From Wiktionary, the free dictionary
From Middle Irish bánaigid. By surface analysis, bán (“white”) + -igh.
bánaigh (present analytic bánaíonn, future analytic bánóidh, verbal noun bánú, past participle bánaithe)
- (transitive, intransitive) to whiten, blanch, bleach
- Synonym: aol
- to dawn (of a day)
- to lay waste, devastate
- to pillage
- to clear, clear out, empty, depopulate
|
singular
|
plural
|
relative
|
autonomous
|
first
|
second
|
third
|
first
|
second
|
third
|
indicative
|
present
|
bánaím
|
bánaíonn tú; bánaír†
|
bánaíonn sé, sí
|
bánaímid; bánaíonn muid
|
bánaíonn sibh
|
bánaíonn siad; bánaíd†
|
a bhánaíonn; a bhánaíos / a mbánaíonn*
|
bánaítear
|
past
|
bhánaigh mé; bhánaíos
|
bhánaigh tú; bhánaís
|
bhánaigh sé, sí
|
bhánaíomar; bhánaigh muid
|
bhánaigh sibh; bhánaíobhair
|
bhánaigh siad; bhánaíodar
|
a bhánaigh / ar bhánaigh*
|
bánaíodh
|
past habitual
|
bhánaínn / mbánaínn‡‡
|
bhánaíteá / mbánaíteᇇ
|
bhánaíodh sé, sí / mbánaíodh sé, s퇇
|
bhánaímis; bhánaíodh muid / mbánaímis‡‡; mbánaíodh muid‡‡
|
bhánaíodh sibh / mbánaíodh sibh‡‡
|
bhánaídís; bhánaíodh siad / mbánaídís‡‡; mbánaíodh siad‡‡
|
a bhánaíodh / a mbánaíodh*
|
bhánaítí / mbánaít퇇
|
future
|
bánóidh mé; bánód; bánóchaidh mé†
|
bánóidh tú; bánóir†; bánóchaidh tú†
|
bánóidh sé, sí; bánóchaidh sé, sí†
|
bánóimid; bánóidh muid; bánóchaimid†; bánóchaidh muid†
|
bánóidh sibh; bánóchaidh sibh†
|
bánóidh siad; bánóid†; bánóchaidh siad†
|
a bhánóidh; a bhánós; a bhánóchaidh†; a bhánóchas† / a mbánóidh*; a mbánóchaidh*†
|
bánófar; bánóchar†
|
conditional
|
bhánóinn; bhánóchainn† / mbánóinn‡‡; mbánóchainn†‡‡
|
bhánófá; bhánóchthᆠ/ mbánófᇇ; mbánóchthᆇ‡
|
bhánódh sé, sí; bhánóchadh sé, sí† / mbánódh sé, s퇇; mbánóchadh sé, s톇‡
|
bhánóimis; bhánódh muid; bhánóchaimis†; bhánóchadh muid† / mbánóimis‡‡; mbánódh muid‡‡; mbánóchaimis†‡‡; mbánóchadh muid†‡‡
|
bhánódh sibh; bhánóchadh sibh† / mbánódh sibh‡‡; mbánóchadh sibh†‡‡
|
bhánóidís; bhánódh siad; bhánóchadh siad† / mbánóidís‡‡; mbánódh siad‡‡; mbánóchadh siad†‡‡
|
a bhánódh; a bhánóchadh† / a mbánódh*; a mbánóchadh*†
|
bhánófaí; bhánóchthaí† / mbánófa퇇; mbánóchtha톇‡
|
subjunctive
|
present
|
go mbánaí mé; go mbánaíod†
|
go mbánaí tú; go mbánaír†
|
go mbánaí sé, sí
|
go mbánaímid; go mbánaí muid
|
go mbánaí sibh
|
go mbánaí siad; go mbánaíd†
|
—
|
go mbánaítear
|
past
|
dá mbánaínn
|
dá mbánaíteá
|
dá mbánaíodh sé, sí
|
dá mbánaímis; dá mbánaíodh muid
|
dá mbánaíodh sibh
|
dá mbánaídís; dá mbánaíodh siad
|
—
|
dá mbánaítí
|
imperative
|
bánaím
|
bánaigh
|
bánaíodh sé, sí
|
bánaímis
|
bánaígí; bánaídh†
|
bánaídís
|
—
|
bánaítear
|
verbal noun
|
bánú
|
past participle
|
bánaithe
|
* indirect relative
† archaic or dialect form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis
Note: Certain mutated forms of some words can never occur in standard Modern Irish.
All possible mutated forms are displayed for convenience.
- Gregory Toner, Sharon Arbuthnot, Máire Ní Mhaonaigh, Marie-Luise Theuerkauf, Dagmar Wodtko, editors (2019), “bánaid, bánaigid”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
- Dinneen, Patrick S. (1904) “bánaim (bánuiġim)”, in Foclóir Gaeḋilge agus Béarla, 1st edition, Dublin: Irish Texts Society, page 52
- Dinneen, Patrick S. (1904) “bánuiġim”, in Foclóir Gaeḋilge agus Béarla, 1st edition, Dublin: Irish Texts Society, page 53
- Ó Dónaill, Niall (1977) “bánaigh”, in Foclóir Gaeilge–Béarla, Dublin: An Gúm, →ISBN
- Quiggin, E. C. (1906) A Dialect of Donegal, Cambridge University Press, page 50