deşmek
Jump to navigation
Jump to search
Turkish
[edit]Etymology
[edit]From Ottoman Turkish دیشمك (deşmek), دشمك (deşmek), from Proto-Turkic *teĺ- (“to make holes”).[1] Cognate with Azerbaijani deşmək, Uzbek teshmoq, Kyrgyz тешүү (teşüü), Yakut тэс (tes, “to pierce through”). According to Nişanyan[2] it is related to delmek.
Verb
[edit]deşmek (third-person singular simple present deşer)
- (transitive) to lance (a boil)
- (transitive) to scratch open
- (transitive) to dig up, dig into
- (transitive) to open up (a painful subject or a problem)
Conjugation
[edit]Conjugation of deşmek (aorist in -V²r)
Note: Actual conjugations can be more complex than tables below. Compound forms with the auxiliary olmak not shown. See also Appendix:Turkish suffixes#Verbs.
| Positive declarative | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| infinitive | deşmek | |||||||
| impersonal participle | imperfective | deşen | ||||||
| perfective | deşmiş | |||||||
| prospective | deşecek | |||||||
| personal participle | non-prospective | deştiğim | deştiğin | deştiği | deştiğimiz | deştiğiniz | deştikleri | |
| prospective | deşeceğim | deşeceğin | deşeceği | deşeceğimiz | deşeceğiniz | deşecekleri | ||
| verbal noun | deşme | |||||||
| way of doing | deşiş | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
| indicative | present | aorist | deşerim | deşersin | deşer | deşeriz | deşersiniz | deşerler |
| imperfective | deşiyorum | deşiyorsun | deşiyor | deşiyoruz | deşiyorsunuz | deşiyorlar | ||
| past | perfective | deştim | deştin | deşti | deştik | deştiniz | deştiler | |
| imperfective | deşiyordum | deşiyordun | deşiyordu | deşiyorduk | deşiyordunuz | deşiyorlardı (or deşiyordular) | ||
| future | deşeceğim | deşeceksin | deşecek | deşeceğiz | deşeceksiniz | deşecekler | ||
| inferential | perfective | deşmişim | deşmişsin | deşmiş | deşmişiz | deşmişsiniz | deşmişler | |
| aorist | deşermişim | deşermişsin | deşermiş | deşermişiz | deşermişsiniz | deşerlermiş (or deşermişlar) | ||
| imperfective | deşiyormuşum | deşiyormuşsun | deşiyormuş | deşiyormuşuz | deşiyormuşsunuz | deşiyorlarmış | ||
| conditional | simple | deşsem | deşsen | deşse | deşsek | deşseniz | deşseler | |
| perfective | deşseydim | deşseydin | deşseydi | deşseydik | deşseydiniz | deşseydiler | ||
| optative | deşeyim | deşesin | deşe | deşelim | deşesiniz | deşeler | ||
| progressive | deşmekteyim | deşmektesin | deşmekte | deşmekteyiz | deşmektesiniz | deşmekteler | ||
| necessitative | deşmeliyim | deşmelisin | deşmeli | deşmeliyiz | deşmelisiniz | deşmeliler | ||
| imperative | deş | deşsin | deşin | deşsinler | ||||
| Positive interrogative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
| indicative | present | aorist | deşer miyim? | deşer misin? | deşer mi? | deşer miyiz? | deşer misiniz? | deşerler mi? |
| imperfective | deşiyor muyum? | deşiyor musun? | deşiyor mu? | deşiyor muyuz? | deşiyor musunuz? | deşiyorlar mı? | ||
| past | perfective | deştim mi? | deştin mi? | deşti mi? | deştik mi? | deştiniz mi? | deştiler mi? | |
| imperfective | deşiyor muydum? | deşiyor muydun? | deşiyor muydu? | deşiyor muyduk? | deşiyor muydunuz? | deşiyorlar mıydı? | ||
| future | deşecek miyim? | deşecek misin? | deşecek mi? | deşecek miyiz? | deşecek misiniz? | deşecekler mi? | ||
| inferential | perfective | deşmiş miyim? | deşmiş misin? | deşmiş mi? | deşmiş miyiz? | deşmiş misiniz? | deşmişler mi? | |
| aorist | deşer miymişim? | deşer miymişsin? | deşer miymiş? | deşer miymişiz? | deşer miymişsiniz? | deşerler miymiş? | ||
| imperfective | deşiyor muymuşum? | deşiyor muymuşsun? | deşiyor muymuş? | deşiyor muymuşuz? | deşiyor muymuşsunuz? | deşiyorlar mıymış? | ||
| conditional | simple | deşsem mi? | deşsen mi? | deşse mi? | deşsek mi? | deşseniz mi? | deşseler mi? | |
| perfective | deşse miydim? | deşse miydin? | deşse miydi? | deşse miydik? | deşse miydiniz? | deşseler miydi? | ||
| progressive | deşmekte miyim? | deşmekte misin? | deşmekte mi? | deşmekte miyiz? | deşmekte misiniz? | deşmekteler mi? | ||
