wykręcić

Old Polish

Etymology

From wy- +‎ kręcić. First attested in the end of the 14th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /vɨkræ̃t͡ɕit͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /vɨkræ̃t͡ɕit͡ɕ/

Verb

wykręcić pf (imperfective wykręcać)

1. (attested in Lesser Poland) to twist out; to unscrew (to remove from the inside of by twisting)
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[1], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 51, 5:

     Przeto bog zkazi cze do concza, wicrøczi cze (evellet te) y wynese cze z przebitka twego

     [Przeto Bog skazi cie do końca, wykręci cie (evellet te) i wyniesie cie z przebytka twego]

2. to pull out, to draw out; to steal
   • 1868 [1444], Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej : z archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie w skutek fundacyi śp. Alexandra hr. Stadnickiego‎^[2], volume XIV, page 136:

     Wronka... proposuit super Vlkam..., quod sibi fenestra res eradicavit al. vykraczila cum ligno al. zerdza et recepit sibi de vestimentis, peplis

     [Wronka... proposuit super Ulkam..., quod sibi fenestra res eradicavit al. wykręciła cum ligno al. żerdzią et recepit sibi de vestimentis, peplis]

Descendants

• Polish: wykręcić

References

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “wykręcić”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish wykręcić. By surface analysis, wy- +‎ kręcić. Compare Russian вы́крутить (výkrutitʹ).

Pronunciation

• IPA^(key): /vɘˈkrɛɲ.t͡ɕit͡ɕ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɛɲt͡ɕit͡ɕ
• Syllabification: wy‧krę‧cić

Verb

wykręcić pf (imperfective wykręcać)

1. (transitive) to twist out; to unscrew (to remove from the inside of by twisting) [with instrumental ‘with what’] [with z (+ genitive) ‘out of what’]

   Antonym: wkręcić

2. (transitive) to twist, to wring (to turn a body either too far or into an unnatural position, e.g)
3. (transitive) to twist (to injure (a body part) by bending it in the wrong direction) [with dative ‘whose body’]
4. (transitive) to dial (to select a number, or to call someone, on a telephone)
5. (transitive, colloquial) to turn around (to change direction) [with accusative or instrumental]

   wykręcić auto/autem ― to turn a car

6. (transitive) to twist; to perform, to do, to pull (to perform acrobatics stunts either with one's body or with something)

   wykręcić fikołki ― to do a forward roll

7. (transitive) to wing, to squeeze out (to squeeze or twist (something) tightly so that liquid is forced out)
8. (transitive, colloquial, sports) to destroy, to crush, to smash (to get a very good record in a sports event)

   wykręcić rekord ― to destroy/smash a record

9. (transitive, obsolete) to twist; to corrupt

   Synonym: przekręcić

   wykręcić słowa ― to twist words

10. (reflexive with się) to twist out; to unscrew (to be removed or fall out from the inside of by twisting) [with z (+ genitive) ‘out of what’]

    Synonym: wkręcić się

11. (reflexive with się) to twist (to put one's body in an unnatural position)

    Synonym: odkręcić się

12. (reflexive with się) to wriggle out of, to dodge, to weasel [with instrumental ‘with what’] [with od (+ genitive) ‘from what’]

    Synonyms: wykpić się, wymigać się

Conjugation

Conjugation of wykręcić pf
	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		wykręcić
future tense	1st	wykręcę			wykręcimy
	2nd	wykręcisz			wykręcicie
	3rd	wykręci			wykręcą
	impersonal	wykręci się
past tense	1st	wykręciłem, -(e)m wykręcił	wykręciłam, -(e)m wykręciła	wykręciłom, -(e)m wykręciło	wykręciliśmy, -(e)śmy wykręcili	wykręciłyśmy, -(e)śmy wykręciły
	2nd	wykręciłeś, -(e)ś wykręcił	wykręciłaś, -(e)ś wykręciła	wykręciłoś, -(e)ś wykręciło	wykręciliście, -(e)ście wykręcili	wykręciłyście, -(e)ście wykręciły
	3rd	wykręcił	wykręciła	wykręciło	wykręcili	wykręciły
	impersonal	wykręcono
conditional	1st	wykręciłbym, bym wykręcił	wykręciłabym, bym wykręciła	wykręciłobym, bym wykręciło	wykręcilibyśmy, byśmy wykręcili	wykręciłybyśmy, byśmy wykręciły
	2nd	wykręciłbyś, byś wykręcił	wykręciłabyś, byś wykręciła	wykręciłobyś, byś wykręciło	wykręcilibyście, byście wykręcili	wykręciłybyście, byście wykręciły
	3rd	wykręciłby, by wykręcił	wykręciłaby, by wykręciła	wykręciłoby, by wykręciło	wykręciliby, by wykręcili	wykręciłyby, by wykręciły
	impersonal	wykręcono by
imperative	1st	niech wykręcę			wykręćmy
	2nd	wykręć			wykręćcie
	3rd	niech wykręci			niech wykręcą
passive adjectival participle		wykręcony	wykręcona	wykręcone	wykręceni	wykręcone
anterior adverbial participle		wykręciwszy
verbal noun		wykręcenie

Derived terms

verbs

• wykręcić się sianem pf, wykręcać się sianem impf

 

Related terms

adjective

• wykręcalny
• wykręcany

 

noun

• wykręcacz
• wykręcarka
• wykręctwo

 

verb

• kręcić impf

 

Further reading

• wykręcić in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• wykręcić in Polish dictionaries at PWN
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “wykręcić”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “wykręcić”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1919), “wykręcić”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 7, Warsaw, page 900
• wykręcić in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego