alboż

Old Polish

Etymology

From albo +‎ -ż. First attested in the 14th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /alʲbɔ(ː)ʃ/
• IPA^(key): (15^th CE) /alʲbɔʃ/, /alