zgrzytać

Old Polish

Alternative forms

• skrzytać, skrżytać

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *skrъgati.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /zɡr̝itat͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /zɡr̝itat͡ɕ/

Verb

zgrzytać impf

1. (attested in Lesser Poland) to grind, to scrape, to rasp, to grate (to make a sound by rubbing hard objects vigorously)
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[1], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 34, 19:

     Skrszitali sø na mø *zobi swimi (frenduerunt super me dentibus suis)

     [Skrżytali są na mię zęby swymi (frenduerunt super me dentibus suis)]

2. (of an animal, attested in Greater Poland) to roar; to howl (to make a characteristic soand)
   • 1977-1980 [1. 1470], urowska-Górowska Wanda, Kyas Vladimir, editors, Mamotrekty staropolskie‎^{[2], [3], [4]}, Lubin, page 252:

     Frementis, skrzytayaczego, id est sonantis (vox impetus rotae et equi frementis Nah 3, 2)

     [Frementis, skrzytającego, id est sonantis (vox impetus rotae et equi frementis Nah 3, 2)]

   1. (of a pig, attested in Greater Poland) to grunt
      • 1908 [c. 1500], Bolesław Erzepki, editor, Przyczynki do średniowiecznego słownictwa polskiego. I. Glosy polskie wpisane do łacińsko-niemieckiego słownika drukowanego w roku 1490‎^[5], Lubiń, page 134:

        Aper frendit krzaka, sgrzytha vel skrzeka

        [Aper frendit krząka, zgrzyta vel skrzeka]

   2. (of a snake) to hiss
      • 1874-1891 [15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[6], [7], [8]}, volume XVI, page 344:

        Scrzytaly strident (angues Triptolemi strident et squamea curvis colla levant attrita iugis)

        [Skrzytali strident (angues Triptolemi strident et squamea curvis colla levant attrita iugis)]

3. (attested in Lesser Poland) to get upset; to express resentment or anger
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[9], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 2, 1:

     Przecz scrszitalo (fremuerunt) poganstwo?

     [Przecz skrżytało (fremuerunt) pogaństwo?]

Descendants

• Polish: zgrzytać

References

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “zgrzytać”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish zgrzytać.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈzɡʐɘ.tat͡ɕ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɘtat͡ɕ
• Syllabification: zgrzy‧tać

Verb

zgrzytać impf (perfective zgrzytnąć or zazgrzytać)

1. (intransitive) to grind, to scrape, to rasp, to grate

Conjugation

Conjugation of zgrzytać impf
	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		zgrzytać
present tense	1st	zgrzytam			zgrzytamy
	2nd	zgrzytasz			zgrzytacie
	3rd	zgrzyta			zgrzytają
	impersonal	zgrzyta się
past tense	1st	zgrzytałem, -(e)m zgrzytał	zgrzytałam, -(e)m zgrzytała	zgrzytałom, -(e)m zgrzytało	zgrzytaliśmy, -(e)śmy zgrzytali	zgrzytałyśmy, -(e)śmy zgrzytały
	2nd	zgrzytałeś, -(e)ś zgrzytał	zgrzytałaś, -(e)ś zgrzytała	zgrzytałoś, -(e)ś zgrzytało	zgrzytaliście, -(e)ście zgrzytali	zgrzytałyście, -(e)ście zgrzytały
	3rd	zgrzytał	zgrzytała	zgrzytało	zgrzytali	zgrzytały
	impersonal	zgrzytano
future tense	1st	będę zgrzytał, będę zgrzytać	będę zgrzytała, będę zgrzytać	będę zgrzytało, będę zgrzytać	będziemy zgrzytali, będziemy zgrzytać	będziemy zgrzytały, będziemy zgrzytać
	2nd	będziesz zgrzytał, będziesz zgrzytać	będziesz zgrzytała, będziesz zgrzytać	będziesz zgrzytało, będziesz zgrzytać	będziecie zgrzytali, będziecie zgrzytać	będziecie zgrzytały, będziecie zgrzytać
	3rd	będzie zgrzytał, będzie zgrzytać	będzie zgrzytała, będzie zgrzytać	będzie zgrzytało, będzie zgrzytać	będą zgrzytali, będą zgrzytać	będą zgrzytały, będą zgrzytać
	impersonal	będzie zgrzytać się
conditional	1st	zgrzytałbym, bym zgrzytał	zgrzytałabym, bym zgrzytała	zgrzytałobym, bym zgrzytało	zgrzytalibyśmy, byśmy zgrzytali	zgrzytałybyśmy, byśmy zgrzytały
	2nd	zgrzytałbyś, byś zgrzytał	zgrzytałabyś, byś zgrzytała	zgrzytałobyś, byś zgrzytało	zgrzytalibyście, byście zgrzytali	zgrzytałybyście, byście zgrzytały
	3rd	zgrzytałby, by zgrzytał	zgrzytałaby, by zgrzytała	zgrzytałoby, by zgrzytało	zgrzytaliby, by zgrzytali	zgrzytałyby, by zgrzytały
	impersonal	zgrzytano by
imperative	1st	niech zgrzytam			zgrzytajmy
	2nd	zgrzytaj			zgrzytajcie
	3rd	niech zgrzyta			niech zgrzytają
active adjectival participle		zgrzytający	zgrzytająca	zgrzytające	zgrzytający	zgrzytające
contemporary adverbial participle		zgrzytając
verbal noun		zgrzytanie

Derived terms

adjective

• zgrzytliwy

 

nouns

• zgrzyt
• zgrzytliwość

 

verbs

• nazgrzytać pf
• pozgrzytać pf
• wyzgrzytać pf

 

phrase

• zgrzytać zębami impf

 

Further reading

• zgrzytać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• zgrzytać in Polish dictionaries at PWN