dəymək

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search

Azerbaijani

[edit]
Other scripts
Cyrillic дәјмәк
Abjad دیمک

Pronunciation

[edit]

Etymology 1

[edit]

From Proto-Turkic *dẹg- (“to touch, reach”).[2] Starostin et al. distinguish this root from the root *dẹg- (“to cost, to be worth, etc”),[3] whence also Azerbaijani dəyər (“value”) and dəyişmək (“to change”), although the later Proto-Turkic root is usually considered to be a semantic development of the former. Cognate with Turkish değmek, etc.

Verb

[edit]

dəymək

  1. (intransitive, with dative) to touch
    Synonyms: əl vurmaq, toxunmaq
  2. (intransitive, with dative) to hit (to come into contact with forcefully and suddenly)
    Top pəncərəyə dəydi və pencərə sındı.
    The ball hit the window and the window broke.
    Güllə sənə dəyməsin.
    May the bullet not hit you.
  3. (intransitive, with dative) to visit, come by
    Synonym: ziyarət etmək
    Arada gəl dostuna dəy.
    Come visit your friend sometimes.
    Bizim şəhərdə olanda, bizə də dəyərsən.
    When you are in our town, come visit us as well.
    • 1983, Anar Rzayev, Sizsiz; republished as Anar. Əsərlərş III, Baku: Nurlan, 2004, page 90:
      Bakıya çatan kimi yarım saatlıq evə dəydi, ordan birbaşa xəstəxanaya apardıq...
      As soon as we reached Baku, he visited home for half an hour, from there we took him straight to the hospital...
  4. (intransitive) to ripen[4]
    Synonym: yetişmək
    Alma dəymişdir.
    The apples have ripened.
Conjugation
[edit]
Conjugation of dəymək
positive
subject non-past participle dəyən
subject past participle dəymiş
subject future definite participle dəyəcək
non-subject future participle (mənim +) dəyəcəyim (sənin +) dəyəcəyin (onun +) dəyəcəyi (bizim +) dəyəcəyimiz (sizin +) dəyəcəyiniz (onların +) dəyəcəyi or dəyəcəkləri
non-subject past participle (mənim +) dəydiyim (sənin +) dəydiyin (onun +) dəydiyi (bizim +) dəydiyimiz (sizin +) dəydiyiniz (onların +) dəydiyi or dəydikləri
converb dəyib
general temporal participle dəyəndə
participle of intensification dəydikcə
specific temporal participle dəyərkən
reduplicated participle dəyə-dəyə
modal participle dəyərək
infinitive dəymək
verbal noun dəymə
singular plural
first second third first second third
indicative present simple dəyirəm dəyirsən dəyir dəyirik dəyirsiniz dəyirlər
perfect 1 dəymişəm dəymisən,
dəymişsən* 		dəymişdir dəymişik dəymisiniz,
dəymişsiniz* 		dəymişlər
perfect 2 – dəyibsən dəyib(dir) – dəyibsiniz dəyib(dir)lər
past simple dəydim dəydin dəydi dəydik dəydiniz dəydilər
continuous dəyirdim dəyirdin dəyirdi dəyirdik dəyirdiniz dəyirdilər
perfect dəymişdim dəymişdin dəymişdi dəymişdik dəymişdiniz dəymişdilər
future definite dəyəcəyəm dəyəcəksən dəyəcək dəyəcəyik dəyəcəksiniz dəyəcəklər
indefinite dəyərəm dəyərsən dəyər dəyərik dəyərsiniz dəyərlər
future-in-the-past definite dəyəcəkdim dəyəcəkdin dəyəcəkdi dəyəcəkdik dəyəcəkdiniz dəyəcəkdilər
indefinite dəyərdim dəyərdin dəyərdi dəyərdik dəyərdiniz dəyərdilər
conditional present dəysəm dəysən dəysə dəysək dəysəniz dəysələr
past dəysəydim dəysəydin dəysəydi dəysəydik dəysəydiniz dəysəydilər
subjunctive dəyəm dəyəsən dəyə dəyək dəyəsiniz dəyələr
hortative dəyəsiyəm dəyəsisən dəyəsidir dəyəsiyik dəyəsisiniz dəyəsidirlər
obligational present dəyməliyəm dəyməlisən dəyməlidir dəyməliyik dəyməlisiniz dəyməlidirlər
past dəyməliydim dəyməliydin dəyməliydi dəyməliydik dəyməliydiniz dəyməliydilər
evidential present dəyirmişəm dəyirmişsən dəyirmiş dəyirmişik dəyirmişsiniz dəyirmişlər
past dəyibmişəm dəyibmişsən dəyibmiş dəyibmişik dəyibmişsiniz dəyibmişlər
imperative dəyim dəy dəysin dəyək,
dəyəlim* 		dəyin dəysinlər
negative
subject non-past participle dəyməyən
subject past participle dəyməmiş
subject future definite participle dəyməyəcək
non-subject future participle (mənim +) dəyməyəcəyim (sənin +) dəyməyəcəyin (onun +) dəyməyəcəyi (bizim +) dəyməyəcəyimiz (sizin +) dəyməyəcəyiniz (onların +) dəyməyəcəyi or dəyməyəcəkləri
