туу

Kazakh

Alternative scripts

Arabic	تۋۋ
Cyrillic	туу
Latin	tuu

Pronunciation

• IPA^(key): /tu.wuw/, [tʰu.wuw]

Verb

туу • (tuu)

1. to give birth to
2. to appear, arise

Conjugation

Conjugation of туу

infinitive			туу (tuu)
participle	past		туған (tuğan)
	future		туар (tuar)
	transitory past		туатын (tuatyn)
			singular				plural
			1st person	2nd person		3rd person	1st person	2nd person		3rd person
				informal	formal			informal	formal
			мен	сен	сіз	ол	біз	сендер	сіздер	олар
past	simple		тудым (tudym)	тудың (tudyñ)	тудыңыз (tudyñyz)	туды (tudy)	тудық (tudyq)	тудыңдар (tudyñdar)	тудыңыздар (tudyñyzdar)	туды (tudy)
	distant	direct	туғанмын (tuğanmyn)	туғансың (tuğansyñ)	туғансыз (tuğansyz)	туған (tuğan)	туғанбыз (tuğanbyz)	туғансыңдар (tuğansyñdar)	туғансыздар (tuğansyzdar)	туған (tuğan)
		indirect	туыппын (tuyppyn)	туыпсың (tuypsyñ)	туыпсыз (tuypsyz)	туыпты (tuypty)	туыппыз (tuyppyz)	туыпсыңдар (tuypsyñdar)	туыпсыздар (tuypsyzdar)	туыпты (tuypty)
	habitual		туатынмын (tuatynmyn)	туатынсың (tuatynsyñ)	туатынсыз (tuatynsyz)	туатын (tuatyn)	туатынбыз (tuatynbyz)	туатынсыңдар (tuatynsyñdar)	туатынсыздар (tuatynsyzdar)	туатын (tuatyn)
present	aorist		туамын (tuamyn)	туасың (tuasyñ)	туасыз (tuasyz)	туады (tuady)	туамыз (tuamyz)	туасыңдар (tuasyñdar)	туасыздар (tuasyzdar)	туады (tuady)
future	presumptive		туармын (tuarmyn)	туарсың (tuarsyñ)	туарсыз (tuarsyz)	туар (tuar)	туармыз (tuarmyz)	туарсыңдар (tuarsyñdar)	туарсыздар (tuarsyzdar)	туар (tuar)
	intentional		тумақпын (tumaqpyn)	тумақсың (tumaqsyñ)	тумақсыз (tumaqsyz)	тумақ (tumaq)	тумақпыз (tumaqpyz)	тумақсың (tumaqsyñ)	тумақсыз (tumaqsyz)	тумақ (tumaq)
imperative/hortative			туайын (tuaiyn)	ту (tu)	туыңыз (tuyñyz)	тусын (tusyn)	туайық (tuaiyq)	туыңдар (tuyñdar)	туыңыздар (tuyñyzdar)	тусын (tusyn)
optative			туғым келеді (tuğym keledı)	туғың келеді (tuğyñ keledı)	туғыңыз келеді (tuğyñyz keledı)	туғысы келеді (tuğysy keledı)	туғымыз келеді (tuğymyz keledı)	туғыларың келеді (tuğylaryñ keledı)	туғыларыңыз келеді (tuğylaryñyz keledı)	туғылары келеді (tuğylary keledı)
conditional			тусам (tusam)	тусаң (tusañ)	тусаңыз (tusañyz)	туса (tusa)	тусақ (tusaq)	тусаңдар (tusañdar)	тусаңыздар (tusañyzdar)	туса (tusa)

Noun

туу • (tuu)

1. childbirth

Declension

This noun needs an inflection-table template.

Kyrgyz

Etymology 1

Кыргыз Республикасынын Мамлекеттик туусу.

Ultimately from Old Chinese 纛 (OC *duːɡs, *duːɡ, “banner made of animal tail or feather”). Compare also Kazakh ту (tu), Turkish tuğ; Mongolian туг (tug); etc.

