աղանձեմ

Old Armenian

Alternative forms

աղանձնեմ (ałanjnem)

Etymology

According to Ačaṙean, from Proto-Indo-European *ln̥dʰ-, zero-grade of *lendʰ- (“to cook food, to roast”), and cognate with Sanskrit रन्धयति (randhayati, “to cook food”), Ancient Greek λάσανα (lásana, “trivet or stand of a pot”), λάσα (lása, “overfull table”), Old Prussian landan (“food”), Irish lann (“frying pan”), Old Welsh lann (“frying pan”).^[1]^[2] See Walde–Pokorny for this root, without the Armenian.^[3] For the final -ձ (-j) instead of expected -դ (-d) Ačaṙean compares the alternation seen in փոխինձ (pʻoxinj) ~ փոխինդ (pʻoxind). The prothetic ա- (a-) was added because native Armenian words cannot start with a ղ- (ł-). Ačaṙean considers Old Georgian ლანძჳ (lanʒwi, “thurible”), ლანძვა (lanʒva, “to scorch”) borrowings from Armenian before the prothetic vowel was added.

See also Armenian եղինձ (eġinj), եղնձել (eġnjel).

Verb

աղանձեմ • (ałanjem)

(transitive) to roast
- 8th century, Gregory of Nyssa, Tesutʻiwn yałags mardoys kazmutʻean [On the Formation of Man] 32:
  Ոչ խոնաւոյն աղանձեցելոյ առաւելութեամբ ջերմութեան, և ոչ ջերմինն շրջեցելոյ յաղթութեամբ խոնաւողին։
  Očʻ xonawoyn ałanjecʻeloy aṙawelutʻeamb ǰermutʻean, ew očʻ ǰerminn šrǰecʻeloy yałtʻutʻeamb xonawołin.

Conjugation

active

person		singular			plural
infinitive		աղանձել (ałanjel)		participle	աղանձեցեալ, աղանձեալ (ałanjecʻeal, ałanjeal)
causative		—		aorist stem	աղանձեց- (ałanjecʻ-)
person		1^st person	2^nd person	3^rd person	1^st person	2^nd person	3^rd person
indicative		ես	դու	նա	մեք	դուք	նոքա
	present	աղանձեմ (ałanjem)	աղանձես (ałanjes)	աղանձէ (ałanjē)	աղանձեմք (ałanjemkʻ)	աղանձէք (ałanjēkʻ)	աղանձեն (ałanjen)
	imperfect	աղանձէի, աղանձեի* (ałanjēi, ałanjei*)	աղանձէիր, աղանձեիր* (ałanjēir, ałanjeir*)	աղանձէր (ałanjēr)	աղանձէաք, աղանձեաք* (ałanjēakʻ, ałanjeakʻ*)	աղանձէիք, աղանձեիք* (ałanjēikʻ, ałanjeikʻ*)	աղանձէին, աղանձեին* (ałanjēin, ałanjein*)
	aorist	աղանձեցի (ałanjecʻi)	աղանձեցեր (ałanjecʻer)	աղանձեաց (ałanjeacʻ)	աղանձեցաք (ałanjecʻakʻ)	աղանձեցէք, աղանձեցիք (ałanjecʻēkʻ, ałanjecʻikʻ)	աղանձեցին (ałanjecʻin)
subjunctive		ես	դու	նա	մեք	դուք	նոքա
	present	աղանձիցեմ (ałanjicʻem)	աղանձիցես (ałanjicʻes)	աղանձիցէ (ałanjicʻē)	աղանձիցեմք (ałanjicʻemkʻ)	աղանձիցէք (ałanjicʻēkʻ)	աղանձիցեն (ałanjicʻen)
	aorist	աղանձեցից (ałanjecʻicʻ)	աղանձեսցես (ałanjescʻes)	աղանձեսցէ (ałanjescʻē)	աղանձեսցուք (ałanjescʻukʻ)	աղանձեսջիք (ałanjesǰikʻ)	աղանձեսցեն (ałanjescʻen)
imperatives		—	(դու)	—	—	(դուք)	—
	imperative	—	աղանձեա՛ (ałanjeá)	—	—	աղանձեցէ՛ք (ałanjecʻḗkʻ)	—
	cohortative	—	աղանձեսջի՛ր (ałanjesǰír)	—	—	աղանձեսջի՛ք (ałanjesǰíkʻ)	—
	prohibitive	—	մի՛ աղանձեր (mí ałanjer)	—	—	մի՛ աղանձէք (mí ałanjēkʻ)	—
*rare