non-subject participle (mənim +) dəymədiyim (sənin +) dəymədiyin (onun +) dəymədiyi (bizim +) dəymədiyimiz (sizin +) dəymədiyiniz (onların +) dəymədiyi or dəymədikləri
negative converb -
caritive converb dəymədən
general temporal participle dəyməyəndə
participle of intensification dəymədikcə
specific temporal participle dəyməyərkən
modal participle dəyməyərək
infinitive dəyməmək
singular plural
first second third first second third
indicative present simple dəymirəm dəymirsən dəymir dəymirik dəymirsiniz dəymirlər
perfect 1 dəyməmişəm dəyməmisən,
dəyməmişsən* 		dəyməmiş dəyməmişik dəyməmisiniz,
dəyməmişsiniz* 		dəyməmişlər
perfect 2 – dəyməyibsən dəyməyib(dir) – dəyməyibsiniz dəyməyib(dir)lər
past simple dəymədim dəymədin dəymədi dəymədik dəymədiniz dəymədilər
continuous dəymirdim dəymirdin dəymirdi dəymirdik dəymirdiniz dəymirdilər
perfect dəyməmişdim dəyməmişdin dəyməmişdi dəyməmişdik dəyməmişdiniz dəyməmişdilər
future definite dəyməyəcəyəm dəyməyəcəksən dəyməyəcək dəyməyəcəyik dəyməyəcəksiniz dəyməyəcəklər
indefinite dəymərəm dəymərsən,
dəyməzsən 		dəyməz dəymərik dəymərsiniz, dəyməzsiniz dəyməzlər
future-in-the-past definite dəyməyəcəkdim dəyməyəcəkdin dəyməyəcəkdi dəyməyəcəkdik dəyməyəcəkdiniz dəyməyəcəkdilər
indefinite dəyməzdim dəyməzdin dəyməzdi dəyməzdik dəyməzdiniz dəyməzdilər
conditional present dəyməsəm dəyməsən dəyməsə dəyməsək dəyməsəniz dəyməsələr
past dəyməsəydim dəyməsəydin dəyməsəydi dəyməsəydik dəyməsəydiniz dəyməsəydilər
subjunctive dəyməyəm dəyməyəsən dəyməyə dəyməyək dəyməyəsiniz dəyməyələr
hortative dəyməyəsiyəm dəyməyəsisən dəyməyəsi dəyməyəsiyik dəyməyəsisiniz dəyməyəsilər
obligational present dəyməməliyəm dəyməməlisən dəyməməli dəyməməliyik dəyməməlisiniz dəyməməlilər
past dəyməməliydim dəyməməliydin dəyməməliydi dəyməməliydik dəyməməliydiniz dəyməməliydilər
evidential present dəyməyirmişəm dəyməyirmişsən dəyməyirmiş dəyməyirmişik dəyməyirmişsiniz dəyməyirmişlər
past dəyməyibmişəm dəyməyibmişsən dəyməyibmiş dəyməyibmişik dəyməyibmişsiniz dəyməyibmişlər
imperative dəyməyim dəymə dəyməsin dəyməyək
dəyməyəlim* 		dəyməyin dəyməsinlər
negative potential
subject non-past participle dəyəmməyən
subject future definite participle dəyəmməyəcəq
non-subject participle (mənim +) dəyəmmədiyim (sənin +) dəyəmmədiyin (onun +) dəyəmmədiyi (bizim +) dəyəmmədiyimiz (sizin +) dəyəmmədiyiniz (onların +) dəyəmmədiyi or dəyəmmədikləri
converb -
caritive converb dəyəmmədən
general temporal participle dəyəmməyəndə
participle of intensification dəyəmmədikcə
specific temporal participle dəyəmməyərkən
modal participle dəyəmməyərək
infinitive dəyəmməmək
singular plural
first second third first second third
indicative present simple dəyəmmirəm dəyəmmirsən dəyəmmir dəyəmmirik dəyəmmirsiniz dəyəmmirlər
perfect 1 dəyəmməmişəm dəyəmməmisən,
dəyəmməmişsən* 		dəyəmməmişdir dəyəmməmişik dəyəmməmisiniz,
dəyəmməmişsiniz* 		dəyəmməşmilər
perfect 2 – dəyəmməyibsən dəyəmməyib(dir) – dəyəmməyibsiniz dəyəmməyib(dir)lər
past simple dəyəmmədim dəyəmmədin dəyəmmədi dəyəmmədik dəyəmmədiniz dəyəmmədilər
continuous dəyəmmirdim dəyəmmirdin dəyəmmirdi dəyəmmirdik dəyəmmirdiniz dəyəmmirdilir
perfect dəyəmməmişdim dəyəmməmişdin dəyəmməmişdi dəyəmməmişdik dəyəmməmişdiniz dəyəmməmişdilər
future definite dəyəmməyəcəyəm dəyəmməyəcəksən dəyəmməyəcək dəyəmməyəcəyik dəyəmməyəcəksiniz dəyəmməyəcəklər
indefinite dəyəmmərəm dəyəmmərsən,
dəyəmməzsən 		dəyəmməz dəyəmmərik dəyəmmərsiniz,
dəyəmməzsiniz 		dəyəmməzlər
future-in-the-past definite dəyəmməyəcəkdim dəyəmməyəcəkdin dəyəmməyəcəkdi dəyəmməyəcəkdik dəyəmməyəcəkdiniz dəyəmməyəcəkdilər
indefinite dəyəmməzdim dəyəmməzdin dəyəmməzdi dəyəmməzdik dəyəmməzdiniz dəyəmməzdilər
conditional present dəyəmməsəm dəyəmməsən dəyəmməsə dəyəmməsək dəyəmməsəniz dəyəmməsələr
past dəyəmməsəydim dəyəmməsəydin dəyəmməsəydi dəyəmməsəydik dəyəmməsəydiniz dəyəmməsəydilər
subjunctive dəyəmməyəm dəyəmməyəsən dəyəmməyə dəyəmməyək dəyəmməyəsiniz dəyəmməyələr
imperative dəyəmməyim dəyəmmə dəyəmməsin dəyəmməyək dəyəmməyin dəyəmməsinlər
* dated or highly formal
Derived terms
[edit]