Pronunciation

• IPA^(key): /tuː/

Noun

туу • (tuu) (Arabic spelling تۇۇ)

1. flag, banner

Declension

Declension of туу

	singular (жекелик)	plural (көптөгөн)
nominative (атооч)	туу tuu	туулар tuular
genitive (илик)	туунун tuunun	туулардын tuulardın
dative (барыш)	тууга tuuga	тууларга tuularga
accusative (табыш)	тууну tuunu	тууларды tuulardı
locative (жатыш)	тууда tuuda	тууларда tuularda
ablative (чыгыш)	туудан tuudan	туулардан tuulardan
	possessive forms
	first-person singular (менин)
nominative	туум tuum	тууларым tuularım
genitive	туумдун tuumdun	тууларымдын tuularımdın
dative	туума tuuma	тууларыма tuularıma
accusative	туумду tuumdu	тууларымды tuularımdı
locative	туумда tuumda	тууларымда tuularımda
ablative	туумдан tuumdan	тууларымдан tuularımdan
	second-person singular informal (сенин)
nominative	тууң tuuŋ	тууларың tuularıŋ
genitive	тууңдун tuuŋdun	тууларыңдын tuularıŋdın
dative	тууңа tuuŋa	тууларыңа tuularıŋa
accusative	тууңду tuuŋdu	тууларыңды tuularıŋdı
locative	тууңда tuuŋda	тууларыңда tuularıŋda
ablative	тууңдан tuuŋdan	тууларыңдан tuularıŋdan
	second-person singular formal (сиздин)
nominative	тууңуз tuuŋuz	тууларыңыз tuularıŋız
genitive	тууңуздун tuuŋuzdun	тууларыңыздын tuularıŋızdın
dative	тууңузга tuuŋuzga	тууларыңызга tuularıŋızga
accusative	тууңузду tuuŋuzdu	тууларыңызды tuularıŋızdı
locative	тууңузда tuuŋuzda	тууларыңызда tuularıŋızda
ablative	тууңуздан tuuŋuzdan	тууларыңыздан tuularıŋızdan

Derived terms

• туучу (tuucu, agentive)

Etymology 2

Cognate with Kazakh ту (tu), Azerbaijani doğ, Uzbek tugʻ, Turkish doğ, etc.

Pronunciation

• IPA^(key): /tuː/

Verb

туу • (tuu)

1. second-person singular imperative of тууш (tuuş, “to give birth to”)

Southern Altai

Etymology 1

from Proto-Turkic *tāg (“mountain”).

Noun

туу • (tuu)

1. (geography) mountain

Declension

Inflection of туу

	singular	plural
absolute	туу (tuu)	туулар (tuular)
definite genitive	тууныҥ (tuunïŋ)	туулардыҥ (tuulardïŋ)
dative	тууга (tuuga)	тууларга (tuularga)
definite accusative	тууды (tuudï)	тууларды (tuulardï)
locative	тууда (tuuda)	тууларда (tuularda)
ablative	туудаҥ (tuudaŋ)	туулардаҥ (tuulardaŋ)

Etymology 2

Cognate with Old Turkic [script needed] (tugur-); Uzbek tugʻ, Azerbaijani doğ, etc.

Pronunciation

• IPA^(key): /tuː/

Verb

туу • (tuu)

1. second-person singular imperative of туур (tuur, “to give birth to; to lay [of birds]”)

Tatar

Etymology

Cognate with Bashkir тыуыу (tıwıw), Turkish doğmak.

This etymology is incomplete. You can help Wiktionary by elaborating on the origins of this term.

Noun

туу • (tuwu)

1. birth

Verb

туу • (tuwu) (infinitive II туарга)

1. to be born

Conjugation

This verb needs an inflection-table template.

Derived terms

• туган ил (tuğan il), туган җир (tuğan cir, “homeland”)
• туган тел (tuğan tel, “mother language”)
• туган көн (tuğan kön, “birthday”)