ատրճան
Armenian
[edit]Alternative forms
[edit]- ատրաճան (atračan)
Etymology
[edit]Of the same ultimate Middle Iranian origin as ատրճանակ (atrčanak). See it for more.
Pronunciation
[edit]- (Eastern Armenian) IPA(key): /ɑtəɾˈt͡ʃɑn/, [ɑtəɾt͡ʃɑ́n]
- (Western Armenian) IPA(key): /ɑdəɾˈd͡ʒɑn/, [ɑdəɾd͡ʒɑ́n]
Noun
[edit]ատրճան • (atrčan)
- (obsolete) a sort of long gun, probably musket
- 1772, Zakʻaria Alekʻsanean (translator), Girkʻ hrašicʻ [Book of Miracles] page 587, (in Google Books):
- Եւ ապա ՚ի բաց ձգեալ զայն, էառ զատրաճան իւր, այ՟ զթիւֆէնկն, և եդեալ ի նմ՟ վառօթ և զկապար մի մեծ, դատարկեաց զայն ՚ի կուրծս կնոջն։
- Ew apa ’i bacʻ jgeal zayn, ēaṙ zatračan iwr, ay. ztʻiwfēnkn, ew edeal i nm. vaṙōtʻ ew zkapar mi mec, datarkeacʻ zayn ’i kurcs knoǰn.
- Եւ ապա ՚ի բաց ձգեալ զայն, էառ զատրաճան իւր, այ՟ զթիւֆէնկն, և եդեալ ի նմ՟ վառօթ և զկապար մի մեծ, դատարկեաց զայն ՚ի կուրծս կնոջն։
- 1805, Łukas Inčičean, Ašxarhagrutʻiwn čʻoricʻ masancʻ ašxarhi, Asioy, Ewropoy, Apʻrikoy ew Amerikoy [Geography of Four Continents: Asia, Europe, Africa and America] part 2, volume 4, page 320, (in Google Books):
- Զէնք հետևակ զօրաց են սաղաւարտ, վահան, երկու թուր, մի սուին և ատրճան, այն է՝ թիւֆէնկ։ Իսկ հեծել՟ք յոտից մինչև ՚ի գլուխ զրահաւոր են, և ունին ատրճանակ․ այն է՝ փիշտով, նետ, նիզակ և թուր։
- Zēnkʻ hetewak zōracʻ en saławart, vahan, erku tʻur, mi suin ew atrčan, ayn ē, tʻiwfēnk. Isk hecel.kʻ yoticʻ minčʻew ’i glux zrahawor en, ew unin atrčanak; ayn ē, pʻištov, net, nizak ew tʻur.
- The munitions of the infantry are the helmet, shield, two swords, one սուին (suin) and atrčan, i.e. a musket [Ottoman Turkish تفنك (tüfenk)]. Whereas the cavalrymen are armoured from top to toe and have an atrčanak, i.e. a pistol, an arrow, spear and a sword.
- Զէնք հետևակ զօրաց են սաղաւարտ, վահան, երկու թուր, մի սուին և ատրճան, այն է՝ թիւֆէնկ։ Իսկ հեծել՟ք յոտից մինչև ՚ի գլուխ զրահաւոր են, և ունին ատրճանակ․ այն է՝ փիշտով, նետ, նիզակ և թուր։
Declension
[edit]| i-type, inanimate (Eastern Armenian) | ||||
|---|---|---|---|---|
| singular | plural | |||
| nominative | ատրճան (atrčan) | ատրճաններ (atrčanner) | ||
| dative | ատրճանի (atrčani) | ատրճանների (atrčanneri) | ||
| ablative | ատրճանից (atrčanicʻ) | ատրճաններից (atrčannericʻ) | ||
| instrumental | ատրճանով (atrčanov) | ատրճաններով (atrčannerov) | ||
| locative | ատրճանում (atrčanum) | ատրճաններում (atrčannerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | ատրճանը/ատրճանն (atrčanə/atrčann) | ատրճանները/ատրճաններն (atrčannerə/atrčannern) | ||
| dative | ատրճանին (atrčanin) | ատրճաններին (atrčannerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | ատրճանս (atrčans) | ատրճաններս (atrčanners) | ||
| dative | ատրճանիս (atrčanis) | ատրճաններիս (atrčanneris) | ||
| ablative | ատրճանիցս (atrčanicʻs) | ատրճաններիցս (atrčannericʻs) | ||
| instrumental | ատրճանովս (atrčanovs) | ատրճաններովս (atrčannerovs) | ||
| locative | ատրճանումս (atrčanums) | ատրճաններումս (atrčannerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | ատրճանդ (atrčand) | ատրճաններդ (atrčannerd) | ||
| dative | ատրճանիդ (atrčanid) | ատրճաններիդ (atrčannerid) | ||
| ablative | ատրճանիցդ (atrčanicʻd) | ատրճաններիցդ (atrčannericʻd) | ||
| instrumental | ատրճանովդ (atrčanovd) | ատրճաններովդ (atrčannerovd) | ||
| locative | ատրճանումդ (atrčanumd) | ատրճաններումդ (atrčannerumd) | ||
Derived terms
[edit]- ատրաճանավոր (atračanavor)
Related terms
[edit]- ատրճանակ (atrčanak)
Further reading
[edit]- Galfayean (Lusinean), Ambrosios (1900) “arquebuse”, in Nor baṙgirkʻ patkerazard fransahay [Nouveau dictionnaire illustré français–arménien][1], volume I, Paris: Typographie Morris père et fils, page 164c