mediopassive

person		singular			plural
infinitive		աղանձել, աղանձիլ* (ałanjel, ałanjil*)		participle	աղանձեցեալ, աղանձեալ (ałanjecʻeal, ałanjeal)
causative		—		aorist stem	աղանձեց- (ałanjecʻ-)
person		1^st person	2^nd person	3^rd person	1^st person	2^nd person	3^rd person
indicative		ես	դու	նա	մեք	դուք	նոքա
	present	աղանձիմ (ałanjim)	աղանձիս (ałanjis)	աղանձի (ałanji)	աղանձիմք (ałanjimkʻ)	աղանձիք (ałanjikʻ)	աղանձին (ałanjin)
	imperfect	աղանձէի (ałanjēi)	աղանձէիր (ałanjēir)	աղանձէր, աղանձիւր (ałanjēr, ałanjiwr)	աղանձէաք (ałanjēakʻ)	աղանձէիք (ałanjēikʻ)	աղանձէին (ałanjēin)
	aorist	աղանձեցայ (ałanjecʻay)	աղանձեցար (ałanjecʻar)	աղանձեցաւ (ałanjecʻaw)	աղանձեցաք (ałanjecʻakʻ)	աղանձեցայք (ałanjecʻaykʻ)	աղանձեցան (ałanjecʻan)
subjunctive		ես	դու	նա	մեք	դուք	նոքա
	present	աղանձիցիմ (ałanjicʻim)	աղանձիցիս (ałanjicʻis)	աղանձիցի (ałanjicʻi)	աղանձիցիմք (ałanjicʻimkʻ)	աղանձիցիք (ałanjicʻikʻ)	աղանձիցին (ałanjicʻin)
	aorist	աղանձեցայց (ałanjecʻaycʻ)	աղանձեսցիս (ałanjescʻis)	աղանձեսցի (ałanjescʻi)	աղանձեսցուք (ałanjescʻukʻ)	աղանձեսջիք (ałanjesǰikʻ)	աղանձեսցին (ałanjescʻin)
imperatives		—	(դու)	—	—	(դուք)	—
	imperative	—	աղանձեա՛ց (ałanjeácʻ)	—	—	աղանձեցարո՛ւք (ałanjecʻarúkʻ)	—
	cohortative	—	աղանձեսջի՛ր (ałanjesǰír)	—	—	աղանձեսջի՛ք (ałanjesǰíkʻ)	—
	prohibitive	—	մի՛ աղանձիր (mí ałanjir)	—	—	մի՛ աղանձիք (mí ałanjikʻ)	—
*post-classical

Synonyms

խարակեմ (xarakem)

Derived terms

աղանձումն (ałanjumn)

Descendants

Middle Armenian: աղնձել (aġnjel), աղնծել (aġncel)
Armenian: աղանձել (aġanjel), ⇒ աղանձ (aġanj)
→ Old Georgian: ლანძჳ (lanʒwi), ლანძვა (lanʒva)

References

^ Ačaṙyan, Hračʻya (1940) Hayocʻ lezvi patmutʻyun [History of the Armenian Language] (in Armenian), volume I, Yerevan: University Press, page 34
^ Ačaṙean, Hračʻeay (1971) “աղանձ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume I, Yerevan: University Press, pages 120–121
^ Walde, Alois (1927) Julius Pokorny, editor, Vergleichendes Wörterbuch der indogermanischen Sprachen (in German), volume II, Berlin: de Gruyter, page 439