| necessitative | deşmeli miyim? | deşmeli misin? | deşmeli mi? | deşmeli miyiz? | deşmeli misiniz? | deşmeliler mi? | ||
| Negative declarative | ||||||||
| infinitive | deşmemek | |||||||
| impersonal participle | imperfective | deşmeyen | ||||||
| perfective | deşmemiş | |||||||
| prospective | deşmeyecek | |||||||
| personal participle | non-prospective | deşmediğim | deşmediğin | deşmediği | deşmediğimiz | deşmediğiniz | deşmedikleri | |
| prospective | deşmeyeceğim | deşmeyeceğin | deşmeyeceği | deşmeyeceğimiz | deşmeyeceğiniz | deşmeyecekleri | ||
| verbal noun | deşmeme | |||||||
| way of doing | deşmeyiş | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
| indicative | present | aorist | deşmem | deşmezsin | deşmez | deşmeyiz | deşmezsiniz | deşmezler |
| imperfective | deşmiyorum | deşmiyorsun | deşmiyor | deşmiyoruz | deşmiyorsunuz | deşmiyorlar | ||
| past | perfective | deşmedim | deşmedin | deşmedi | deşmedik | deşmediniz | deşmediler | |
| imperfective | deşmiyordum | deşmiyordun | deşmiyordu | deşmiyorduk | deşmiyordunuz | deşmiyorlardı | ||
| future | deşmeyeceğim | deşmeyeceksin | deşmeyecek | deşmeyeceğiz | deşmeyeceksiniz | deşmeyecekler | ||
| inferential | perfective | deşmemişim | deşmemişsin | deşmemiş | deşmemişiz | deşmemişsiniz | deşmemişler | |
| aorist | deşmezmişim | deşmezmişsin | deşmezmiş | deşmezmişiz | deşmezmişsiniz | deşmezlermiş | ||
| imperfective | deşmiyormuşum | deşmiyormuşsun | deşmiyormuş | deşmiyormuşuz | deşmiyormuşsunuz | deşmiyorlarmış | ||
| conditional | simple | deşmesem | deşmesen | deşmese | deşmesek | deşmeseniz | deşmeseler | |
| perfective | deşmeseydim | deşmeseydin | deşmeseydi | deşmeseydik | deşmeseydiniz | deşmeseydiler | ||
| optative | deşmeyeyim | deşmeyesin | deşmeye | deşmeyelim | deşmeyesiniz | deşmeyeler | ||
| progressive | deşmemekteyim | deşmemektesin | deşmemekte | deşmemekteyiz | deşmemektesiniz | deşmemekteler | ||
| necessitative | deşmemeliyim | deşmemelisin | deşmemeli | deşmemeliyiz | deşmemelisiniz | deşmemeliler | ||
| imperative | deşme | deşmesin | deşmeyin | deşmesinler | ||||
| Negative interrogative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
| indicative | present | aorist | deşmez miyim? | deşmez misin? | deşmez mi? | deşmez miyiz? | deşmez misiniz? | deşmezler mi? |
| imperfective | deşmiyor muyum? | deşmiyor musun? | deşmiyor mu? | deşmiyor muyuz? | deşmiyor musunuz? | deşmiyorlar mı? | ||
| past | perfective | deşmedim mi? | deşmedin mi? | deşmedi mi? | deşmedik mi? | deşmediniz mi? | deşmediler mi? | |
| imperfective | deşmiyor muydum? | deşmiyor muydun? | deşmiyor muydu? | deşmiyor muyduk? | deşmiyor muydunuz? | deşmiyorlar mıydı? | ||
| future | deşmeyecek miyim? | deşmeyecek misin? | deşmeyecek mi? | deşmeyecek miyiz? | deşmeyecek misiniz? | deşmeyecekler mi? | ||
| inferential | perfective | deşmemiş miyim? | deşmemiş misin? | deşmemiş mi? | deşmemiş miyiz? | deşmemiş misiniz? | deşmemişler mi? | |
| aorist | deşmez miymişim? | deşmez miymişsin? | deşmez miymiş? | deşmez miymişiz? | deşmez miymişsiniz? | deşmezler miymiş? | ||
| imperfective | deşmiyor muymuşum? | deşmiyor muymuşsun? | deşmiyor muymuş? | deşmiyor muymuşuz? | deşmiyor muymuşsunuz? | deşmiyorlar mıymış? | ||
| conditional | simple | deşmesem mi? | deşmesen mi? | deşmese mi? | deşmesek mi? | deşmeseniz mi? | deşmeseler mi? | |
| perfective | deşmese miydim? | deşmese miydin? | deşmese miydi? | deşmese miydik? | deşmese miydiniz? | deşmeseler miydi? | ||
| progressive | deşmemekte miyim? | deşmemekte misin? | deşmemekte mi? | deşmemekte miyiz? | deşmemekte misiniz? | deşmemekteler mi? | ||
| necessitative | deşmemeli miyim? | deşmemeli misin? | deşmemeli mi? | deşmemeli miyiz? | deşmemeli misiniz? | deşmemeliler mi? | ||
Synonyms
[edit]Derived terms
[edit]Related terms
[edit]- delmek (?)
References
[edit]- ^ Starostin, Sergei, Dybo, Anna, Mudrak, Oleg (2003) “*dĕ̀lp`i”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill
- ^ Nişanyan, Sevan (2002–) “deşmek”, in Nişanyan Sözlük