przeciwnik

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *protivьnikъ. By surface analysis, przeciwny +‎ -ik.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /pr̝ɛt͡ɕivɲik/
• IPA^(key): (15^th CE) /pr̝ɛt͡ɕivɲik/

Noun

przeciwnik m animacy unattested

1. adversary; opponent (one who is against; who resists)
   • 1930 [c. 1455], “Num”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[1], 22, 33:

     *Bicz bila syø osslicza nye vchilila s drogy, vstøpiwszi z myescza mnye, przecziwnikv (dans locum resistenti), bilbich czø zabil

     [Być była się oślica nie uchyliła z drogi, ustąpiwszy z mieśca mnie przeciwniku (dans locum resistenti), byłbych cię zabił]

2. enemy (one who is the opposite of a friend to someone)
   • 1930 [c. 1455], “Tob”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[2], 8, 18:

     Zagnalesz ot nas nyeprzyiacyelya, przecywnyka (persequentem) naszego

     [Zagnałeś ot nas nieprzyjaciela, przeciwnika (persequentem) naszego]

   1. (more, specifically) Satan
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[3], page 364:

     Bo satan myeny szye przeczyvnyk (sathanas enim adversarium sonat)

     [Bo szatan mieni sie przeciwnik (sathanas enim adversarium sonat)]

3. (law, attested in Masovia) opposing side in a court case; opponent
   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 88:

     Gdi ten isti kmyecz na swem przeczywnyku (super suo adversario) zisczee sandownye, tedi pan... swego kmyeczya trzi grziwni vesmye

     [Gdy ten isty kmieć na swem przeciwniku (super suo adversario) zyszcze sądownie, tedy pan... [z] swego kmiecia trzy grzywny weźmie]

Descendants

• Polish: przeciwnik
• Silesian: przeciwnik

References

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “przeciwnik”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish przeciwnik. By surface analysis, przeciwny +‎ -ik.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /pʂɛˈt͡ɕiv.ɲik/

• (Middle Polish) IPA^(key): (16^th c.) /pr̝ɛˈt͡ɕiv.ɲik/, (17^th–18^th c.) /pʂɛˈt͡ɕiv.ɲik/

• Audio 1:

  (file)

• Audio 2:

  (file)

• Rhymes: -ivɲik
• Syllabification: prze‧ciw‧nik

Noun

przeciwnik m pers (female equivalent przeciwniczka)

1. adversary; opponent
2. enemy (one who is the opposite of a friend to someone)
3. competitor (person against whom one is competing, e.g. in a sport)
4. (law) opposing side in a court case; opponent

Declension

Declension of przeciwnik

	singular	plural
nominative	przeciwnik	przeciwnicy/przeciwniki (deprecative)
genitive	przeciwnika	przeciwników
dative	przeciwnikowi	przeciwnikom
accusative	przeciwnika	przeciwników
instrumental	przeciwnikiem	przeciwnikami
locative	przeciwniku	przeciwnikach
vocative	przeciwniku	przeciwnicy

Related terms

adjective

• przeciwny

 

adverb

• przeciwnie

 

noun

• przeciwność

 

Further reading

• przeciwnik in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• przeciwnik in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “przeciwnik”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]

Silesian

Etymology

Inherited from Old Polish przeciwnik. By surface analysis, przeciwny +‎ -ik.

Pronunciation

• IPA^(key): /pʂɛˈt͡ɕiv.ɲik/
• Rhymes: -ivɲik
• Syllabification: prze‧ciw‧nik

Noun

przeciwnik m pers

1. adversary; opponent; enemy

Further reading

• przeciwnik in silling.org