From Wiktionary, the free dictionary
From Proto-Bantu *-pákama, positional form of Proto-Bantu *-páka.
-phákáma
- to stand up
This verb needs an inflection-table template.
From Proto-Bantu *-pákama, positional form of Proto-Bantu *-páka.
-phákáma
- (intransitive) to stand up
This verb needs an inflection-table template.
From Proto-Bantu *-pákama, positional form of Proto-Bantu *-páka.
-phakáma
- to rise, to become elevated
- to become important, famous
tone H (infinitive ukuphakama)
|
positive
|
negative
|
|
infinitive
|
ukuphakama
|
ukungaphakami
|
|
|
imperative
|
|
simple
|
+ object concord
|
singular
|
phakama
|
-phakame
|
plural
|
phakamani
|
-phakameni
|
|
stative
|
|
positive absolute
|
positive relative
|
positive participial
|
negative absolute
|
negative relative
|
negative participial
|
1st singular
|
ngiphakeme
|
engiphakeme
|
ngiphakeme
|
angiphakeme
|
engingaphakeme
|
ngingaphakeme
|
2nd singular
|
uphakeme
|
ophakeme
|
uphakeme
|
awuphakeme
|
ongaphakeme
|
ungaphakeme
|
1st plural
|
siphakeme
|
esiphakeme
|
siphakeme
|
asiphakeme
|
esingaphakeme
|
singaphakeme
|
2nd plural
|
niphakeme
|
eniphakeme
|
niphakeme
|
aniphakeme
|
eningaphakeme
|
ningaphakeme
|
class 1
|
uphakeme
|
ophakeme
|
ephakeme
|
akaphakeme
|
ongaphakeme
|
engaphakeme
|
class 2
|
baphakeme
|
abaphakeme
|
bephakeme
|
abaphakeme
|
abangaphakeme
|
bengaphakeme
|
class 3
|
uphakeme
|
ophakeme
|
uphakeme
|
awuphakeme
|
ongaphakeme
|
ongaphakeme
|
class 4
|
iphakeme
|
ephakeme
|
iphakeme
|
ayiphakeme
|
engaphakeme
|
ingaphakeme
|
class 5
|
liphakeme
|
eliphakeme
|
liphakeme
|
aliphakeme
|
elingaphakeme
|
lingaphakeme
|
class 6
|
aphakeme
|
aphakeme
|
ephakeme
|
awaphakeme
|
angaphakeme
|
engaphakeme
|
class 7
|
siphakeme
|
esiphakeme
|
siphakeme
|
asiphakeme
|
esingaphakeme
|
singaphakeme
|
class 8
|
ziphakeme
|
eziphakeme
|
ziphakeme
|
aziphakeme
|
ezingaphakeme
|
zingaphakeme
|
class 9
|
iphakeme
|
ephakeme
|
iphakeme
|
ayiphakeme
|
engaphakeme
|
ingaphakeme
|
class 10
|
ziphakeme
|
eziphakeme
|
ziphakeme
|
aziphakeme
|
ezingaphakeme
|
zingaphakeme
|
class 11
|
luphakeme
|
oluphakeme
|
luphakeme
|
aluphakeme
|
olungaphakeme
|
lungaphakeme
|
class 14
|
buphakeme
|
obuphakeme
|
buphakeme
|
abuphakeme
|
obungaphakeme
|
bungaphakeme
|
class 15
|
kuphakeme
|
okuphakeme
|
kuphakeme
|
akuphakeme
|
okungaphakeme
|
kungaphakeme
|
class 17
|
kuphakeme
|
okuphakeme
|
kuphakeme
|
akuphakeme
|
okungaphakeme
|
kungaphakeme
|
|
present
|
|
positive absolute
|
positive relative
|
positive participial
|
negative absolute
|
negative relative
|
negative participial
|
1st singular
|
ngiyaphakama, ngiphakama
|
engiphakamayo, engiphakama
|
ngiphakama
|
angiphakami
|
engingaphakami
|
ngingaphakami
|
2nd singular
|
uyaphakama, uphakama
|
ophakamayo, ophakama
|
uphakama
|
awuphakami
|
ongaphakami
|
ungaphakami
|
1st plural
|
siyaphakama, siphakama
|
esiphakamayo, esiphakama
|
siphakama
|
asiphakami
|
esingaphakami
|
singaphakami
|
2nd plural
|
niyaphakama, niphakama
|
eniphakamayo, eniphakama
|
niphakama
|
aniphakami
|
eningaphakami
|
ningaphakami
|
class 1
|
uyaphakama, uphakama
|
ophakamayo, ophakama
|
ephakama
|
akaphakami
|
ongaphakami
|
engaphakami
|
class 2
|
bayaphakama, baphakama
|
abaphakamayo, abaphakama
|
bephakama
|
abaphakami
|
abangaphakami
|
bengaphakami
|
class 3
|
uyaphakama, uphakama
|
ophakamayo, ophakama
|
uphakama
|
awuphakami
|
ongaphakami
|
ungaphakami
|
class 4
|
iyaphakama, iphakama
|
ephakamayo, ephakama
|
iphakama
|
ayiphakami
|
engaphakami
|
ingaphakami
|
class 5
|
liyaphakama, liphakama
|
eliphakamayo, eliphakama
|
liphakama
|
aliphakami
|
elingaphakami
|
lingaphakami
|
class 6
|
ayaphakama, aphakama
|
aphakamayo, aphakama
|
ephakama
|
awaphakami
|
angaphakami
|
engaphakami
|
class 7
|
siyaphakama, siphakama
|
esiphakamayo, esiphakama
|
siphakama
|
asiphakami
|
esingaphakami
|
singaphakami
|
class 8
|
ziyaphakama, ziphakama
|
eziphakamayo, eziphakama
|
ziphakama
|
aziphakami
|
ezingaphakami
|
zingaphakami
|
class 9
|
iyaphakama, iphakama
|
ephakamayo, ephakama
|
iphakama
|
ayiphakami
|
engaphakami
|
ingaphakami
|
class 10
|
ziyaphakama, ziphakama
|
eziphakamayo, eziphakama
|
ziphakama
|
aziphakami
|
ezingaphakami
|
zingaphakami
|
class 11
|
luyaphakama, luphakama
|
oluphakamayo, oluphakama
|
luphakama
|
aluphakami
|
olungaphakami
|
lungaphakami
|
class 14
|
buyaphakama, buphakama
|
obuphakamayo, obuphakama
|
buphakama
|
abuphakami
|
obungaphakami
|
bungaphakami
|
class 15
|
kuyaphakama, kuphakama
|
okuphakamayo, okuphakama
|
kuphakama
|
akuphakami
|
okungaphakami
|
kungaphakami
|
class 17
|
kuyaphakama, kuphakama
|
okuphakamayo, okuphakama
|
kuphakama
|
akuphakami
|
okungaphakami
|
kungaphakami
|
|
recent past
|
|
positive absolute
|
positive relative
|
positive participial
|
negative absolute
|
negative relative
|
negative participial
|
1st singular
|
ngiphakamile, ngiphakamē
|
engiphakamile, engiphakamē
|
ngiphakamile, ngiphakamē
|
angiphakamanga
|
engingaphakamanga
|
ngingaphakamanga
|
2nd singular
|
uphakamile, uphakamē
|
ophakamile, ophakamē
|
uphakamile, uphakamē
|
awuphakamanga
|
ongaphakamanga
|
ungaphakamanga
|
1st plural
|
siphakamile, siphakamē
|
esiphakamile, esiphakamē
|
siphakamile, siphakamē
|
asiphakamanga
|
esingaphakamanga
|
singaphakamanga
|
2nd plural
|
niphakamile, niphakamē
|
eniphakamile, eniphakamē
|
niphakamile, niphakamē
|
aniphakamanga
|
eningaphakamanga
|
ningaphakamanga
|
class 1
|
uphakamile, uphakamē
|
ophakamile, ophakamē
|
ephakamile, ephakamē
|
akaphakamanga
|
ongaphakamanga
|
engaphakamanga
|
class 2
|
baphakamile, baphakamē
|
abaphakamile, abaphakamē
|
bephakamile, bephakamē
|
abaphakamanga
|
abangaphakamanga
|
bengaphakamanga
|
class 3
|
uphakamile, uphakamē
|
ophakamile, ophakamē
|
uphakamile, uphakamē
|
awuphakamanga
|
ongaphakamanga
|
ungaphakamanga
|
class 4
|
iphakamile, iphakamē
|
ephakamile, ephakamē
|
iphakamile, iphakamē
|
ayiphakamanga
|
engaphakamanga
|
ingaphakamanga
|
class 5
|
liphakamile, liphakamē
|
eliphakamile, eliphakamē
|
liphakamile, liphakamē
|
aliphakamanga
|
elingaphakamanga
|
lingaphakamanga
|
class 6
|
aphakamile, aphakamē
|
aphakamile, aphakamē
|
ephakamile, ephakamē
|
awaphakamanga
|
angaphakamanga
|
engaphakamanga
|
class 7
|
siphakamile, siphakamē
|
esiphakamile, esiphakamē
|
siphakamile, siphakamē
|
asiphakamanga
|
esingaphakamanga
|
singaphakamanga
|
class 8
|
ziphakamile, ziphakamē
|
eziphakamile, eziphakamē
|
ziphakamile, ziphakamē
|
aziphakamanga
|
ezingaphakamanga
|
zingaphakamanga
|
class 9
|
iphakamile, iphakamē
|
ephakamile, ephakamē
|
iphakamile, iphakamē
|
ayiphakamanga
|
engaphakamanga
|
ingaphakamanga
|
class 10
|
ziphakamile, ziphakamē
|
eziphakamile, eziphakamē
|
ziphakamile, ziphakamē
|
aziphakamanga
|
ezingaphakamanga
|
zingaphakamanga
|
class 11
|
luphakamile, luphakamē
|
oluphakamile, oluphakamē
|
luphakamile, luphakamē
|
aluphakamanga
|
olungaphakamanga
|
lungaphakamanga
|
class 14
|
buphakamile, buphakamē
|
obuphakamile, obuphakamē
|
buphakamile, buphakamē
|
abuphakamanga
|
obungaphakamanga
|
bungaphakamanga
|
class 15
|
kuphakamile, kuphakamē
|
okuphakamile, okuphakamē
|
kuphakamile, kuphakamē
|
akuphakamanga
|
okungaphakamanga
|
kungaphakamanga
|
class 17
|
kuphakamile, kuphakamē
|
okuphakamile, okuphakamē
|
kuphakamile, kuphakamē
|
akuphakamanga
|
okungaphakamanga
|
kungaphakamanga
|
|
remote past
|
|
positive absolute
|
positive relative
|
positive participial
|
negative absolute
|
negative relative
|
negative participial
|
1st singular
|
ngāphakama
|
engāphakama
|
ngāphakama
|
angiphakamanga
|
engingaphakamanga
|
ngingaphakamanga
|
2nd singular
|
wāphakama
|
owāphakama
|
wāphakama
|
awuphakamanga
|
ongaphakamanga
|
ungaphakamanga
|
1st plural
|
sāphakama
|
esāphakama
|
sāphakama
|
asiphakamanga
|
esingaphakamanga
|
singaphakamanga
|
2nd plural
|
nāphakama
|
enāphakama
|
nāphakama
|
aniphakamanga
|
eningaphakamanga
|
ningaphakamanga
|
class 1
|
wāphakama
|
owāphakama
|
āphakama
|
akaphakamanga
|
ongaphakamanga
|
engaphakamanga
|
class 2
|
bāphakama
|
abāphakama
|
bāphakama
|
abaphakamanga
|
abangaphakamanga
|
bengaphakamanga
|
class 3
|
wāphakama
|
owāphakama
|
wāphakama
|
awuphakamanga
|
ongaphakamanga
|
ungaphakamanga
|
class 4
|
yāphakama
|
eyāphakama
|
yāphakama
|
ayiphakamanga
|
engaphakamanga
|
ingaphakamanga
|
class 5
|
lāphakama
|
elāphakama
|
lāphakama
|
aliphakamanga
|
elingaphakamanga
|
lingaphakamanga
|
class 6
|
āphakama
|
āphakama
|
āphakama
|
awaphakamanga
|
angaphakamanga
|
engaphakamanga
|
class 7
|
sāphakama
|
esāphakama
|
sāphakama
|
asiphakamanga
|
esingaphakamanga
|
singaphakamanga
|
class 8
|
zāphakama
|
ezāphakama
|
zāphakama
|
aziphakamanga
|
ezingaphakamanga
|
zingaphakamanga
|
class 9
|
yāphakama
|
eyāphakama
|
yāphakama
|
ayiphakamanga
|
engaphakamanga
|
ingaphakamanga
|
class 10
|
zāphakama
|
ezāphakama
|
zāphakama
|
aziphakamanga
|
ezingaphakamanga
|
zingaphakamanga
|
class 11
|
lwāphakama
|
olwāphakama
|
lwāphakama
|
aluphakamanga
|
olungaphakamanga
|
lungaphakamanga
|
class 14
|
bāphakama
|
obāphakama
|
bāphakama
|
abuphakamanga
|
obungaphakamanga
|
bungaphakamanga
|
class 15
|
kwāphakama
|
okwāphakama
|
kwāphakama
|
akuphakamanga
|
okungaphakamanga
|
kungaphakamanga
|
class 17
|
kwāphakama
|
okwāphakama
|
kwāphakama
|
akuphakamanga
|
okungaphakamanga
|
kungaphakamanga
|
|
potential
|
|
positive absolute
|
positive relative
|
positive participial
|
negative absolute
|
negative relative
|
negative participial
|
1st singular
|
ngingaphakama
|
—
|
ngingaphakama
|
ngingephakame
|
—
|
ngingephakame
|
2nd singular
|
ungaphakama
|
—
|
ungaphakama
|
ungephakame
|
—
|
ungephakame
|
1st plural
|
singaphakama
|
—
|
singaphakama
|
singephakame
|
—
|
singephakame
|
2nd plural
|
ningaphakama
|
—
|
ningaphakama
|
ningephakame
|
—
|
ningephakame
|
class 1
|
angaphakama
|
—
|
engaphakama
|
angephakame
|
—
|
engephakame
|
class 2
|
bangaphakama
|
—
|
bengaphakama
|
bangephakame
|
—
|
bengephakame
|
class 3
|
ungaphakama
|
—
|
ungaphakama
|
ungephakame
|
—
|
ungephakame
|
class 4
|
ingaphakama
|
—
|
ingaphakama
|
ingephakame
|
—
|
ingephakame
|
class 5
|
lingaphakama
|
—
|
lingaphakama
|
lingephakame
|
—
|
lingephakame
|
class 6
|
angaphakama
|
—
|
engaphakama
|
angephakame
|
—
|
engephakame
|
class 7
|
singaphakama
|
—
|
singaphakama
|
singephakame
|
—
|
singephakame
|
class 8
|
zingaphakama
|
—
|
zingaphakama
|
zingephakame
|
—
|
zingephakame
|
class 9
|
ingaphakama
|
—
|
ingaphakama
|
ingephakame
|
—
|
ingephakame
|
class 10
|
zingaphakama
|
—
|
zingaphakama
|
zingephakame
|
—
|
zingephakame
|
class 11
|
lungaphakama
|
—
|
lungaphakama
|
lungephakame
|
—
|
lungephakame
|
class 14
|
bungaphakama
|
—
|
bungaphakama
|
bungephakame
|
—
|
bungephakame
|
class 15
|
kungaphakama
|
—
|
kungaphakama
|
kungephakame
|
—
|
kungephakame
|
class 17
|
kungaphakama
|
—
|
kungaphakama
|
kungephakame
|
—
|
kungephakame
|
|
immediate future
|
|
positive absolute
|
positive relative
|
positive participial
|
negative absolute
|
negative relative
|
negative participial
|
1st singular
|
ngizophakama
|
engizophakama
|
ngizophakama
|
angizuphakama
|
engingezuphakama
|
ngingezuphakama
|
2nd singular
|
uzophakama
|
ozophakama
|
uzophakama
|
awuzuphakama
|
ongezuphakama
|
ungezuphakama
