apostoł

See also: apostol, apóstol, apòstol, apoštol, Apostol, and Apóstol

Old Polish

Etymology

Borrowed from Old Czech apoštol. First attested in the first half of the 15th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /apɔstɔːɫ/
• IPA^(key): (15^th CE) /apɔstoɫ/

Noun

apostoł m pers (related adjective apostolski or apostołów)

1. (Christianity, attested in Masovia, Lesser Poland, Greater Poland) Apostle
   • 1874-1891 [Middle of the 15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[2], [3], [4]}, volume XXII, page 234:

     Yaco mowy s[więty] P[aweł] apostol

     [Jako mowi ś[więty] P[aweł] apostoł]

   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 91:

     Na swyantho swyanthego Iacuba apostola

     [Na święto świętego Jakuba apostoła]

   • 1874-1891 [Middle of the 15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[5], [6], [7]}, volume XXII, page 241:

     Patrz na Pyotra apostola

     [Patrz na Piotra apostoła]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[8], page 527:

     Tako ta ista dwa apostoły... naleźli wszytko (hi duo discipuli... cuncta reppererunt)

     [Tako ta ista dwa apostoły... naleźli wszytko (hi duo discipuli... cuncta reppererunt)]

   • Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie‎^[9], Krakow, page 177b:

     Xpt mily o dwcz on apostolu movy

     [Kryst miły o dwuć on apostołu mowi]

   • Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie‎^[10], Krakow, page 172b:

     Svączy appostoli szøcz oni tho byly czynily

     [Święci apostoli sąć oni to byli czynili]

   • 1424, Kanon mszy św., Canon missae., volume III, page 53:

     Pamyøcz czczącz... blogoslawyonych apostolow (memoriam venerantes... beatorum apostolorum)

     [Pamięć czcząc... błogosławionych apostołow (memoriam venerantes... beatorum apostolorum)]

   • 1456, Kanon mszy św., Canon missae., volume VI, Sandomierz, page 263:

     Panye..., yenszesz rzekl apostolom twim: Pokoy moy davam vam (domine..., qui dixisti apostolis tuis: Pacem do vobis)

     [Panie..., jenżeś rzekł apostołom twym: Pokoj moj dawam wam (domine..., qui dixisti apostolis tuis: Pacem do vobis)]

   • Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie‎^[11], Krakow, page 172b:

     Xt mily gest on swe swøthe appostoli... nauczal byl

     [Kryst miły jest on swe święte apostoły... nauczał był]

   • 1887 [Fifteenth century], Wacław Ubogi z Brodni, edited by Lucjan Malinowski, Modlitwy Wacława. Zabytek języka polskiego z wieku XV odkryty i skopjowany przez Aleksandra Przezdzieckiego wydał i objaśnił Lucyjan Malinowski‎^[12], Krakow, Brodnia, page 51b:

     Blogoslawieny apostolowie, Simunye y Tadeussv

     [Błogosławieni apostołowie, Szymunie i Tadeuszu]

   • 1424, Kanon mszy św., Canon missae., volume III, page 62:

     Towariszstwo dacz raczy ss twoymy swątimi apostoli y mączenniky (cum tuis sanctis apostolis et martyribus)

     [Towarzystwo dać raczy z twoimi świętymi apostoły i męczenniki (cum tuis sanctis apostolis et martyribus)]

   • 1916 [second half of the 15th century], Stanisław Słoński, editor, Psałterz puławski‎^[13], Greater Poland, page 120 arg:

     O apostoloch

     [O apostołoch]

Descendants

• Polish: apostoł, aposztoł (Middle Polish), apostół (Masuria, Ostróda, Warmia)
• Silesian: apostōł, aposztōł

References

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “apostoł”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

apostołowie

Alternative forms

• aposztoł (Middle Polish)
• apostół (Masuria, Ostróda, Warmia)

Etymology

Inherited from Old Polish apostoł. Compare Kashubian apòsztół and Slovincian apôsztel.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /aˈpɔs.tɔw/

• (Middle Polish) IPA^(key): /aˈpɔs.toɫ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɔstɔw
• Syllabification: a‧pos‧toł

Noun

apostoł m pers (female equivalent apostołka, related adjective apostolski)

1. apostle (pioneer or early advocate of a particular cause, prophet of a belief)
2. (Christianity) apostle (missionary, or leader of a religious mission, especially one in the early Christian Church)
3. (obsolete) advisor; caregiver; mentor
4. (obsolete) messenger, envoy; spy; eavesdropper

Noun

apostoł m pers

1. (Christianity) Apostle (any of the group of twelve disciples chosen by Jesus to preach and spread the Gospel)

Declension

Declension of apostoł

	singular	plural
nominative	apostoł	apostołowie
genitive	apostoła	apostołów
dative	apostołowi	apostołom
accusative	apostoła	apostołów
instrumental	apostołem	apostołami
locative	apostole	apostołach
vocative	apostole	apostołowie

Derived terms

noun

• apostolstwo

 

verbs

• apostołować impf

 

Related terms

noun

• apostolat

 

Noun

apostoł m inan

1. (obsolete, in the plural) large, awkward boots

Declension

Declension of apostoły

	plural
nominative	apostoły
genitive	apostołów
dative	apostołom
accusative	apostoły
instrumental	apostołami
locative	apostołach
vocative	apostoły

Noun

apostoł m animacy unattested

1. (Middle Polish, Orthodoxy) liturgical book used in the Orthodox Church

Declension

Attested forms of *apostoł

	singular	plural
nominative	—	—
genitive	apostoł	—
dative	—	—
accusative	apostoł	—
instrumental	—	—
locative	—	—
vocative	—	—

Further reading

• apostoł in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• apostoł in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “apostoł”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Wiesław Morawski (06.07.2022) “APOSTOŁ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “apostoł”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “apostoł”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “apostoł”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 50