յորսայս
Appearance
Old Armenian
[edit]Alternative forms
[edit]- որսայս (orsays)
Etymology
[edit]Ačaṙyan does not record any acceptable etymology and leaves the origin open. J̌ahukyan derives from յ- (y-) + a hypothetical root *որս (*ors, “back or rib”), from Proto-Indo-European *porḱ-, an ablaut grade of *perḱ- (“rib”), whence Sanskrit पर्शु (párṡu, “rib”), Old Church Slavonic прьси (prĭsi, “breast”). See Pokorny for this root. For the sense development “rib” → “to lie” compare ընկողմանիմ (ənkołmanim).
Adverb
[edit]յորսայս • (yorsays)
- supinely, with one's face upward, lying on one's back
- յորսայս զարկուցանել ― yorsays zarkucʻanel ― to hurl or throw backwards, to overthrow, to upset, to throw down on the back, to stretch on the earth
- յորսայս կալ, խաղալ ― yorsays kal, xałal ― to lie down prone, flat on the face, to stretch at one's whole length; to fall backwards
- յորսայս կալ, լինել ― yorsays kal, linel ― (figuratively) to be idle, negligent, neglectful, to stand with folded arms
- պրկել ի յորսայս ― prkel i yorsays ― to throw down and hind strongly
- յորսայս անկանիլ ― yorsays ankanil ― to fall on one's back, backwards
- յորսայս կացի ի դալարւոջ ― yorsays kacʻi i dalarwoǰ ― I stretched myself on the grass
- 5th century, Agatʻangełos, Patmutʻiwn Hayocʻ [History of the Armenians] 106:[1]
- Ես ետ հրաման բերել աղ եւ բորակ եւ բարկ քացախ, եւ ընկենուլ զնա յորսայս, եւ դնել փող եղեգան ի քիթս նորա, եւ արկանել զայն ընդ քիթս նորա։
- Es et hraman berel ał ew borak ew bark kʻacʻax, ew ənkenul zna yorsays, ew dnel pʻoł ełegan i kʻitʻs nora, ew arkanel zayn ənd kʻitʻs nora.
- Translation by R. W. Thomson
- And he ordered salt and borax and rough vinegar to be brought, and for him to be turned on his back, his head to be placed in a carpenter's vice, and a reed tube to be put in his nose, and this liquid to be poured down his nose.
- Ես ետ հրաման բերել աղ եւ բորակ եւ բարկ քացախ, եւ ընկենուլ զնա յորսայս, եւ դնել փող եղեգան ի քիթս նորա, եւ արկանել զայն ընդ քիթս նորա։
Derived terms
[edit]Derived terms
- յորսայսեալ (yorsayseal)
- յորսայսեմ (yorsaysem)
- յորսայսիմ (yorsaysim)
- յորսայսութիւն (yorsaysutʻiwn)
- որսայսեալ (orsayseal)
Descendants
[edit]- Armenian: հորսայս (horsays)
References
[edit]- ^ Thomson, R. W. (1976) Agathangelos, History of the Armenians[1], Albany, NY: State University of New York Press, pages 120–121
Further reading
[edit]- Petrosean, Matatʻeay (1879) “յորսայս”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “յորսայս”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʻeay (1977) “յորսայս”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume III, Yerevan: University Press, pages 408–409
- Pokorny, Julius (1959) “820”, in Indogermanisches etymologisches Wörterbuch [Indo-European Etymological Dictionary] (in German), volume 3, Bern, München: Francke Verlag, page 820
- J̌ahukyan, Geworg (1991) “Stugabanutʻyunner [Etymologies]”, in Patma-banasirakan handes [Historical-Philological Journal][2] (in Armenian), number 2, Yerevan: Academy Press, page 42