10, page 942
- Olsen, Birgit Anette (1999) The noun in Biblical Armenian: origin and word-formation: with special emphasis on the Indo-European heritage (Trends in linguistics. Studies and monographs; 119), Berlin, New York: Mouton de Gruyter, page 937
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “ողկոյզ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy