nə

See also: Appendix:Variations of "ne"

Azerbaijani

Pronunciation

• IPA^(key): /næ/

• Audio (Baku):

  (file)

Etymology 1

From Proto-Turkic *nē- (“what”), the only Turkic root beginning with /n/. "The earliest [Proto-Turkic] form must have contained a unique initial nasal (generally nasals were not allowed word-initially), having yielded specific reflexes in modern languages."

Cognate with Bashkir ни (ni, “what”), Chuvash мӗн (mĕn, “what”), Karakhanid [script needed] (nē, “what”), Kazakh не (ne, “what”), Khakas ниме (nime, “what”), Kyrgyz не (ne, “what”), Old Turkic 𐰤𐰀 (ne, “what, which”), Old Uyghur [script needed] (ne, “what”), Tatar ни (ni, “what”), Turkish ne (“what”), Turkmen nǟmä (“what”), Tuvan чүү (çüü, “what”), Uyghur نېمە (nëme, “what”), Uzbek na (“what”), Yakut туох (tuoq, “what”).

Pronoun

nə (definite accusative nəyi, plural nələr)

1. what

   Synonyms: (South Azerbaijani) nəmə, nəmənə

   Bu nə deməkdir?

   What does this mean?

   • 2017, Vahid Çəmənli, Hər şey yaxşıya doğru:

     Babam durub oturdu, mən də qaça – qaça onların yanına gəldim ki, görüm, Əyyub dayı nə deyir, babam nə deyir.

     My grandfather sat back down, while I run towards them to see what uncle Əyyub and my grandfather have to say.

2. whatever

   Nə olur olsun!

   Come whatever may!

Declension

The words nə and su (and sometimes mövqe) are the only ones in Azerbaijani to take a y in the singular accusative, genitive, and dative cases, and in the singular possessive forms.

Declension of nə
	singular	plural
nominative	nə	nələr
definite accusative	nəyi	nələri
dative	nəyə	nələrə
locative	nədə	nələrdə
ablative	nədən	nələrdən
definite genitive	nəyin	nələrin

Possessive forms of nə
	nominative
	singular	plural
mənim (“my”)	nəyim	nələrim
sənin (“your”)	nəyin	nələrin
onun (“his/her/its”)	nəyi	nələri
bizim (“our”)	nəyimiz	nələrimiz
sizin (“your”)	nəyiniz	nələriniz
onların (“their”)	nəyi or nələri	nələri
	accusative
	singular	plural
mənim (“my”)	nəyimi	nələrimi
sənin (“your”)	nəyini	nələrini
onun (“his/her/its”)	nəyini	nələrini
bizim (“our”)	nəyimizi	nələrimizi
sizin (“your”)	nəyinizi	nələrinizi
onların (“their”)	nəyini or nələrini	nələrini
	dative
	singular	plural
mənim (“my”)	nəyimə	nələrimə
sənin (“your”)	nəyinə	nələrinə
onun (“his/her/its”)	nəyinə	nələrinə
bizim (“our”)	nəyimizə	nələrimizə
sizin (“your”)	nəyinizə	nələrinizə
onların (“their”)	nəyinə or nələrinə	nələrinə
	locative
	singular	plural
mənim (“my”)	nəyimdə	nələrimdə
sənin (“your”)	nəyində	nələrində
onun (“his/her/its”)	nəyində	nələrində
bizim (“our”)	nəyimizdə	nələrimizdə
sizin (“your”)	nəyinizdə	nələrinizdə
onların (“their”)	nəyində or nələrində	nələrində
	ablative
	singular	plural
mənim (“my”)	nəyimdən	nələrimdən
sənin (“your”)	nəyindən	nələrindən
onun (“his/her/its”)	nəyindən	nələrindən
bizim (“our”)	nəyimizdən	nələrimizdən
sizin (“your”)	nəyinizdən	nələrinizdən
onların (“their”)	nəyindən or nələrindən	nələrindən
	genitive
	singular	plural
mənim (“my”)	nəyimin	nələrimin
sənin (“your”)	nəyinin	nələrinin
onun (“his/her/its”)	nəyinin	nələrinin
bizim (“our”)	nəyimizin	nələrimizin
sizin (“your”)	nəyinizin	nələrinizin
onların (“their”)	nəyinin or nələrinin	nələrinin

Derived terms

• heç nə (“nothing”)
• nəyin ki (“than”)
• nəçi (“who by occupation”)

Determiner

nə

1. what, which

   Synonyms: (South Azerbaijani) nəmə, nəmənə

   Görəsən bunlar nə dildə danışırlar?

   I wonder what language they speak?

See also

Azerbaijani interrogative pro-forms

English	Azerbaijani
what	nə, (dialectal) nəmənə
who	kim
which	hansı
which (in a numbered series)	neçənci
who (by occupation)	nəçi
who (by origin)	haralı
where (which place)	hara, hayan, (colloquial) hanı, (dialectal) həncəri
where (at which place)	harada, hayanda
whither (to which place)	hara, haraya, hayana
whence (from which place)	haradan, hayandan
when	nə vaxt, nə zaman, haçan, (colloquial) havaxt
why	niyə, nə üçün, neyçün
how	necə, nətər, nə təhər, (archaic) nə tövr, nə cür, (dialectal) həncəri
how much	nə qədər
how many	neçə

Etymology 2

From Persian نه (na). Cognate to Old English ne (“not”).

Conjunction

nə

1. neither; nor
   • 2000, Firidun Ağasıoğlu, Azər xalqı:

     özləri isə nə məğlub, nə də başqasının hakimiyətinə tabe olmuşlar

     while they were neither defeated nor subjugated to foreign rule themselves

Usage notes

• Not used alone but rather as nə...nə..., the way it is used is directly copied from Persian نه...نه...(“neither; nor”). Often used in form of nə + nə də.

Khalaj

Perso-Arabic		نه

Pronunciation

• IPA^(key): [næ]
• (Xarrâbî) IPA^(key): [næ]

Etymology 1

From Proto-Turkic *nē- (“what”).

Adverb

nə

1. what a, how

Derived terms

• nə̂rsə (“what”)
• hêç nə (“nothing, anything”)

Related terms

• nâşmaq (“to do what”)

Etymology 2

From Persian نه (na).

Conjunction

nə ... nə ...

1. neither; nor

   Nə hissig nə bûz ― Neither warm nor cold

Usage notes

• Not used alone but rather as nə...nə..., the way it is used is directly copied from Persian نه...نه...(“neither; nor”).

References

• Doerfer, Gerhard (1980) Wörterbuch des Chaladsch (Dialekt von Charrab) [Khalaj dictionary] (in German), Budapest: Akadémiai Kiadó
• Doerfer, Gerhard (1988) Grammatik des Chaladsch [Grammar of Khalaj] (in German), Wiesbaden: Harrassowitz, →ISBN, →OCLC