խիթալ
Armenian
[edit]Etymology
[edit]Inherited from Old Armenian խիթամ (xitʻam).
Pronunciation
[edit]- (Eastern Armenian) IPA(key): /χiˈtʰɑl/, [χitʰɑ́l]
- (Western Armenian) IPA(key): /χiˈtɑl/, [χitʰɑ́l]
Verb
[edit]- to fear, to be afraid of
- to doubt, to suspect, to disbelieve, to distrust
- to look at with an evil eye
Inflection
[edit]| infinitive | խիթալ (xitʻal) | imperfective converb | խիթում (xitʻum) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| passive | — | simultaneous converb | խիթալիս (xitʻalis) | ||||
| causative | — | perfective converb | խիթացել (xitʻacʻel) | ||||
| aorist stem | խիթաց- (xitʻacʻ-) | future converb I | խիթալու (xitʻalu) | ||||
| resultative participle | խիթացած (xitʻacʻac) | future converb II | խիթալիք (xitʻalikʻ) | ||||
| subject participle | խիթացող (xitʻacʻoġ) | connegative converb | խիթա (xitʻa) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | խիթում եմ (xitʻum em) | խիթում ես (xitʻum es) | խիթում է (xitʻum ē) | խիթում ենք (xitʻum enkʻ) | խիթում եք (xitʻum ekʻ) | խիթում են (xitʻum en) | |
| past imperfective | խիթում էի (xitʻum ēi) | խիթում էիր (xitʻum ēir) | խիթում էր (xitʻum ēr) | խիթում էինք (xitʻum ēinkʻ) | խիթում էիք (xitʻum ēikʻ) | խիթում էին (xitʻum ēin) | |
| future | խիթալու եմ (xitʻalu em) | խիթալու ես (xitʻalu es) | խիթալու է (xitʻalu ē) | խիթալու ենք (xitʻalu enkʻ) | խիթալու եք (xitʻalu ekʻ) | խիթալու են (xitʻalu en) | |
| past future | խիթալու էի (xitʻalu ēi) | խիթալու էիր (xitʻalu ēir) | խիթալու էր (xitʻalu ēr) | խիթալու էինք (xitʻalu ēinkʻ) | խիթալու էիք (xitʻalu ēikʻ) | խիթալու էին (xitʻalu ēin) | |
| present perfect | խիթացել եմ (xitʻacʻel em) | խիթացել ես (xitʻacʻel es) | խիթացել է (xitʻacʻel ē) | խիթացել ենք (xitʻacʻel enkʻ) | խիթացել եք (xitʻacʻel ekʻ) | խիթացել են (xitʻacʻel en) | |
| pluperfect | խիթացել էի (xitʻacʻel ēi) | խիթացել էիր (xitʻacʻel ēir) | խիթացել էր (xitʻacʻel ēr) | խիթացել էինք (xitʻacʻel ēinkʻ) | խիթացել էիք (xitʻacʻel ēikʻ) | խիթացել էին (xitʻacʻel ēin) | |
| aorist (past perfective) | խիթացի (xitʻacʻi) | խիթացիր (xitʻacʻir) | խիթաց (xitʻacʻ) | խիթացինք (xitʻacʻinkʻ) | խիթացիք (xitʻacʻikʻ) | խիթացին (xitʻacʻin) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | խիթամ (xitʻam) | խիթաս (xitʻas) | խիթա (xitʻa) | խիթանք (xitʻankʻ) | խիթաք (xitʻakʻ) | խիթան (xitʻan) | |
| past | խիթայի (xitʻayi) | խիթայիր (xitʻayir) | խիթար (xitʻar) | խիթայինք (xitʻayinkʻ) | խիթայիք (xitʻayikʻ) | խիթային (xitʻayin) | |
| conditional | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| future | կխիթամ (kxitʻam) | կխիթաս (kxitʻas) | կխիթա (kxitʻa) | կխիթանք (kxitʻankʻ) | կխիթաք (kxitʻakʻ) | կխիթան (kxitʻan) | |
| past | կխիթայի (kxitʻayi) | կխիթայիր (kxitʻayir) | կխիթար (kxitʻar) | կխիթայինք (kxitʻayinkʻ) | կխիթայիք (kxitʻayikʻ) | կխիթային (kxitʻayin) | |
| imperative | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| — | խիթա՛ (xitʻá) | — | — | խիթացե՛ք (xitʻacʻékʻ) | |||
| infinitive | չխիթալ (čʻxitʻal) | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| resultative participle | չխիթացած (čʻxitʻacʻac) | ||||||
| subject participle | չխիթացող (čʻxitʻacʻoġ) | ||||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չեմ խիթում (čʻem xitʻum) | չես խիթում (čʻes xitʻum) | չի խիթում (čʻi xitʻum) | չենք խիթում (čʻenkʻ xitʻum) | չեք խիթում (čʻekʻ xitʻum) | չեն խիթում (čʻen xitʻum) | |
