Jump to content

ucirać

From Wiktionary, the free dictionary

Old Polish

[edit]

Etymology

[edit]

From utrzeć +‎ -ać. First attested in the middle of the 15th century.

Pronunciation

[edit]
  • IPA(key): (10th–15th CE) /ut͡ɕirat͡ɕ/
  • IPA(key): (15th CE) /ut͡ɕirat͡ɕ/

Verb

[edit]

ucirać impf (perfective utrzeć)

  1. to rub off; to dry (to remove moisture by rubbing with something dry)
    • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa[1], page 319:
      Począla lzamy yego svyate nogy vmyvacz y vczyrayącz vloszy svoymy glovy (capillis... tergebat Luc 7, 38)
      [Poczęła łzami jego święte nogi umywać i ucirając włosy swoimi głowy (capillis... tergebat Luc 7, 38)]
  2. (attested in Lesser Poland) to scrape clean (scraping, to remove dirt, to cleanse)
    • 1874-1891 [1454], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności[2], [3], [4], volume XLVII, Radom, page 353:
      Vnde dicitur, quod testa vlg. scorlupa saniem vlg. gnoy morborum radebat vlg. vczyral (sc. Job), sedens in sterquilinio (Job 2, 8)
      [Vnde dicitur, quod testa vlg. scorlupa saniem vlg. gnoj morborum radebat vlg. ucirał (sc. Job), sedens in sterquilinio (Job 2, 8)]
  3. to pet, to rub affectionately, to fawn
    • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa[5], page 138:
      Lyzącz yego svyąte rące, czalvyacz y vczyrayącz yego nogy (extergendo pedes suos), szyą y (leg. są ji, sc. Jesukrysta) czczyly (sc. lwowie)
      [Liżąc jego święte ręce, całując i ucirając jego nogi (extergendo pedes suos), są ji (sc. Jesukrysta) ćcili (sc. lwowie)]

Derived terms

[edit]
nouns

Descendants

[edit]
  • Polish: ucierać
  • Silesian: uciyrać

References

[edit]
  • B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “ucirać”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN