хүн

Buryat

Alternative scripts
Classical Mongolian	ᠬᠦᠮᠦᠨ kümün
Latin (1931–1936)a	kyn
Latin (1937–1939)b	xyn
Cyrillic	хүн xün
a Based on the southern Tsongol–Sartul dialect. b Based on the eastern Khori dialect.

Etymology

Doublet of хүмүүн (xümüün).

Pronunciation

• (Khori) IPA^(key): /xun/, [xuŋ]
• Hyphenation: хүн

Noun

хүн • (xün) (plural хүнүүд)

1. person

Declension

This noun needs an inflection-table template.

Mongolian

Mongolian	Cyrillic
ᠬᠦᠮᠦᠨ (kümün)	хүн (xün)

Etymology 1

From Proto-Mongolic *kümün.

Alternative forms

• хүмүүн (xümüün)

Noun

хүн • (xün)

1. person, man
2. human, human being
3. character, reputation

Declension

Declension of хүн (э-harmonic regular irreg pl) 

attributive	хүн xün
	singular / indefinite	definite plural
nominative	хүн xün	хүмүүс xümüüs
genitive	хүний xünii	хүмүүсийн xümüüsiin
accusative	хүнийг xüniig	хүмүүсийг xümüüsiig
dative-locative	хүнд xünd	хүмүүст xümüüst
ablative	хүнээс xünees	хүмүүсээс xümüüsees
instrumental	хүнээр xüneer	хүмүүсээр xümüüseer
comitative	хүнтэй xüntej	хүмүүстэй xümüüstej
privative	хүнгүй xüngüj	хүмүүсгүй xümüüsgüj
directive	хүн рүү xün rüü	хүмүүс рүү xümüüs rüü

Reflexive possessive forms 

	singular / indefinite	definite plural
nominative	хүнээ xünee	хүмүүсээ xümüüsee
genitive	хүнийхээ xüniixee	хүмүүсийнхээ xümüüsiinxee
accusative	хүнийгээ xüniigee	хүмүүсийгээ xümüüsiigee
dative-locative	хүндээ xündee	хүмүүстээ xümüüstee
ablative	хүнээсээ xüneesee	хүмүүсээсээ xümüüseesee
instrumental	хүнээрээ xüneeree	хүмүүсээрээ xümüüseeree
comitative	хүнтэйгээ xüntejgee	хүмүүстэйгээ xümüüstejgee
privative	хүнгүйгээ xüngüjgee	хүмүүсгүйгээ xümüüsgüjgee
directive	хүн рүүгээ xün rüügee	хүмүүс рүүгээ xümüüs rüügee

independent genitive	singular / indefinite	definite plural
singular possession	хүнийх xüniix	хүмүүсийнх xümüüsiinx
collective possession	хүнийхэн xüniixen	хүмүүсийнхэн xümüüsiinxen

Derived terms

• одой хүн (odoj xün, “dwarf, midget”)

Etymology 2

Noun

хүн • (xün)

1. (anatomy) philtrum

Declension

Declension of хүн (э-harmonic regular irreg pl) 

attributive	хүн xün
	singular / indefinite	definite plural
nominative	хүн xün	хүмүүс xümüüs
genitive	хүний xünii	хүмүүсийн xümüüsiin
accusative	хүнийг xüniig	хүмүүсийг xümüüsiig
dative-locative	хүнд xünd	хүмүүст xümüüst
ablative	хүнээс xünees	хүмүүсээс xümüüsees
instrumental	хүнээр xüneer	хүмүүсээр xümüüseer
comitative	хүнтэй xüntej	хүмүүстэй xümüüstej
privative	хүнгүй xüngüj	хүмүүсгүй xümüüsgüj
directive	хүн рүү xün rüü	хүмүүс рүү xümüüs rüü

Reflexive possessive forms 

	singular / indefinite	definite plural
nominative	хүнээ xünee	хүмүүсээ xümüüsee
genitive	хүнийхээ xüniixee	хүмүүсийнхээ xümüüsiinxee
accusative	хүнийгээ xüniigee	хүмүүсийгээ xümüüsiigee
dative-locative	хүндээ xündee	хүмүүстээ xümüüstee
ablative	хүнээсээ xüneesee	хүмүүсээсээ xümüüseesee
instrumental	хүнээрээ xüneeree	хүмүүсээрээ xümüüseeree
comitative	хүнтэйгээ xüntejgee	хүмүүстэйгээ xümüüstejgee
privative	хүнгүйгээ xüngüjgee	хүмүүсгүйгээ xümüüsgüjgee
directive	хүн рүүгээ xün rüügee	хүмүүс рүүгээ xümüüs rüügee

independent genitive	singular / indefinite	definite plural
singular possession	хүнийх xüniix	хүмүүсийнх xümüüsiinx
collective possession	хүнийхэн xüniixen	хүмүүсийнхэн xümüüsiinxen

Related terms

• хөмүүн (xömüün, “upper lip”)

Etymology 3

Onomatopoeic.

Interjection

хүн • (xün)

1. The sound of ringing a hollow object.

Further reading

• “хүн 1”, “хүн 2”, “хүн 3”, in Монгол хэлний их тайлбар толь [Dictionary of the Mongolian Language] (in Mongolian), Institute of Linguistics of the Mongolian Academy of Sciences, 2016–present

Tuvan

Etymology

From Proto-Turkic *kün (“sun, day”).

Noun

хүн • (xün) (definite accusative хүннү, plural хүннер)

1. sun
2. day (period of 24 hours)

Declension

Declension of хүн
Nominative	хүн xün
Accusative	хүннү xünnü
	Singular	Plural
Nominative	хүн xün	хүннер xünner
Genitive	хүннүң xünnüñ	хүннерниң xünnerniñ
Accusative	хүннү xünnü	хүннерни xünnerni
Dative	хүнге xünge	хүннерге xünnerge
Locative	хүнде xünde	хүннерде xünnerde
Ablative	хүнден xünden	хүннерден xünnerden
Prolative I	хүнже xünje	хүннерже xünnerje
Prolative II	хүндүве xündüve	хүннердүве xünnerdüve

First person singular possessive forms of хүн
Nominative	хүнүм xünüm
Accusative	хүнүмнү xünümnü
	Singular	Plural
Nominative	хүнүм xünüm	хүннерим xünnerim
Genitive	хүнүмнүң xünümnüñ	хүннеримниң xünnerimniñ
Accusative	хүнүмнү xünümnü	хүннеримни xünnerimni
Dative	хүнүмге xünümge	хүннеримге xünnerimge
Locative	хүнүмде xünümde	хүннеримде xünnerimde
Ablative	хүнүмден xünümden	хүннеримден xünnerimden
Prolative I	хүнүмже xünümje	хүннеримже xünnerimje
Prolative II	хүнүмдүве xünümdüve	хүннеримдүве xünnerimdüve

Derived terms

• бөгүн (bögün, “today”)
• дүүн (düün, “yesterday”)

See also

• дүн (dün, “night”)
• кежээ (kejee, “evening”)
• эртен (erten, “morning”)