| past imperfective | չէի խիթում (čʻēi xitʻum) | չէիր խիթում (čʻēir xitʻum) | չէր խիթում (čʻēr xitʻum) | չէինք խիթում (čʻēinkʻ xitʻum) | չէիք խիթում (čʻēikʻ xitʻum) | չէին խիթում (čʻēin xitʻum) | |
| future | չեմ խիթալու (čʻem xitʻalu) | չես խիթալու (čʻes xitʻalu) | չի խիթալու (čʻi xitʻalu) | չենք խիթալու (čʻenkʻ xitʻalu) | չեք խիթալու (čʻekʻ xitʻalu) | չեն խիթալու (čʻen xitʻalu) | |
| past future | չէի խիթալու (čʻēi xitʻalu) | չէիր խիթալու (čʻēir xitʻalu) | չէր խիթալու (čʻēr xitʻalu) | չէինք խիթալու (čʻēinkʻ xitʻalu) | չէիք խիթալու (čʻēikʻ xitʻalu) | չէին խիթալու (čʻēin xitʻalu) | |
| present perfect | չեմ խիթացել (čʻem xitʻacʻel) | չես խիթացել (čʻes xitʻacʻel) | չի խիթացել (čʻi xitʻacʻel) | չենք խիթացել (čʻenkʻ xitʻacʻel) | չեք խիթացել (čʻekʻ xitʻacʻel) | չեն խիթացել (čʻen xitʻacʻel) | |
| pluperfect | չէի խիթացել (čʻēi xitʻacʻel) | չէիր խիթացել (čʻēir xitʻacʻel) | չէր խիթացել (čʻēr xitʻacʻel) | չէինք խիթացել (čʻēinkʻ xitʻacʻel) | չէիք խիթացել (čʻēikʻ xitʻacʻel) | չէին խիթացել (čʻēin xitʻacʻel) | |
| aorist (past perfective) | չխիթացի (čʻxitʻacʻi) | չխիթացիր (čʻxitʻacʻir) | չխիթաց (čʻxitʻacʻ) | չխիթացինք (čʻxitʻacʻinkʻ) | չխիթացիք (čʻxitʻacʻikʻ) | չխիթացին (čʻxitʻacʻin) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չխիթամ (čʻxitʻam) | չխիթաս (čʻxitʻas) | չխիթա (čʻxitʻa) | չխիթանք (čʻxitʻankʻ) | չխիթաք (čʻxitʻakʻ) | չխիթան (čʻxitʻan) | |
| past | չխիթայի (čʻxitʻayi) | չխիթայիր (čʻxitʻayir) | չխիթար (čʻxitʻar) | չխիթայինք (čʻxitʻayinkʻ) | չխիթայիք (čʻxitʻayikʻ) | չխիթային (čʻxitʻayin) | |
| conditional | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| future | չեմ խիթա (čʻem xitʻa) | չես խիթա (čʻes xitʻa) | չի խիթա (čʻi xitʻa) | չենք խիթա (čʻenkʻ xitʻa) | չեք խիթա (čʻekʻ xitʻa) | չեն խիթա (čʻen xitʻa) | |
| past | չէի խիթա (čʻēi xitʻa) | չէիր խիթա (čʻēir xitʻa) | չէր խիթա (čʻēr xitʻa) | չէինք խիթա (čʻēinkʻ xitʻa) | չէիք խիթա (čʻēikʻ xitʻa) | չէին խիթա (čʻēin xitʻa) | |
| imperative | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| — | մի՛ խիթա (mí xitʻa) | — | — | մի՛ խիթացեք (mí xitʻacʻekʻ) | |||
| singular (singulare tantum) | ||||
|---|---|---|---|---|
| nominative | խիթալ (xitʻal) | |||
| dative | խիթալու (xitʻalu) | |||
| ablative | խիթալուց (xitʻalucʻ) | |||
| instrumental | խիթալով (xitʻalov) | |||
| locative | խիթալում (xitʻalum) | |||
| definite forms | ||||
| nominative | խիթալը/խիթալն (xitʻalə/xitʻaln) | |||
| dative | խիթալուն (xitʻalun) | |||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | խիթալս (xitʻals) | |||
| dative | խիթալուս (xitʻalus) | |||
| ablative | խիթալուցս (xitʻalucʻs) | |||
| instrumental | խիթալովս (xitʻalovs) | |||
| locative | խիթալումս (xitʻalums) | |||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | խիթալդ (xitʻald) | |||
| dative | խիթալուդ (xitʻalud) | |||
| ablative | խիթալուցդ (xitʻalucʻd) | |||
| instrumental | խիթալովդ (xitʻalovd) | |||
| locative | խիթալումդ (xitʻalumd) | |||
References
[edit]- “խիթալ”, in Žamanakakicʻ hayocʻ lezvi bacʻatrakan baṙaran [Explanatory Dictionary of Contemporary Armenian] (in Armenian), Yerevan: Academy Press, 1969–1980
- Sargsyan, Artem et al., editors (2001–2012), “խիթալ”, in Hayocʻ lezvi barbaṙayin baṙaran [Dialectal Dictionary of the Armenian Language] (in Armenian), Yerevan: Hayastan
Old Armenian
[edit]Verb
[edit]խիթալ • (xitʻal)
- infinitive of խիթամ (xitʻam)