|
1st plural
|
sizophakama
|
esizophakama
|
sizophakama
|
asizuphakama
|
esingezuphakama
|
singezuphakama
|
2nd plural
|
nizophakama
|
enizophakama
|
nizophakama
|
anizuphakama
|
eningezuphakama
|
ningezuphakama
|
class 1
|
uzophakama
|
ozophakama
|
ezophakama
|
akazuphakama
|
ongezuphakama
|
engezuphakama
|
class 2
|
bazophakama
|
abazophakama
|
bezophakama
|
abazuphakama
|
abangezuphakama
|
bengezuphakama
|
class 3
|
uzophakama
|
ozophakama
|
uzophakama
|
awuzuphakama
|
ongezuphakama
|
ungezuphakama
|
class 4
|
izophakama
|
ezophakama
|
izophakama
|
ayizuphakama
|
engezuphakama
|
ingezuphakama
|
class 5
|
lizophakama
|
elizophakama
|
lizophakama
|
alizuphakama
|
elingezuphakama
|
lingezuphakama
|
class 6
|
azophakama
|
azophakama
|
ezophakama
|
awazuphakama
|
angezuphakama
|
engezuphakama
|
class 7
|
sizophakama
|
esizophakama
|
sizophakama
|
asizuphakama
|
esingezuphakama
|
singezuphakama
|
class 8
|
zizophakama
|
ezizophakama
|
zizophakama
|
azizuphakama
|
ezingezuphakama
|
zingezuphakama
|
class 9
|
izophakama
|
ezophakama
|
izophakama
|
ayizuphakama
|
engezuphakama
|
ingezuphakama
|
class 10
|
zizophakama
|
ezizophakama
|
zizophakama
|
azizuphakama
|
ezingezuphakama
|
zingezuphakama
|
class 11
|
luzophakama
|
oluzophakama
|
luzophakama
|
aluzuphakama
|
olungezuphakama
|
lungezuphakama
|
class 14
|
buzophakama
|
obuzophakama
|
buzophakama
|
abuzuphakama
|
obungezuphakama
|
bungezuphakama
|
class 15
|
kuzophakama
|
okuzophakama
|
kuzophakama
|
akuzuphakama
|
okungezuphakama
|
kungezuphakama
|
class 17
|
kuzophakama
|
okuzophakama
|
kuzophakama
|
akuzuphakama
|
okungezuphakama
|
kungezuphakama
|
|
remote future
|
|
positive absolute
|
positive relative
|
positive participial
|
negative absolute
|
negative relative
|
negative participial
|
1st singular
|
ngiyophakama
|
engiyophakama
|
ngiyophakama
|
angiyuphakama
|
engingeyuphakama
|
ngingeyuphakama
|
2nd singular
|
uyophakama
|
oyophakama
|
uyophakama
|
awuyuphakama
|
ongeyuphakama
|
ungeyuphakama
|
1st plural
|
siyophakama
|
esiyophakama
|
siyophakama
|
asiyuphakama
|
esingeyuphakama
|
singeyuphakama
|
2nd plural
|
niyophakama
|
eniyophakama
|
niyophakama
|
aniyuphakama
|
eningeyuphakama
|
ningeyuphakama
|
class 1
|
uyophakama
|
oyophakama
|
eyophakama
|
akayuphakama
|
ongeyuphakama
|
engeyuphakama
|
class 2
|
bayophakama
|
abayophakama
|
beyophakama
|
abayuphakama
|
abangeyuphakama
|
bengeyuphakama
|
class 3
|
uyophakama
|
oyophakama
|
uyophakama
|
awuyuphakama
|
ongeyuphakama
|
ungeyuphakama
|
class 4
|
iyophakama
|
eyophakama
|
iyophakama
|
ayiyuphakama
|
engeyuphakama
|
ingeyuphakama
|
class 5
|
liyophakama
|
eliyophakama
|
liyophakama
|
aliyuphakama
|
elingeyuphakama
|
lingeyuphakama
|
class 6
|
ayophakama
|
ayophakama
|
eyophakama
|
awayuphakama
|
angeyuphakama
|
engeyuphakama
