շաղեմ
Old Armenian
[edit]Etymology
[edit]The origin is uncertain. Likely related to շաղախ (šałax) and possibly to շաղ (šał).
Verb
[edit]շաղեմ • (šałem)
- (transitive) to mix, knead, wrap together; to make mortar
Usage notes
[edit]The Hellenizing School used շաղ- (šał-) post-classically as a prefix to calque Ancient Greek words prefixed with συν- (sun-), e.g. շաղկապ (šałkap) = σύνδεσμος (súndesmos)․
Conjugation
[edit]active
| infinitive | շաղել (šałel) | participle | շաղեցեալ, շաղեալ (šałecʻeal, šałeal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | շաղեց- (šałecʻ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | շաղեմ (šałem) | շաղես (šałes) | շաղէ (šałē) | շաղեմք (šałemkʻ) | շաղէք (šałēkʻ) | շաղեն (šałen) | |
| imperfect | շաղէի, շաղեի* (šałēi, šałei*) | շաղէիր, շաղեիր* (šałēir, šałeir*) | շաղէր (šałēr) | շաղէաք, շաղեաք* (šałēakʻ, šałeakʻ*) | շաղէիք, շաղեիք* (šałēikʻ, šałeikʻ*) | շաղէին, շաղեին* (šałēin, šałein*) | |
| aorist | շաղեցի (šałecʻi) | շաղեցեր (šałecʻer) | շաղեաց (šałeacʻ) | շաղեցաք (šałecʻakʻ) | շաղեցէք, շաղեցիք (šałecʻēkʻ, šałecʻikʻ) | շաղեցին (šałecʻin) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | շաղիցեմ (šałicʻem) | շաղիցես (šałicʻes) | շաղիցէ (šałicʻē) | շաղիցեմք (šałicʻemkʻ) | շաղիցէք (šałicʻēkʻ) | շաղիցեն (šałicʻen) | |
| aorist | շաղեցից (šałecʻicʻ) | շաղեսցես (šałescʻes) | շաղեսցէ (šałescʻē) | շաղեսցուք (šałescʻukʻ) | շաղեսջիք (šałesǰikʻ) | շաղեսցեն (šałescʻen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | շաղեա՛ (šałeá) | — | — | շաղեցէ՛ք (šałecʻḗkʻ) | — | |
| cohortative | — | շաղեսջի՛ր (šałesǰír) | — | — | շաղեսջի՛ք (šałesǰíkʻ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ շաղեր (mí šałer) | — | — | մի՛ շաղէք (mí šałēkʻ) | — | |
| *rare | |||||||
mediopassive
| infinitive | շաղել, շաղիլ* (šałel, šałil*) | participle | շաղեցեալ, շաղեալ (šałecʻeal, šałeal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | շաղեց- (šałecʻ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | շաղիմ (šałim) | շաղիս (šałis) | շաղի (šałi) | շաղիմք (šałimkʻ) | շաղիք (šałikʻ) | շաղին (šałin) | |
| imperfect | շաղէի (šałēi) | շաղէիր (šałēir) | շաղէր, շաղիւր (šałēr, šałiwr) | շաղէաք (šałēakʻ) | շաղէիք (šałēikʻ) | շաղէին (šałēin) | |
| aorist | շաղեցայ (šałecʻay) | շաղեցար (šałecʻar) | շաղեցաւ (šałecʻaw) | շաղեցաք (šałecʻakʻ) | շաղեցայք (šałecʻaykʻ) | շաղեցան (šałecʻan) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | շաղիցիմ (šałicʻim) | շաղիցիս (šałicʻis) | շաղիցի (šałicʻi) | շաղիցիմք (šałicʻimkʻ) | շաղիցիք (šałicʻikʻ) | շաղիցին (šałicʻin) | |
| aorist | շաղեցայց (šałecʻaycʻ) | շաղեսցիս (šałescʻis) | շաղեսցի (šałescʻi) | շաղեսցուք (šałescʻukʻ) | շաղեսջիք (šałesǰikʻ) | շաղեսցին (šałescʻin) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | շաղեա՛ց (šałeácʻ) | — | — | շաղեցարո՛ւք (šałecʻarúkʻ) | — | |
| cohortative | — | շաղեսջի՛ր (šałesǰír) | — | — | շաղեսջի՛ք (šałesǰíkʻ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ շաղիր (mí šałir) | — | — | մի՛ շաղիք (mí šałikʻ) | — | |
| *post-classical | |||||||
Derived terms
[edit]- անշաղկապ (anšałkap)
- մակշաղկապեմ (makšałkapem)
- մակշաղկապութիւն (makšałkaputʻiwn)
- շաղ (šał)
- շաղակապ (šałakap)
- շաղամանութիւն (šałamanutʻiwn)
- շաղաշար (šałašar)
- շաղաշարեմ (šałašarem)
- շաղաշարութիւն (šałašarutʻiwn)
- շաղաշարումն (šałašarumn)
- շաղապատ (šałapat)
- շաղապատեմ (šałapatem)
- շաղիպատուկ (šałipatuk)
- շաղկապ (šałkap)
- շաղկապական (šałkapakan)
- շաղկապականութիւն (šałkapakanutʻiwn)
- շաղկապակցեմ (šałkapakcʻem)
- շաղկապեմ (šałkapem)
- շաղկապութիւն (šałkaputʻiwn)
- շաղկապումն (šałkapumn)
- շաղումն (šałumn)
Descendants
[edit]Further reading
[edit]- Ačaṙean, Hračʻeay (1977) “շաղ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume III, Yerevan: University Press, pages 487–488
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “շաղեմ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Lidén, Evald (1913) “Bidrag till armenisk ljud- och ordhistorian”, in Förhandlingar vid Svenska Filolog- och Historikermötet i Göteborg den 19–21 Augusti 1912[1] (in Swedish), Göteborg: Wald. Zachrissons, page 110 of 110–112, connecting with Old English hwelian, Lithuanian švelnùs as a native word
- Olsen, Birgit Anette (1999) The noun in Biblical Armenian: origin and word-formation: with special emphasis on the Indo-European heritage (Trends in linguistics. Studies and monographs; 119), Berlin, New York: Mouton de Gruyter, page 944
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “շաղեմ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Pokorny, Julius (1959) Indogermanisches etymologisches Wörterbuch [Indo-European Etymological Dictionary] (in German), volume 2, Bern, München: Francke Verlag, page 629, accepting Lidén's etymology