Etymology 2

[edit]

From Proto-Turkic *dẹg- (“to cost, to be worth, etc”), whence also Azerbaijani dəyər (“value”) and dəyişmək (“to change”). Starostin et al. distinguish this root from the root *dẹg- (“to touch, reach”), although the former Proto-Turkic root is usually considered to be a semantic development of the later. Cognate with Turkish değmek, etc.

Verb

[edit]

dəymək

  1. (intransitive) to be necessary, meaningful, worth of doing.[5]
    Bu yaxşı filmdir, baxmağa dəyər.
    It's a good movie, it's worth watching.
    Bu mənasız bir hərəkətdir, etməyə dəyməz.
    This is a meaningless move, it's not worth doing.
Conjugation
[edit]
Conjugation of dəymək
positive
subject non-past participle dəyən
subject past participle dəymiş
subject future definite participle dəyəcək
non-subject future participle (mənim +) dəyəcəyim (sənin +) dəyəcəyin (onun +) dəyəcəyi (bizim +) dəyəcəyimiz (sizin +) dəyəcəyiniz (onların +) dəyəcəyi or dəyəcəkləri
non-subject past participle (mənim +) dəydiyim (sənin +) dəydiyin (onun +) dəydiyi (bizim +) dəydiyimiz (sizin +) dəydiyiniz (onların +) dəydiyi or dəydikləri
converb dəyib
general temporal participle dəyəndə
participle of intensification dəydikcə
specific temporal participle dəyərkən
reduplicated participle dəyə-dəyə
modal participle dəyərək
infinitive dəymək
verbal noun dəymə
singular plural
first second third first second third
indicative present simple dəyirəm dəyirsən dəyir dəyirik dəyirsiniz dəyirlər
perfect 1 dəymişəm dəymisən,
dəymişsən* 		dəymişdir dəymişik dəymisiniz,
dəymişsiniz* 		dəymişlər
perfect 2 – dəyibsən dəyib(dir) – dəyibsiniz dəyib(dir)lər
past simple dəydim dəydin dəydi dəydik dəydiniz dəydilər
continuous dəyirdim dəyirdin dəyirdi dəyirdik dəyirdiniz dəyirdilər
perfect dəymişdim dəymişdin dəymişdi dəymişdik dəymişdiniz dəymişdilər
future definite dəyəcəyəm dəyəcəksən dəyəcək dəyəcəyik dəyəcəksiniz dəyəcəklər
indefinite dəyərəm dəyərsən dəyər dəyərik dəyərsiniz dəyərlər
future-in-the-past definite dəyəcəkdim dəyəcəkdin dəyəcəkdi dəyəcəkdik dəyəcəkdiniz dəyəcəkdilər
indefinite dəyərdim dəyərdin dəyərdi dəyərdik dəyərdiniz dəyərdilər
conditional present dəysəm dəysən dəysə dəysək dəysəniz dəysələr
past dəysəydim dəysəydin dəysəydi dəysəydik dəysəydiniz dəysəydilər
subjunctive dəyəm dəyəsən dəyə dəyək dəyəsiniz dəyələr
hortative dəyəsiyəm dəyəsisən dəyəsidir dəyəsiyik dəyəsisiniz dəyəsidirlər
obligational present dəyməliyəm dəyməlisən dəyməlidir dəyməliyik dəyməlisiniz dəyməlidirlər
past dəyməliydim dəyməliydin dəyməliydi dəyməliydik dəyməliydiniz dəyməliydilər
evidential present dəyirmişəm dəyirmişsən dəyirmiş dəyirmişik dəyirmişsiniz dəyirmişlər
