szczyt

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *ščitъ.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /ʃʲt͡ʃʲɨt/
• IPA^(key): (15^th CE) /ʃʲt͡ʃʲɨt/

Noun

szczyt m inan

1. (attested in Greater Poland) shield, buckler (broad piece of defensive armor, held in hand, formerly in general use in war, for the protection of the body)
   • 1960 [1400], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty pyzdrskie, volume II, number 121, Pyzdry:

     Iaco Luthognew vranil Zemøthø... y sczith gemu odiøl

     [Jako Lutogniew uranił Ziemiętę... i szczyt jemu odjął]

   1. (metaphoriclly, attested in Lesser Poland) shield (that which protects generally)
      • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[1], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 90, 5:

        Szczitem (scuto) ogarne cz[e]be prawda iego

        [Szczytem (scuto) ogarnie c[ie]bie prawda jego]

2. (attested in Greater Poland) coat of arms; member of a family belonging to a particular coat of arms
   • 1967 [1422], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kościańskie, volume III, number 923, Kościan:

     Jaco Jandrzey... gest... po gego maczerzy clenotu Czwekowe, ktorzy nosszą byali sczyt a czarny strich przesen

     [Jako Jędrzej... jest... po jego macierzy klenotu Ćwiekowie, ktorzy noszą biały szczyt a czarny sztrych przezeń]

   • 1878-1889 [1424], Archiwum Komisji Historycznej‎^[2], volume III, Greater Poland, page 332:

     Extunc decreuimus sibi educere et dicere clipeos al. sczyty

     [Extunc decreuimus sibi educere et dicere clipeos al. szczyty]

   • 1910-2024 [1386], Rocznik Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie‎^[3], volume III, page 1:

     Jaco Micolay nass brath y nass sczith y nassego cleynotha

     [Jako Mikołaj nasz brat i nasz szczyt i naszego klejnota]

3. (attested in Greater Poland) top part of a construction
   • 1874 [1486], Monumenta Medii Aevi Historica res gestas Poloniae illustrantia. Pomniki Dziejowe Wieków Średnich do objaśnienia rzeczy polskich służące‎^[4], volume XVIII, page 147:

     Parietem vlg. scyth supra hostium... [tenebitur] murar

     [Parietem vlg. szczyt supra hostium... [tenebitur] murare]

   • 1908 [c. 1500], Bolesław Erzepki, editor, Przyczynki do średniowiecznego słownictwa polskiego. I. Glosy polskie wpisane do łacińsko-niemieckiego słownika drukowanego w roku 1490‎^[5], Lubiń, page 106:

     Pinna, id est summitas cuiuslibet rei, sed proprie templorum et murorum spyczą vel gąnek, vel okragly sczyth

     [Pinna, id est summitas cuiuslibet rei, sed proprie templorum et murorum szpica vel ganek, vel okrągły szczyt]

4. The meaning of this term is uncertain. Possibilities include:
   1. wall
      • 1874 [1445], Monumenta Medii Aevi Historica res gestas Poloniae illustrantia. Pomniki Dziejowe Wieków Średnich do objaśnienia rzeczy polskich służące‎^[6], volume XVI, page 1195:

        Lorco debet facere murale al. schczith circa dictam ecclesiam

        [Lorko debet facere murale al. szczyt circa dictam ecclesiam]

References

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “szczyt”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish szczyt.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈʂt͡ʂɘt/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɘt
• Syllabification: szczyt

Noun

szczyt m inan

1. peak (mountain top)
2. summit (meeting)
3. gable
4. peak (highest or best moment)

   Synonym: apogeum

5. (phonetics) retention-stage, stop-stage (phase when the organs of speech remain in the correct position for a given vowel)

   Synonym: postawa

6. (archaic) shield

Declension

Declension of szczyt

	singular	plural
nominative	szczyt	szczyty
genitive	szczytu	szczytów
dative	szczytowi	szczytom
accusative	szczyt	szczyty
instrumental	szczytem	szczytami
locative	szczycie	szczytach
vocative	szczycie	szczyty

Derived terms

noun

• Machowski Szczyt
• naszczytnik

 

Further reading

• szczyt in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• szczyt in Polish dictionaries at PWN