qayırmaq

Azerbaijani

Etymology

From Proto-Common Turkic *kadïr- (“to bend, turn, twist”).

Unrelated to Turkish kayırmak (“to favor, to protect”), which is cognate with Turkish kaygı, Azerbaijani qayğı etc. instead (from Proto-Turkic *kadgu).

Pronunciation

• IPA^(key): [ɡɑjɯrˈmɑχ]
• IPA^(key): [ɣɑːrˈmɑχ] (colloquially or dialectically, as if spelled ğayırmaq, ğarmaq etc)
• (Tabriz) IPA^(key): [ɡejiɾmɑχ], [ɡeːɾmɑχ] (as if spelled qeyirmaq)
• Hyphenation: qa‧yır‧maq

• Audio (Baku):

  (file)

Verb

qayırmaq (transitive)

1. to make, to produce, to manufacture

   Synonyms: istehsal etmək, düzəltmək

   milçəkdən fil qayırmaq

   to make a mountain out of a molehill

   (literally, “to make an elephant of a fly”)

   Usta güzgü qayırır ― The artisan is making a mirror

   • 1899, Nariman Narimanov, Türk-Azərbaycan diliniŋ müxtəsər sərf-nəhvi [Concise grammar of the Azerbaijani Turkic language] 21:

     آری بال قایریر.

     Arı bal qayırır.

     Bees make honey.

2. (colloquial, dialectal) to do

   A kişi, nə qayırırsan? (said in indignation)

   What are you doing, man?

   IPA^(key): [ɑ ci̥ˈʃi ‖ næ ˈɣɑːrsan]

   Gör indi qaqan nə qayıracaq

   Now watch what I'm gonna do; ~ hold my beer

   (literally, “Now watch what your bro is gonna do.”)

   IPA^(key): [ɟœr inˈdi ɡɑɡɑ̃n ˈnɑɣɑ(ː)rɑˈʒɑχ], as if spelled nağarajaq

   Bunlara bax, az, gör nə qayırırlar? (said as criticism or condemnation)

   Look at them, girl, look what they are doing.

   IPA^(key): [buɫɑˈrɑ bɑx ‖ ɑz ‖ ɟœr ˈnɑɣɑrɯɫːɑr], as if spelled nağarırlar

   Nə qayırım?

   So what? What do I care? What do you want me to do about it?

   IPA^(key): [ˈnɑɣɑː(j)ˈrɯm], [ˈnæɣɑː(j)ˈrɯm]

3. (slang, vulgar) to fuck

   Synonym: (see there for more) sikmək

Conjugation

Conjugation of qayırmaq

positive
subject non-past participle			qayıran
subject past participle			qayırmış
subject future definite participle			qayıracaq
non-subject future participle			(mənim +) qayıracağım	(sənin +) qayıracağın	(onun +) qayıracağı	(bizim +) qayıracağımız	(sizin +) qayıracağınız	(onların +) qayıracağı or qayıracaqları
non-subject past participle			(mənim +) qayırdığım	(sənin +) qayırdığın	(onun +) qayırdığı	(bizim +) qayırdığımız	(sizin +) qayırdığınız	(onların +) qayırdığı or qayırdıqları
converb			qayırıb
general temporal participle			qayıranda
participle of intensification			qayırdıqca
specific temporal participle			qayırarkən
reduplicated participle			qayıra-qayıra
modal participle			qayıraraq
infinitive			qayırmaq
verbal noun			qayırma
			singular			plural
			first	second	third	first	second	third
indicative	present	simple	qayırıram	qayırırsan	qayırır	qayırırıq	qayırırsınız	qayırırlar
		perfect 1	qayırmışam	qayırmısan, qayırmışsan*	qayırmışdır	qayırmışıq	qayırmısınız, qayırmışsınız*	qayırmışlar
		perfect 2	–	qayırıbsan	qayırıb(dır)	–	qayırıbsınız	qayırıb(dır)lar
	past	simple	qayırdım	qayırdın	qayırdı	qayırdıq	qayırdınız	qayırdılar
		continuous	qayırırdım	qayırırdın	qayırırdı	qayırırdıq	qayırırdınız	qayırırdılar
		perfect	qayırmışdım	qayırmışdın	qayırmışdı	qayırmışdıq	qayırmışdınız	qayırmışdılar
	future	definite	qayıracağam	qayıracaqsan	qayıracaq	qayıracağıq	qayıracaqsınız	qayıracaqlar
		indefinite	qayıraram	qayırarsan	qayırar	qayırarıq	qayırarsınız	qayırarlar
	future-in-the-past	definite	qayıracaqdım	qayıracaqdın	qayıracaqdı	qayıracaqdıq	qayıracaqdınız	qayıracaqdılar
		indefinite	qayırardım	qayırardın	qayırardı	qayırardıq	qayırardınız	qayırardılar
conditional	present		qayırsam	qayırsan	qayırsa	qayırsaq	qayırsanız	qayırsalar
	past		qayırsaydım	qayırsaydın	qayırsaydı	qayırsaydıq	qayırsaydınız	qayırsaydılar
subjunctive			qayıram	qayırasan	qayıra	qayıraq	qayırasınız	qayıralar
hortative			qayırasıyam	qayırasısan	qayırasıdır	qayırasıyıq	qayırasısınız	qayırasıdırlar
obligational	present		qayırmalıyam	qayırmalısan	qayırmalıdır	qayırmalıyıq	qayırmalısınız	qayırmalıdırlar
	past		qayırmalıydım	qayırmalıydın	qayırmalıydı	qayırmalıydıq	qayırmalıydınız	qayırmalıydılar
evidential	present		qayırırmışam	qayırırmışsan	qayırırmış	qayırırmışıq	qayırırmışsınız	qayırırmışlar
	past		qayırıbmışam	qayırıbmışsan	qayırıbmış	qayırıbmışıq	qayırıbmışsınız	qayırıbmışlar
imperative			qayırım	qayır	qayırsın	qayıraq, qayıralım*	qayırın	qayırsınlar
negative
subject non-past participle			qayırmayan
subject past participle			qayırmamış
subject future definite participle			qayırmayacaq
non-subject future participle			(mənim +) qayırmayacağım	(sənin +) qayırmayacağın	(onun +) qayırmayacağı	(bizim +) qayırmayacağımız	(sizin +) qayırmayacağınız	(onların +) qayırmayacağı or qayırmayacaqları
non-subject participle			(mənim +) qayırmadığım	(sənin +) qayırmadığın	(onun +) qayırmadığı	(bizim +) qayırmadığımız	(sizin +) qayırmadığınız	(onların +) qayırmadığı or qayırmadıqları
negative converb			-
caritive converb			qayırmadan
general temporal participle			qayırmayanda
participle of intensification			qayırmadıqca
specific temporal participle			qayırmayarkən
modal participle			qayırmayaraq
infinitive			qayırmamaq
			singular			plural
			first	second	third	first	second	third
indicative	present	simple	qayırmıram	qayırmırsan	qayırmır	qayırmırıq	qayırmırsınız	qayırmırlar
		perfect 1	qayırmamışam	qayırmamısan, qayırmamışsan*	qayırmamış	qayırmamışıq	qayırmamısınız, qayırmamışsınız*	qayırmamışlar
		perfect 2	–	qayırmayıbsan	qayırmayıb(dır)	–	qayırmayıbsınız	qayırmayıb(dır)lar
	past	simple	qayırmadım	qayırmadın	qayırmadı	qayırmadıq	qayırmadınız	qayırmadılar
		continuous	qayırmırdım	qayırmırdın	qayırmırdı	qayırmırdıq	qayırmırdınız	qayırmırdılar
		perfect	qayırmamışdım	qayırmamışdın	qayırmamışdı	qayırmamışdıq	qayırmamışdınız	qayırmamışdılar
	future	definite	qayırmayacağam	qayırmayacaqsan	qayırmayacaq	qayırmayacağıq	qayırmayacaqsınız	qayırmayacaqlar
		indefinite	qayırmaram	qayırmarsan, qayırmazsan	qayırmaz	qayırmarıq	qayırmarsınız, qayırmazsınız	qayırmazlar
	future-in-the-past	definite	qayırmayacaqdım	qayırmayacaqdın	qayırmayacaqdı	qayırmayacaqdıq	qayırmayacaqdınız	qayırmayacaqdılar
		indefinite	qayırmazdım	qayırmazdın	qayırmazdı	qayırmazdıq	qayırmazdınız	qayırmazdılar
conditional	present		qayırmasam	qayırmasan	qayırmasa	qayırmasaq	qayırmasanız	qayırmasalar
	past		qayırmasaydım	qayırmasaydın	qayırmasaydı	qayırmasaydıq	qayırmasaydınız	qayırmasaydılar
subjunctive			qayırmayam	qayırmayasan	qayırmaya	qayırmayaq	qayırmayasınız	qayırmayalar
hortative			qayırmayasıyam	qayırmayasısan	qayırmayası	qayırmayasıyıq	qayırmayasısınız	qayırmayasılar
obligational	present		qayırmamalıyam	qayırmamalısan	qayırmamalı	qayırmamalıyıq	qayırmamalısınız	qayırmamalılar
	past		qayırmamalıydım	qayırmamalıydın	qayırmamalıydı	qayırmamalıydıq	qayırmamalıydınız	qayırmamalıydılar
evidential	present		qayırmayırmışam	qayırmayırmışsan	qayırmayırmış	qayırmayırmışıq	qayırmayırmışsınız	qayırmayırmışlar
	past		qayırmayıbmışam	qayırmayıbmışsan	qayırmayıbmış	qayırmayıbmışıq	qayırmayıbmışsınız	qayırmayıbmışlar
imperative			qayırmayım	qayırma	qayırmasın	qayırmayaq qayırmayalım*	qayırmayın	qayırmasınlar
negative potential
subject non-past participle			qayırammayan
subject future definite participle			qayırammayacaq
non-subject participle			(mənim +) qayırammadığım	(sənin +) qayırammadığın	(onun +) qayırammadığı	(bizim +) qayırammadığımız	(sizin +) qayırammadığınız	(onların +) qayırammadığı or qayırammadıqları
converb			-
caritive converb			qayırammadan
general temporal participle			qayırammayanda
participle of intensification			qayırammadıqca
specific temporal participle			qayırammayarkən
modal participle			qayırammayaraq
infinitive			qayırammamaq
			singular			plural
			first	second	third	first	second	third
indicative	present	simple	qayırammıram	qayırammırsan	qayırammır	qayırammırıq	qayırammırsınız	qayırammırlar
		perfect 1	qayırammamışam	qayırammamısan, qayırammamışsan*	qayırammamışdır	qayırammamışıq	qayırammamısınız, qayırammamışsınız*	qayırammaşmılar
		perfect 2	–	qayırammayıbsan	qayırammayıb(dır)	–	qayırammayıbsınız	qayırammayıb(dır)lar
	past	simple	qayırammadım	qayırammadın	qayırammadı	qayırammadıq	qayırammadınız	qayırammadılar
		continuous	qayırammırdım	qayırammırdın	qayırammırdı	qayırammırdıq	qayırammırdınız	qayırammırdılır
		perfect	qayırammamışdım	qayırammamışdın	qayırammamışdı	qayırammamışdıq	qayırammamışdınız	qayırammamışdılar
	future	definite	qayırammayacağam	qayırammayacaqsan	qayırammayacaq	qayırammayacağıq	qayırammayacaqsınız	qayırammayacaqlar
		indefinite	qayırammaram	qayırammarsan, qayırammazsan	qayırammaz	qayırammarıq	qayırammarsınız, qayırammazsınız	qayırammazlar
	future-in-the-past	definite	qayırammayacaqdım	qayırammayacaqdın	qayırammayacaqdı	qayırammayacaqdıq	qayırammayacaqdınız	qayırammayacaqdılar
		indefinite	qayırammazdım	qayırammazdın	qayırammazdı	qayırammazdıq	qayırammazdınız	qayırammazdılar
conditional	present		qayırammasam	qayırammasan	qayırammasa	qayırammasaq	qayırammasanız	qayırammasalar
	past		qayırammasaydım	qayırammasaydın	qayırammasaydı	qayırammasaydıq	qayırammasaydınız	qayırammasaydılar
subjunctive			qayırammayam	qayırammayasan	qayırammaya	qayırammayaq	qayırammayasınız	qayırammayalar
imperative			qayırammayım	qayıramma	qayırammasın	qayırammayaq	qayırammayın	qayırammasınlar
* dated or highly formal

