wnątrz

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *vъnǫtrь.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /vnɑ̃tr̝/
• IPA^(key): (15^th CE) /vnɑ̃tr̝/

Adverb

wnątrz

1. inside (on the inner part of a physical object)
   • 1930 [c. 1455], “II Par”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[1], 29, 16:

     Winyeszly z nyego wszitkø nyeczistotø, iøsz wnøtrz (intro) nalezly w odzewnyci domu bozego

     [Wynieśli z niego wszytkę nieczystotę, jąż wnątrz (intro) naleźli w odziewnicy domu bożego]

2. (attested in Lesser Poland) inside (within oneself; with regard to one's feelings and thoughts)
   • 1874-1891 [XV med.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[2], [3], [4]}, volume XXII, page 247:

     Wyessyelenye biwa zewnątrz, ale radowanye wnatrz

     [Wiesielenie bywa zewnątrz, ale radowanie wnątrz]

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[5], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 44, 15:

     Wszitka slawa iego czori crolowey od wnøtrz (omnis gloria eius filiae regis ab intus)

     [Wszytka sława jego cory krolowej od wnątrz (omnis gloria eius filiae regis ab intus)]

3. Misunderstanding of Latin forīnsecus (“on the outside”).
   • 1977-1980 [1471], Wanda Żurowska-Górecka, Vladimír Kyas, editors, Mamotrekty staropolskie [Old Polish-Latin Dictionaries and wordlists], page 213:

     Forinsecus, id est intus wnątrz (accepi librum possessionis signatum et stipulationes, et rata, et signa forinsecus Jer 32, 11)

     [Forinsecus, id est intus wnątrz (accepi librum possessionis signatum et stipulationes, et rata, et signa forinsecus Jer 32, 11)]

Preposition

wnątrz

1. inside [with genitive]

   Synonyms: pośrzód, weśrzód

   • 1930 [c. 1455], “III Reg”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[6], 20, 30:

     A zatym Benadab vcyekaiø wszedl w myasto do przebitka, gen bil wnøtrz przebitka (intra cubiculum)

     [A zatym Benadab uciekaję wszedł w miasto do przebytka, jen był wnątrz przebytka (intra cubiculum)]

Derived terms

(noun):

• wnątrze

(adjective):

• wnętrzny

Descendants

• Polish: wnątrz

References

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “wnątrz”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN