badanie

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *badanьje. By surface analysis, badać +‎ -anie. First attested in 1461.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /badaɲɛː/
• IPA^(key): (15^th CE) /badaɲe/

Noun

badanie n

1. (attested in Lesser Poland, Greater Poland) verbal noun of badać (“asking, inquisition”)
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[1], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 63, 6:

     Badali sø lichoti; seszli sø badaiøcz badanim (scrutati sunt iniquitates, defecerunt scrutantes scrutinio)

     [Badali są lichoty, seszli są badając badanim (scrutati sunt iniquitates, defecerunt scrutantes scrutinio)]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 111v:

     Questio eyn frag oder klag bądąnye

     [Questio eyn frag oder klag badanie]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 122r:

     Scrutinium id est scrutatio erfarunge bądąnye

     [Scrutinium id est scrutatio erfarunge badanie]

Related terms

noun

• badacz

 

verb

• badać

 

Descendants

• Polish: badanie
• Silesian: badanie

References

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “badanie”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “badanie”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish badanie. By surface analysis, badać +‎ -anie.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /baˈda.ɲɛ/

• (Middle Polish) IPA^(key): /baˈda.ɲe/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -aɲɛ
• Syllabification: ba‧da‧nie

Noun

badanie n

1. (uncountable) verbal noun of badać
2. (countable) exploration, examination
3. examination (inspection by a doctor)

   badania podstawowe ― basic research

   badanie obrazowe ― medical imaging

   badanie poligraficzne/wariograficzne ― polygraph examination

4. (countable) study (such as a scientific study)
5. (Middle Polish) examination; Further details are uncertain.
   • 1532, Bartłomiej z Bydgoszczy, Słownik łacińsko-polski‎^[2], page 75:

     Inquisitio, badanye, perscrutatio

     [Inquisitio, badanie, perscrutatio]

   • 1579, A. Calagius, Synonyma Latina‎^[3], page 165b:

     Bádánie/ et wywiádowánie Scrutatio.

     [Badanie/ et wywiadowanie Scrutatio.]

6. (Middle Polish) The meaning of this term is uncertain.
   • 1594, S. Sarnicki, Statuta‎^[4], page 349Od:

     Máłmáziiéy, Muſzkáteły, y innych Gréckich win, wydworné bádánié tám znaydźieſz.

     [Małmazijej, Muszkateły, i innych Greckich win, wydworne badánie tam znajdziesz.]

Declension

Declension of badanie

	singular	plural
nominative	badanie	badania
genitive	badania	badań
dative	badaniu	badaniom
accusative	badanie	badania
instrumental	badaniem	badaniami
locative	badaniu	badaniach
vocative	badanie	badania

Related terms

adjective

• badawczy

 

adverb

• badawczo

 

nouns

• badacz
• badaczka
• badana
• badany
• badawczość

 

verbs

• badać
• pobadać
• przebadać
• wybadać
• wybadywać
• zbadać

 

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), badanie is one of the most used words in Polish, appearing 114 times in scientific texts, 47 times in news, 70 times in essays, 6 times in fiction, and 4 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 221 times, making it the 222nd most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• badanie in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• badanie in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “badanie”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “badanie się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Paweł Kupiszewski (25.09.2009) “BADANIE”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
• Paweł Kupiszewski (29.09.2009) “BADANIE%20SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “badanie”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “badanie”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “badanie”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 81

Silesian

Etymology

Inherited from Old Polish badanie. By surface analysis, badać +‎ -anie.

Pronunciation

• IPA^(key): /baˈda.ɲɛ/
• Rhymes: -aɲɛ
• Syllabification: ba‧da‧nie

Noun

badanie n

1. verbal noun of badać

Further reading

• Henryk Jaroszewicz (2022) “badani(e)”, in Zasady pisowni języka śląskiego (in Polish), Siedlce: Wydawnictwo Naukowe IKR[i]BL, page 62