Further reading

• “qayırmaq” in Obastan.com.

Crimean Tatar

Other scripts
Cyrillic	къайырмакъ
Roman

Etymology

From Proto-Common Turkic *kadïr- (to bend, turn, twist).

Pronunciation

• Hyphenation: qa‧yır‧maq

Verb

qayırmaq

1. to bend

Conjugation

Conjugation of qayırmaq (Northern)

infinitive			qayırmaq		non-future participle		qayırğan
gerund			qayırma		future participle		qayıracaq
repeated gerund1)			qayıra		way of doing		qayırıp
temporal gerund			qayıryatırğanda
			singular			plural
			first	second	third	first	second	third
indicative	present	simple	qayırırman	qayırırsıñ	qayırır	qayırırmız	qayırırsız	qayırırlar
		continuous	qayıram	qayırasıñ	qayıra	qayıramız	qayırasıñız	qayıralar
		perfect	qayırğaman	qayırğasıñ	qayırğan	qayırğamız	qayırğasız	qayırğanlar
	past	simple	qayırdım	qayırdıñ	qayırdı	qayırdıq	qayırdıñız	qayırdılar
		continuous	qayıradım	qayıradıñ	qayıradı	qayıradıq	qayıradıñız	qayıradılar
	future		qayıracakman	qayıracaksıñ	qayıracak	qayıracakmız	qayıracaksıñız	qayıracaklar
conditional			qayırsam	qayırsañ	qayırsa	qayırsaq	qayırsañız	qayırsalar
optative			qayırayım	qayırasıñ	qayıra	qayırayıq	qayırasız	qayıralar
imperative			–	qayır	–	–	qayırın	–

¹⁾Only used for repeatings of a verb.

References

• “qayırmaq”, in Luğatçıq (in Russian)