opałka

See also: opałką, Opalka, opálka, Opálka, and opáłka

Old Polish

Etymology

From *opałać + -ka, from o- + pałać. First attested in 1495.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /ɔpaːɫka/
• IPA^(key): (15^th CE) /ɔpɒɫka/

Noun

opałka f

1. (attested in Greater Poland, hapax legomenon) furnace kindling (flammable material used for kindling in a furnace)
   • 1892 [1495], Adolf Warschauer, editor, Sonder-Veröffentlichungen der historischen Gesellschaft für die Provinz Posen, volume I, Poznań, page 390:

     Pro lignis aput Bernhardinos receptis 7 florenos, za opalku 1 grossum, pro luminibus ½ grossi

     [Pro lignis aput Bernhardinos receptis 7 florenos, za opałkę 1 grossum, pro luminibus ½ grossi]

Descendants

• Polish: opałka, opáłka (Przemyśl)
• Silesian: ôpołka

References

• Boryś, Wiesław (2005) “opałka”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “opałka”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “opałka”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• S. Urbańczyk, editor (1969), “opałka”, in Słownik staropolski (in Polish), volume 5, Wrocław, Warsaw, Kraków: Polish Academy of Sciences, page 589
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “opałka”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Alternative forms

• opáłka (Przemyśl)

Etymology

Inherited from Old Polish opałka. By surface analysis, opałać +‎ -ka.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ɔˈpaw.ka/

• (Middle Polish) IPA^(key): /ɔˈpɒɫ.ka/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -awka
• Syllabification: o‧pał‧ka

Noun

opałka f

1. wicker basket (woven basket used in a farmstead)

   Synonym: kobiałka

   1. (obsolete, metallurgy) basket woven from reeds, twigs or bast on wooden rods, used for carrying coals to a blast furnace
2. (obsolete) winnow vessel (vessel for winnowing grain)
3. (obsolete) act of blocking airways or making new ones to conduct a fire when burning a coal fire
4. (obsolete, in the plural) flakes (bits dropped of, especially from groats)

   Synonym: łuski

5. (obsolete) cinder; burned hut

Declension

Declension of opałka

	singular	plural
nominative	opałka	opałki
genitive	opałki	opałek
dative	opałce	opałkom
accusative	opałkę	opałki
instrumental	opałką	opałkami
locative	opałce	opałkach
vocative	opałko	opałki

Derived terms

nouns

• koszałki-opałki

Further reading

• opałka in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• opałka in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “opałka”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “opałka”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “opałka”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1902), “opałka”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 2, Warsaw, page 786
• opałka in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego