хан

See also: -хан and Appendix:Variations of "han"

Chechen

Etymology

Borrowed from Georgian ხანი (xani).

Noun

хан • (xan) class j2 (ergative хе̄но̄)

1. time

References

• Klimov, G. A., Xalilov, M. Š. (2003) Словарь кавказских языков. Сопоставление основной лексики [Dictionary of Caucasian Languages. A comparison of the Basic Vocabulary] (in Russian), Moscow: Vostochnaya Literatura, →ISBN, page 281

Kazakh

Alternative scripts

Arabic	حان
Cyrillic	хан
Latin	xan

Alternative forms

• қан (qan)

Etymology

Inherited from Kipchak [Term?], whence Armeno-Kipchak խան (xan).

Pronunciation

• IPA^(key): [χɑ̝n]
• Hyphenation: хан

Noun

хан • (xan)

1. khan (ruler over various Turkic and Mongol peoples in the Middle Ages)

Declension

Declension of хан

	singular	plural
nominative	хан (xan)	хандар (xandar)
genitive	ханның (xannyñ)	хандардың (xandardyñ)
dative	ханға (xanğa)	хандарға (xandarğa)
accusative	ханды (xandy)	хандарды (xandardy)
locative	ханда (xanda)	хандарда (xandarda)
ablative	ханнан (xannan)	хандардан (xandardan)
instrumental	ханмен (xanmen)	хандармен (xandarmen)

Derived terms

• хандық (xandyq)
• ханша (xanşa)
• ханшайым (xanşaiym)
• ханшыл (xanşyl)
• ханым (xanym)

Khakas

Etymology

From Proto-Turkic *kiān (“blood”)

Cognates

Cogmate to Old Turkic [script needed] (qan); Yakut хаан (qaan), Tuvan хан (xan), Shor қан, Tofa ӄан, Western Yugur [script needed] (qan), Khalaj qân, Turkish kan, Azerbaijani qan, Turkmen gan, Southern Altai кан (kan), Kyrgyz кан (kan), Crimean Tatar qan, Kumyk къан (qan), Karachay-Balkar къан (qan), Tatar кан (qan), Bashkir ҡан (qan), Nogai кан (kan), Karakalpak qan, Kazakh қан (qan), Uyghur قان (qan) / Uyghur қан (qan), Uzbek qon, Chuvash юн (jun), etc.

Noun

хан • (xan)

1. blood

Mongolian

Etymology

From Classical Mongolian ᠬᠠᠨ (qan). Compare Manchu ᡥᠠᠨ᠌ (han).

Pronunciation

• IPA^(key): /xaŋ/, [χa̠ɴ]

Noun

хан • (xan) (Mongolian spelling ᠬᠠᠨ (qan), definite plural ханууд or хад)

1. (archaic) archduke; princely khan

Declension

Declension of хан (а-harmonic regular ууд-pl) 

attributive	хан xan
	singular / indefinite	definite plural
nominative	хан xan	ханууд xanuud
genitive	ханы xany	хануудын xanuudyn
accusative	ханыг xanyg	хануудыг xanuudyg
dative-locative	ханд xand	хануудад xanuudad
ablative	ханаас xanaas	хануудаас xanuudaas
instrumental	ханаар xanaar	хануудаар xanuudaar
comitative	хантай xantaj	хануудтай xanuudtaj
privative	хангүй xangüj	хануудгүй xanuudgüj
directive	хан руу xan ruu	ханууд руу xanuud ruu

Reflexive possessive forms 

	singular / indefinite	definite plural
nominative	ханаа xanaa	хануудаа xanuudaa
genitive	ханыхаа xanyxaa	хануудынхаа xanuudynxaa
accusative	ханыгаа xanygaa	хануудыгаа xanuudygaa
dative-locative	хандаа xandaa	ханууддаа xanuuddaa
ablative	ханаасаа xanaasaa	хануудаасаа xanuudaasaa
instrumental	ханаараа xanaaraa	хануудаараа xanuudaaraa
comitative	хантайгаа xantajgaa	хануудтайгаа xanuudtajgaa
privative	хангүйгээ xangüjgee	хануудгүйгээ xanuudgüjgee
directive	хан руугаа xan ruugaa	ханууд руугаа xanuud ruugaa

independent genitive	singular / indefinite	definite plural
singular possession	ханых xanyx	хануудынх xanuudynx
collective possession	ханыхан xanyxan	хануудынхан xanuudynxan

Derived terms

• хан хүү (xan xüü)
• ханлиг (xanlig)
• хант (xant)

See also

• хаан (xaan)
• ван (van)
• бэйл (bejl)
• бэйс (bejs)
• гүн (gün)
• тайж (tajž)

Russian

Etymology

From a Mongolic source, compare Mongolian хаан (xaan), ultimately from the same Turkic source as кага́н (kagán).

A possible intermediary is Chagatai خان (xan).

Pronunciation

• IPA^(key): [xan]

• Audio:

  (file)

Noun

хан • (xan) m anim (genitive ха́на, nominative plural ха́ны, genitive plural ха́нов)

1. khan

   Synonym: кага́н (kagán)

Declension

Declension of хан (anim masc-form hard-stem accent-a) 

	singular	plural
nominative	ха́н xán	ха́ны xány
genitive	ха́на xána	ха́нов xánov
dative	ха́ну xánu	ха́нам xánam
accusative	ха́на xána	ха́нов xánov
instrumental	ха́ном xánom	ха́нами xánami
prepositional	ха́не xáne	ха́нах xánax

Derived terms

• ха́нский (xánskij)
• ха́нство (xánstvo)

Serbo-Croatian

Etymology

Borrowed from Ottoman Turkish خان (han), from Persian خانه (xâne, “house”).

Pronunciation

• IPA^(key): /xâːn/
• Rhymes: -âːn

Noun

ха̑н m (Latin spelling hȃn)

1. inn

Declension

Declension of хан

	singular	plural
nominative	ха̑н	ха́нови
genitive	хана	ханова
dative	хану	хановима
accusative	хан	ханове
vocative	хане	ханови
locative	хану	хановима
instrumental	ханом	хановима

Tundra Nenets

Etymology 1

From Proto-Samoyedic *kəncə.

Pronunciation

• IPA^(key): [hən(ə̥)]
• Hyphenation: хан

Noun

хӑн • (xăn°)

1. sleigh, sled (drawn by dogs or reindeer)

Etymology 2

From Proto-Samoyedic *kåntə, from Proto-Uralic *konta- (“to grab; to catch”).

Pronunciation

• IPA^(key): [hʌn(ə̥)]
• Hyphenation: хан

Noun

хан • (xan°)

1. bloody sacrifice

References

• Pyrerka, A. P., Tereščenko, N. M. (1948) Русско-ненецкий словарь [Russian–Nenets Dictionary], Moscow: Огиз, page 250
• N. M. Tereschenko (1965) “хан”, in Ненецко-русский словарь, Moscow: Советская Энциклопедия
• Irina Nikolaeva (2014) A Grammar of Tundra Nenets, Walter de Gruyter GmbH, →ISBN, page 20

Tuvan

Etymology

From Proto-Turkic *kiān (“blood”). Cognate with Turkish kan.

Pronunciation

• IPA^(key): /χan/

Noun

хан • (xan) (definite accusative ханны, plural ханнар)

1. blood