past dəyibmişəm dəyibmişsən dəyibmiş dəyibmişik dəyibmişsiniz dəyibmişlər
imperative dəyim dəy dəysin dəyək,
dəyəlim* 		dəyin dəysinlər
negative
subject non-past participle dəyməyən
subject past participle dəyməmiş
subject future definite participle dəyməyəcək
non-subject future participle (mənim +) dəyməyəcəyim (sənin +) dəyməyəcəyin (onun +) dəyməyəcəyi (bizim +) dəyməyəcəyimiz (sizin +) dəyməyəcəyiniz (onların +) dəyməyəcəyi or dəyməyəcəkləri
non-subject participle (mənim +) dəymədiyim (sənin +) dəymədiyin (onun +) dəymədiyi (bizim +) dəymədiyimiz (sizin +) dəymədiyiniz (onların +) dəymədiyi or dəymədikləri
negative converb -
caritive converb dəymədən
general temporal participle dəyməyəndə
participle of intensification dəymədikcə
specific temporal participle dəyməyərkən
modal participle dəyməyərək
infinitive dəyməmək
singular plural
first second third first second third
indicative present simple dəymirəm dəymirsən dəymir dəymirik dəymirsiniz dəymirlər
perfect 1 dəyməmişəm dəyməmisən,
dəyməmişsən* 		dəyməmiş dəyməmişik dəyməmisiniz,
dəyməmişsiniz* 		dəyməmişlər
perfect 2 – dəyməyibsən dəyməyib(dir) – dəyməyibsiniz dəyməyib(dir)lər
past simple dəymədim dəymədin dəymədi dəymədik dəymədiniz dəymədilər
continuous dəymirdim dəymirdin dəymirdi dəymirdik dəymirdiniz dəymirdilər
perfect dəyməmişdim dəyməmişdin dəyməmişdi dəyməmişdik dəyməmişdiniz dəyməmişdilər
future definite dəyməyəcəyəm dəyməyəcəksən dəyməyəcək dəyməyəcəyik dəyməyəcəksiniz dəyməyəcəklər
indefinite dəymərəm dəymərsən,
dəyməzsən 		dəyməz dəymərik dəymərsiniz, dəyməzsiniz dəyməzlər
future-in-the-past definite dəyməyəcəkdim dəyməyəcəkdin dəyməyəcəkdi dəyməyəcəkdik dəyməyəcəkdiniz dəyməyəcəkdilər
indefinite dəyməzdim dəyməzdin dəyməzdi dəyməzdik dəyməzdiniz dəyməzdilər
conditional present dəyməsəm dəyməsən dəyməsə dəyməsək dəyməsəniz dəyməsələr
past dəyməsəydim dəyməsəydin dəyməsəydi dəyməsəydik dəyməsəydiniz dəyməsəydilər
subjunctive dəyməyəm dəyməyəsən dəyməyə dəyməyək dəyməyəsiniz dəyməyələr
hortative dəyməyəsiyəm dəyməyəsisən dəyməyəsi dəyməyəsiyik dəyməyəsisiniz dəyməyəsilər
obligational present dəyməməliyəm dəyməməlisən dəyməməli dəyməməliyik dəyməməlisiniz dəyməməlilər
past dəyməməliydim dəyməməliydin dəyməməliydi dəyməməliydik dəyməməliydiniz dəyməməliydilər
evidential present dəyməyirmişəm dəyməyirmişsən dəyməyirmiş dəyməyirmişik dəyməyirmişsiniz dəyməyirmişlər
past dəyməyibmişəm dəyməyibmişsən dəyməyibmiş dəyməyibmişik dəyməyibmişsiniz dəyməyibmişlər
imperative dəyməyim dəymə dəyməsin dəyməyək
dəyməyəlim* 		dəyməyin dəyməsinlər
negative potential
subject non-past participle dəyəmməyən
subject future definite participle dəyəmməyəcəq
non-subject participle (mənim +) dəyəmmədiyim (sənin +) dəyəmmədiyin (onun +) dəyəmmədiyi (bizim +) dəyəmmədiyimiz (sizin +) dəyəmmədiyiniz (onların +) dəyəmmədiyi or dəyəmmədikləri
converb -
caritive converb dəyəmmədən
general temporal participle dəyəmməyəndə
participle of intensification dəyəmmədikcə
specific temporal participle dəyəmməyərkən
modal participle dəyəmməyərək
infinitive dəyəmməmək
singular plural
first second third first second third
indicative present simple dəyəmmirəm dəyəmmirsən dəyəmmir dəyəmmirik dəyəmmirsiniz dəyəmmirlər
perfect 1 dəyəmməmişəm dəyəmməmisən,
dəyəmməmişsən* 		dəyəmməmişdir dəyəmməmişik dəyəmməmisiniz,
dəyəmməmişsiniz* 		dəyəmməşmilər
perfect 2 – dəyəmməyibsən dəyəmməyib(dir) – dəyəmməyibsiniz dəyəmməyib(dir)lər
past simple dəyəmmədim dəyəmmədin dəyəmmədi dəyəmmədik dəyəmmədiniz dəyəmmədilər
continuous dəyəmmirdim dəyəmmirdin dəyəmmirdi dəyəmmirdik dəyəmmirdiniz dəyəmmirdilir
perfect dəyəmməmişdim dəyəmməmişdin dəyəmməmişdi dəyəmməmişdik dəyəmməmişdiniz dəyəmməmişdilər
future definite dəyəmməyəcəyəm dəyəmməyəcəksən dəyəmməyəcək dəyəmməyəcəyik dəyəmməyəcəksiniz dəyəmməyəcəklər
indefinite dəyəmmərəm dəyəmmərsən,
dəyəmməzsən 		dəyəmməz dəyəmmərik dəyəmmərsiniz,
dəyəmməzsiniz 		dəyəmməzlər
future-in-the-past definite dəyəmməyəcəkdim dəyəmməyəcəkdin dəyəmməyəcəkdi dəyəmməyəcəkdik dəyəmməyəcəkdiniz dəyəmməyəcəkdilər
indefinite dəyəmməzdim dəyəmməzdin dəyəmməzdi dəyəmməzdik dəyəmməzdiniz dəyəmməzdilər
conditional present dəyəmməsəm dəyəmməsən dəyəmməsə dəyəmməsək dəyəmməsəniz dəyəmməsələr
past dəyəmməsəydim dəyəmməsəydin dəyəmməsəydi dəyəmməsəydik dəyəmməsəydiniz dəyəmməsəydilər
subjunctive dəyəmməyəm dəyəmməyəsən dəyəmməyə dəyəmməyək dəyəmməyəsiniz dəyəmməyələr
imperative dəyəmməyim dəyəmmə dəyəmməsin dəyəmməyək dəyəmməyin dəyəmməsinlər
* dated or highly formal
Derived terms
[edit]
  • dəyməz (“no worries, you're welcome”)

References

[edit]
  1. ^ Haneda, Koichi (2009—2010) “dəymək”, in لغات لهجه‌ی تبریز [Vocabulary of Tabrizi Dialect] (in Persian), Tabriz: یاران, →ISBN, page 88
  2. ^ Starostin, Sergei, Dybo, Anna, Mudrak, Oleg (2003) “*dẹg-”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill
  3. ^ Starostin, Sergei, Dybo, Anna, Mudrak, Oleg (2003) “*dẹg-”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill
  4. ^ Əzizbəyov X. Ə. (1965) “дәјмәк”, in Азәрбајҹанҹа-русҹа лүғәт [Azerbaijani-Russian Dictionary], Baku: Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı, page 125
  5. ^ Orucov, Əliheydər, editor (2006), “dəymək”, in Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti [Explanatory Dictionary of the Azerbaijani Language]‎[1] (in Azerbaijani), Baku: Şərq-Qərb
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=dəymək&oldid=79334424"