|
class 7
|
siyophakama
|
esiyophakama
|
siyophakama
|
asiyuphakama
|
esingeyuphakama
|
singeyuphakama
|
class 8
|
ziyophakama
|
eziyophakama
|
ziyophakama
|
aziyuphakama
|
ezingeyuphakama
|
zingeyuphakama
|
class 9
|
iyophakama
|
eyophakama
|
iyophakama
|
ayiyuphakama
|
engeyuphakama
|
ingeyuphakama
|
class 10
|
ziyophakama
|
eziyophakama
|
ziyophakama
|
aziyuphakama
|
ezingeyuphakama
|
zingeyuphakama
|
class 11
|
luyophakama
|
oluyophakama
|
luyophakama
|
aluyuphakama
|
olungeyuphakama
|
lungeyuphakama
|
class 14
|
buyophakama
|
obuyophakama
|
buyophakama
|
abuyuphakama
|
obungeyuphakama
|
bungeyuphakama
|
class 15
|
kuyophakama
|
okuyophakama
|
kuyophakama
|
akuyuphakama
|
okungeyuphakama
|
kungeyuphakama
|
class 17
|
kuyophakama
|
okuyophakama
|
kuyophakama
|
akuyuphakama
|
okungeyuphakama
|
kungeyuphakama
|
|
|
present subjunctive
|
|
positive
|
negative
|
1st singular
|
ngiphakame
|
ngingaphakami
|
2nd singular
|
uphakame
|
ungaphakami
|
1st plural
|
siphakame
|
singaphakami
|
2nd plural
|
niphakame
|
ningaphakami
|
class 1
|
aphakame
|
angaphakami
|
class 2
|
baphakame
|
bangaphakami
|
class 3
|
uphakame
|
ungaphakami
|
class 4
|
iphakame
|
ingaphakami
|
class 5
|
liphakame
|
lingaphakami
|
class 6
|
aphakame
|
angaphakami
|
class 7
|
siphakame
|
singaphakami
|
class 8
|
ziphakame
|
zingaphakami
|
class 9
|
iphakame
|
ingaphakami
|
class 10
|
ziphakame
|
zingaphakami
|
class 11
|
luphakame
|
lungaphakami
|
class 14
|
buphakame
|
bungaphakami
|
class 15
|
kuphakame
|
kungaphakami
|
class 17
|
kuphakame
|
kungaphakami
|
|
|
past subjunctive
|
|
positive
|
negative
|
1st singular
|
ngaphakama
|
ngangaphakama, angaphakama, angangaphakama
|
2nd singular
|
waphakama
|
wangaphakama, awaphakama, awangaphakama
|
1st plural
|
saphakama
|
sangaphakama, asaphakama, asangaphakama
|
2nd plural
|
naphakama
|
nangaphakama, anaphakama, anangaphakama
|
class 1
|
waphakama
|
wangaphakama, akaphakama, akangaphakama
|
class 2
|
baphakama
|
bangaphakama, abaphakama, abangaphakama
|
class 3
|
waphakama
|
wangaphakama, awaphakama, awangaphakama
|
class 4
|
yaphakama
|
yangaphakama, ayaphakama, ayangaphakama
|
class 5
|
laphakama
|
langaphakama, alaphakama, alangaphakama
|
class 6
|
aphakama
|
angaphakama, awaphakama, awangaphakama
|
class 7
|
saphakama
|
sangaphakama, asaphakama, asangaphakama
|
class 8
|
zaphakama
|
zangaphakama, azaphakama, azangaphakama
|
class 9
|
yaphakama
|
yangaphakama, ayaphakama, ayangaphakama
|
class 10
|
zaphakama
|
zangaphakama, azaphakama, azangaphakama
|
class 11
|
lwaphakama
|
lwangaphakama, alwaphakama, alwangaphakama
|
class 14
|
baphakama
|
bangaphakama, abaphakama, abangaphakama
|
class 15
|
kwaphakama
|
kwangaphakama, akwaphakama, akwangaphakama
|
class 17
|
kwaphakama
|
kwangaphakama, akwaphakama, akwangaphakama
|