Jump to content

բիլ

From Wiktionary, the free dictionary

Armenian

[edit]
A user has added this entry to requests for verification(+)
If it cannot be verified that this term meets our attestation criteria, it will be deleted. Feel free to edit this entry as normal, but do not remove {{rfv}} until the request has been resolved.

Etymology

[edit]

Learned borrowing from Old Armenian բիլ (bil). Adopted by poets from dictionaries of Old Armenian which gloss the word with this meaning.[1][2]

Pronunciation

[edit]

Adjective

[edit]

բիլ • (bil) (superlative ամենաբիլ) (poetic)

  1. light-blue

Declension

[edit]
nominalized, i-type (Eastern Armenian)
singular plural
nominative բիլ (bil) բիլեր (biler)
dative բիլի (bili) բիլերի (bileri)
ablative բիլից (bilicʻ) բիլերից (bilericʻ)
instrumental բիլով (bilov) բիլերով (bilerov)
locative բիլում (bilum) բիլերում (bilerum)
definite forms
nominative բիլը / բիլն (bilə / biln) բիլերը/բիլերն (bilerə/bilern)
dative բիլին (bilin) բիլերին (bilerin)
1st person possessive forms (my)
nominative բիլս (bils) բիլերս (bilers)
dative բիլիս (bilis) բիլերիս (bileris)
ablative բիլիցս (bilicʻs) բիլերիցս (bilericʻs)
instrumental բիլովս (bilovs) բիլերովս (bilerovs)
locative բիլումս (bilums) բիլերումս (bilerums)
2nd person possessive forms (your)
nominative բիլդ (bild) բիլերդ (bilerd)
dative բիլիդ (bilid) բիլերիդ (bilerid)
ablative բիլիցդ (bilicʻd) բիլերիցդ (bilericʻd)
instrumental բիլովդ (bilovd) բիլերովդ (bilerovd)
locative բիլումդ (bilumd) բիլերումդ (bilerumd)

References

[edit]
  1. ^ Aġayan, Ēduard (1974) Baṙakʻnnakan ew stugabanakan hetazotutʻyunner [Lexicological and Etymological Studies]‎[1] (in Armenian), Yerevan: Academy Press, page 45
  2. ^ Saradževa, L. A. (1980) “Этимологические заметки [Etymological notes]”, in Banber Erewani hamalsarani [“Banber” – Bulletin of Yerevan University] (in Russian), volume 40, number 1, page 208 of 207–209

Old Armenian

[edit]

Etymology

[edit]

Unknown. Assuming the basic meaning is ‘light-blue’, some have derived բիլ (bil) from the lengthened grade of Proto-Indo-European *bʰel- (“to be bright; shiny, white”), with Proto-Slavic *bělъ (“white”) as a cognate.[1][2][3]

Noun

[edit]

բիլ • (bil) (hapax)

  1. a kind of fish ?
    • 8th century, Stepʻannos Siwnecʻi, Meknutʻiwn Kʻerakanin [Commentary on Grammar] :[4]
      Իսկ առասական է, այսինքն, տեսակաւոր անուն, որ զհասարակական ինչ էութիւն ասէ, որպէս մարդ կամ ձի կամ ոչխար կամ արջառ և այսպիսիք ամենայն ազգ կենդանեաց, աճականաց, և անաճից։ Եւ վասն այնորիկ ասէ հասարակական զայսոսիկ, զի ի սոցանէ բաժանին մի մի անհատ գոյացութիւնք՝ Մարկոս, Ադամ, հայր, որդի, թոռն, խնձորի, տանձի, մանուշակ, շուշան, տլփին, սղոցն, դալն, լոքն, բիլն, կապոյտն, ովկի[ա]ն։ Իսկ սեռականաւ իմն այս ի բազումս կոտորի, որք են առասականք, և այսք են սեռքն․ կենդանի, տունկ, բոյս, ոչ կենդանի, աճական, անաճ, ցամաքային, ջրային, երկնային, հրային, աւդային, թևաւոր, թռչուն, գազան, չորքոտանի, սողուն, լուղակ, զեռուն, խոտաբուտ, ձեռնընդեղ, վայրենի, քանզի ամենեքին սոքա ի բազում տեսակս բաժանին, զորս առասական ասէ։
      Isk aṙasakan ē, aysinkʻn, tesakawor anun, or zhasarakakan inčʻ ēutʻiwn asē, orpēs mard kam ji kam očʻxar kam arǰaṙ ew ayspisikʻ amenayn azg kendaneacʻ, ačakanacʻ, ew anačicʻ. Ew vasn aynorik asē hasarakakan zaysosik, zi i socʻanē bažanin mi mi anhat goyacʻutʻiwnkʻ, Markos, Adam, hayr, ordi, tʻoṙn, xnjori, tanji, manušak, šušan, tlpʻin, słocʻn, daln, lokʻn, biln, kapoytn, ovki[a]n. Isk seṙakanaw imn ays i bazums kotori, orkʻ en aṙasakankʻ, ew ayskʻ en seṙkʻn; kendani, tunk, boys, očʻ kendani, ačakan, anač, cʻamakʻayin, ǰrayin, erknayin, hrayin, awdayin, tʻewawor, tʻṙčʻun, gazan, čʻorkʻotani, sołun, lułak, zeṙun, xotabut, jeṙnəndeł, vayreni, kʻanzi amenekʻin sokʻa i bazum tesaks bažanin, zors aṙasakan asē.
      (please add an English translation of this quotation)

Usage notes

[edit]

Attested only in Stepʻannos Siwnecʻi in an enumeration of fish names. Authors of Old Armenian dictionaries assumed without evidence that the real meaning is ‘light-blue’, an assumption perhaps influenced by the similarity to the European words for blue and by the fact that բիլ (bil) is followed by կապոյտ (kapoyt, “blue”) in the passage, but note that կապուտ (kaput) can also refer to a fish.

Descendants

[edit]
  • → Armenian: բիլ (bil) (learned)

References

[edit]
  1. ^ Aġayan, Ēduard (1974) Baṙakʻnnakan ew stugabanakan hetazotutʻyunner [Lexicological and Etymological Studies]‎[2] (in Armenian), Yerevan: Academy Press, pages 44–47
  2. ^ Saradževa, L. A. (1976) “Сравнительно-типологическое исследование цветовых обозначений в древнеармянском и старославянском языках [Comparative-typological Research of Colour Words in Old Armenian and Old Slavonic Languages]”, in Patma-banasirakan handes [Historical-Philological Journal]‎[3] (in Russian), number 4, pages 186–198
  3. ^ Saradževa, L. A. (1980) “Этимологические заметки [Etymological notes]”, in Banber Erewani hamalsarani [“Banber” – Bulletin of Yerevan University] (in Russian), volume 40, number 1, pages 208–209
  4. ^ Adonc, N. (1915) Дионисий Фракийский и армянские толкователи [Dionysius Thrax and Armenian commentators] (Bibliotheca Armeno-Georgica; 4), Saint Petersburg: Academy Press, page 208

Further reading

[edit]
  • Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836) “բիլ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), volume I, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 489b
  • Ačaṙean, Hračʻeay (1971) “բիլ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume I, Yerevan: University Press, page 450ab
  • Martirosyan, Hrach (2010) “bil”, in Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden and Boston: Brill, page 177
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=բիլ&oldid=84135203"