Jump to content

խարխարեմ

From Wiktionary, the free dictionary

Old Armenian

[edit]

Alternative forms

[edit]

Etymology

[edit]

Borrowed from Urartian 𒄩𒅈𒄩𒀀𒊒 (ḫa-ar-ḫa-a-ru /⁠ḫarḫar-⁠/, to be destroyed or damaged).[1][2][3][4] First compared to the Urartian word by Sandalgian.[5]

Verb

[edit]

խարխարեմ (xarxarem)  (aorist indicative խարխարեցի)

  1. (transitive) to shake, to shatter, to demolish, to ruin, to destroy
    խարխարել զվէրսxarxarel zvērsto tear open healing wounds; (figuratively) to irritate, to excite anew
    խարխարել զմիտսxarxarel zmitsto vacillate, to waver
  2. (transitive) to deteriorate, to hurt, to corrupt
  3. (transitive) to renew pain or grief
    խարխարել զդժնակութիւնxarxarel zdžnakutʻiwnto renew one's griefs
  4. (mediopassive, intransitive) to fall to ruin or decay, to perish

Conjugation

[edit]
active
infinitive խարխարել (xarxarel) participle խարխարեցեալ, խարխարեալ (xarxarecʻeal, xarxareal)
causative aorist stem խարխարեց- (xarxarecʻ-)
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
indicative
present խարխարեմ (xarxarem) խարխարես (xarxares) խարխարէ (xarxarē) խարխարեմք (xarxaremkʻ) խարխարէք (xarxarēkʻ) խարխարեն (xarxaren)
imperfect խարխարէի, խարխարեի* (xarxarēi, xarxarei*) խարխարէիր, խարխարեիր* (xarxarēir, xarxareir*) խարխարէր (xarxarēr) խարխարէաք, խարխարեաք* (xarxarēakʻ, xarxareakʻ*) խարխարէիք, խարխարեիք* (xarxarēikʻ, xarxareikʻ*) խարխարէին, խարխարեին* (xarxarēin, xarxarein*)
aorist խարխարեցի (xarxarecʻi) խարխարեցեր (xarxarecʻer) խարխարեաց (xarxareacʻ) խարխարեցաք (xarxarecʻakʻ) խարխարեցէք, խարխարեցիք (xarxarecʻēkʻ, xarxarecʻikʻ) խարխարեցին (xarxarecʻin)
subjunctive
present խարխարիցեմ (xarxaricʻem) խարխարիցես (xarxaricʻes) խարխարիցէ (xarxaricʻē) խարխարիցեմք (xarxaricʻemkʻ) խարխարիցէք (xarxaricʻēkʻ) խարխարիցեն (xarxaricʻen)
aorist խարխարեցից (xarxarecʻicʻ) խարխարեսցես (xarxarescʻes) խարխարեսցէ (xarxarescʻē) խարխարեսցուք (xarxarescʻukʻ) խարխարեսջիք (xarxaresǰikʻ) խարխարեսցեն (xarxarescʻen)
imperatives
imperative խարխարեա՛ (xarxareá) խարխարեցէ՛ք (xarxarecʻḗkʻ)
cohortative խարխարեսջի՛ր (xarxaresǰír) խարխարեսջի՛ք (xarxaresǰíkʻ)
prohibitive մի՛ խարխարեր (mí xarxarer) մի՛ խարխարէք (mí xarxarēkʻ)
  • rare
mediopassive
infinitive խարխարել, խարխարիլ* (xarxarel, xarxaril*) participle խարխարեցեալ, խարխարեալ (xarxarecʻeal, xarxareal)
causative aorist stem խարխարեց- (xarxarecʻ-)
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
indicative
present խարխարիմ (xarxarim) խարխարիս (xarxaris) խարխարի (xarxari) խարխարիմք (xarxarimkʻ) խարխարիք (xarxarikʻ) խարխարին (xarxarin)
imperfect խարխարէի (xarxarēi) խարխարէիր (xarxarēir) խարխարէր, խարխարիւր (xarxarēr, xarxariwr) խարխարէաք (xarxarēakʻ) խարխարէիք (xarxarēikʻ) խարխարէին (xarxarēin)
aorist խարխարեցայ (xarxarecʻay) խարխարեցար (xarxarecʻar) խարխարեցաւ (xarxarecʻaw) խարխարեցաք (xarxarecʻakʻ) խարխարեցայք (xarxarecʻaykʻ) խարխարեցան (xarxarecʻan)
subjunctive
present խարխարիցիմ (xarxaricʻim) խարխարիցիս (xarxaricʻis) խարխարիցի (xarxaricʻi) խարխարիցիմք (xarxaricʻimkʻ) խարխարիցիք (xarxaricʻikʻ) խարխարիցին (xarxaricʻin)
aorist խարխարեցայց (xarxarecʻaycʻ) խարխարեսցիս (xarxarescʻis) խարխարեսցի (xarxarescʻi) խարխարեսցուք (xarxarescʻukʻ) խարխարեսջիք (xarxaresǰikʻ) խարխարեսցին (xarxarescʻin)
imperatives
imperative խարխարեա՛ց (xarxareácʻ) խարխարեցարո՛ւք (xarxarecʻarúkʻ)
cohortative խարխարեսջի՛ր (xarxaresǰír) խարխարեսջի՛ք (xarxaresǰíkʻ)
prohibitive մի՛ խարխարիր (mí xarxarir) մի՛ խարխարիք (mí xarxarikʻ)
  • post-classical

Derived terms

[edit]

Descendants

[edit]
  • Armenian: խարխլել (xarxlel) (learned)

References

[edit]
  1. ^ Greppin, John A. C. (1982) “The Anatolian Substrata in Armenian — An Interim Report”, in Annual of Armenian linguistics, number 3, page 72 of 65–72
  2. ^ Diakonoff, Igor M. (1985) “Hurro-Urartian Borrowings in Old Armenian”, in Journal of the American Oriental Society[1], volume 105, number 4, page 600b of 597–603
  3. ^ Simon, Zsolt (2022) “The Hurro-Urartian loan contacts of Armenian: A revision”, in Hungarian Assyriological Review[2], volume 3, number 1, page 72 of 63–89
  4. ^ Thorsø, Rasmus (2023) Prehistoric loanwords in Armenian: Hurro-Urartian, Kartvelian, and the unclassified substrate[3], PhD dissertation, Leiden University, page 13
  5. ^ Sandalgian, Joseph (1900) Les inscriptions cunéiformes urartiques, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, pages 370–371

Further reading

[edit]
  • Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “խարխարեմ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
  • Ačaṙean, Hračʻeay (1973) “խարխալել”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume II, Yerevan: University Press, pages 345–346
  • Petrosean, Matatʻeay (1879) “խարխարեմ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy