dań

See also: Appendix:Variations of "dan"

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *dȃnь. First attested in the 15th century.

Pronunciation

IPA^(key): (10^th–15^th CE) /daːɲ/
IPA^(key): (15^th CE) /dɒɲ/

Noun

dań f

(attested in Masovia, Lesser Poland) tax, tribute
Synonyms: czynsz, płat, poborek, podatek
- 1920 [1425], Marceli Handelsman, Antoni Rybarski, Kazimierz Tymieniecki, editors, Najdawniejsze księgi sądowe mazowieckie, volume II, number 1775, Zakroczym:
  Iako v mne Ian prziyøl ogroth na dan a vczeckl prawa my ne zaplacziw
  [Jako u mnie Jan przyjął ogrod na dań a uciekł prawa mi nie zapłaciw]
- Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie‎^[1], Krakow, page 3a:
  A tako vøcz gescy on to bil prikasal, abycz fszeliky clouek... do Bethlehem pprzysetl bil a szobø thø to dan przynosl bil, gaszczy gest ona rzimskemv czeszarzevy dacz byla mana
  [A tako więc jesci on to był przykazał, abyć wszeliki człowiek... do Betlehem przyszedł był a z sobą tę to dań przyniosł był, jażci jest ona rzymskiemu cesarzewi dać była miana]
(attested in Masovia) tribute in honey
- 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 81:
  Barczy na pusczach albo w gymyenyv gynszego pana kmyecze trzymayącz albo prawem dzedzynnym mayącz a poth ginszim bydlącz, dany sz myodv mayą dacz (mellificia... tenentes... de tributis al. dany seu melle respondere teneantur), gysz gdyby w zaplaczenyv they tho dany byly szmvdny (si in solutione tardi exstiterint) albo placzycz by othmawyaly, tedy rzeczony pan moze ge o czynsz swoy sądzicz y cządzacz
  [Barci na puszczach albo w jimieniu jinszego pana kmiecie trzymając albo prawem dziedzinnym mając a pod jinszym bydląc, dań s miodu mają dać (mellificia... tenentes... de tributis al. dany seu melle respondere teneantur), jiż gdyby w zapłaceniu tej to dani byli zmudni (si in solutione tardi exstiterint) albo płacić by otmawiali, tedy rzeczony pan może je o czynsz swoj sędzić i ciądzać]
(attested in Masovia) voluntary tribute
- Middle of the 15th century, Kanon mszy św., Canon missae., volume X, Błonie, page 77:
  [Czyebe] proszymi..., blogoszlaw thy danye, thy dary (te... rogamus..., uti... benedicas haec dona, haec munera)
  [[Ciebie] prosimy..., błogosław ty dania, ty dary (te... rogamus..., uti... benedicas haec dona, haec munera)]
The meaning of this term is uncertain.
- 1930 [c. 1455], “Lev”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[2], 23, 36:
  Bødzecze offyerowacz obyatø zapalnø panv, bocz iest szbor[u] a dani (et offeretis holocaustum domino: est enim coetus atque collectae)
  [Będziecie oﬁerować obiatę zapalną Panu, boć jest sbor[u] a dani (et offeretis holocaustum Domino: est enim coetus atque collectae)]
(attested in Masovia) act of granting property
- 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 57:
  Oczczecz za zywotha swego dzewkam swogym moze gymyenye kvpyone alybo tesz sz krolewskey dany od[r]zirzane (bona empta seu etiam ex regia donatione obtenta)... poleczicz
  [Oćciec za żywota swego dziewam swojim może jimienie kupione alibo też z krolewskiej dani odzirżane (bona empta seu etiam ex regia donatione obtenta)... polecić]

Related terms

adjectives

darmy

adverbs

darmo

nouns

verbs

darować pf
dawać impf

Descendants

Polish: (dialectal) dań

References

B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “dań”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN