zakręcić

Old Polish

Etymology

From za- +‎ kręcić. First attested in the fifteenth century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /zakræ̃t͡ɕit͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /zakræ̃t͡ɕit͡ɕ/

Verb

zakręcić pf (imperfective kręcić)

1. to twirl, to spin, to turn
   • 1930 [c. 1455], “Lev”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[1], 5, 8:

     Offyerowacz bødzye dwye garlyczi... panv... y da ge kaplanowy, gensze pyrwe offyervge za grzech, zakrøczyw glowø gego (retorquebit caput eius ad pennulas) tako, zebi syø gardla *dzerszalo any owszem gey vrwacz

     [Ofierować będzie dwie garlicy... Panu... i da je kapłanowi, jenże pirwe ofieruje za grzech, zakręciw głowę jego (retorquebit caput eius ad pennulas) tako, żeby się gardła dzierżała ani owszem jej urwać]

Descendants

• Polish: zakręcić

References

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “zakręcić”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish zakręcić. By surface analysis, za- +‎ kręcić.

Pronunciation

• IPA^(key): /zaˈkrɛɲ.t͡ɕit͡ɕ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɛɲt͡ɕit͡ɕ
• Syllabification: za‧krę‧cić

Verb

zakręcić pf (imperfective zakręcać)

1. (transitive) to start spinning, to start twisting (to cause something to begin to rotate) [with accusative or instrumental]

   Synonym: zawiercić

2. (transitive) to curl (to twist or form (e.g. hair, etc.) into ringlets or waves)
3. (transitive) to spin, to twist (to tightly wrap something around something else)
4. (intransitive, of roads) to wind, to bend (to change directions)

   Synonym: skręcić

5. (intransitive, of people, vehicles, etc.) to turn (to change directions)

   Synonym: skręcić

6. (transitive) to shut off by twisting (closing off a pipe etc. to cut the flow of a gas, liquid, or heat)
7. (transitive) to screw on (to close or cover something, e.g. a jar or bottle, tightly)
8. (transitive, colloquial) to ring up, to dial up (to contact by telephone) [with do (+ genitive) ‘whom’]

   Synonyms: dryndnąć, przedryndać, przedzwonić, zadryndać, zadryndnąć, zadzwonić, zatelefonować

Verb

zakręcić pf (imperfective kręcić)

1. (reflexive with się) to spin (to make rotations about one's own axis)
2. (reflexive with się) to pace (to walk back and forth in a small distance)
3. (reflexive with się, colloquial) to hang around (to endear someone by being near them) [with koło (+ genitive) or wokół (+ genitive) ‘around what’]
4. (reflexive with się, colloquial) to rush (to act quickly in order to take care of something) [with koło (+ genitive) ‘around what/whom’]

Conjugation

Conjugation of zakręcić impf
	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		zakręcić
present tense	1st	zakręcę			zakręcimy
	2nd	zakręcisz			zakręcicie
	3rd	zakręci			zakręcą
	impersonal	zakręci się
past tense	1st	zakręciłem, -(e)m zakręcił	zakręciłam, -(e)m zakręciła	zakręciłom, -(e)m zakręciło	zakręciliśmy, -(e)śmy zakręcili	zakręciłyśmy, -(e)śmy zakręciły
	2nd	zakręciłeś, -(e)ś zakręcił	zakręciłaś, -(e)ś zakręciła	zakręciłoś, -(e)ś zakręciło	zakręciliście, -(e)ście zakręcili	zakręciłyście, -(e)ście zakręciły
	3rd	zakręcił	zakręciła	zakręciło	zakręcili	zakręciły
	impersonal	zakręcono
future tense	1st	będę zakręcił, będę zakręcić	będę zakręciła, będę zakręcić	będę zakręciło, będę zakręcić	będziemy zakręcili, będziemy zakręcić	będziemy zakręciły, będziemy zakręcić
	2nd	będziesz zakręcił, będziesz zakręcić	będziesz zakręciła, będziesz zakręcić	będziesz zakręciło, będziesz zakręcić	będziecie zakręcili, będziecie zakręcić	będziecie zakręciły, będziecie zakręcić
	3rd	będzie zakręcił, będzie zakręcić	będzie zakręciła, będzie zakręcić	będzie zakręciło, będzie zakręcić	będą zakręcili, będą zakręcić	będą zakręciły, będą zakręcić
	impersonal	będzie zakręcić się
conditional	1st	zakręciłbym, bym zakręcił	zakręciłabym, bym zakręciła	zakręciłobym, bym zakręciło	zakręcilibyśmy, byśmy zakręcili	zakręciłybyśmy, byśmy zakręciły
	2nd	zakręciłbyś, byś zakręcił	zakręciłabyś, byś zakręciła	zakręciłobyś, byś zakręciło	zakręcilibyście, byście zakręcili	zakręciłybyście, byście zakręciły
	3rd	zakręciłby, by zakręcił	zakręciłaby, by zakręciła	zakręciłoby, by zakręciło	zakręciliby, by zakręcili	zakręciłyby, by zakręciły
	impersonal	zakręcono by
imperative	1st	niech zakręcę			zakręćmy
	2nd	zakręć			zakręćcie
	3rd	niech zakręci			niech zakręcą
active adjectival participle		zakręcący	zakręcąca	zakręcące	zakręcący	zakręcące
passive adjectival participle		zakręcony	zakręcona	zakręcone	zakręceni	zakręcone
contemporary adverbial participle		zakręcąc
verbal noun		zakręcenie

Derived terms

adjective

• zakręcony

 

nouns

• zakręcarka
• zakręcenie
• zakręt
• zakrętarka
• zakrętas
• zakrętka
• zakrętomierz

 

verbs

• łza się w oku zakręciła pf, łza się w oku kręci impf
• zakręcić kurek pf, zakręcać kurek impf
• zakręcić się w głowie pf, kręcić się w głowie impf
• zakręcić w nosie pf, kręcić w nosie impf

 

Related terms

adjective

• zakrętowy

 

Further reading

• zakręcić in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• zakręcić in Polish dictionaries at PWN
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “zakręcić”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “zakręcić”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1927), “zakręcić”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 8, Warsaw, page 135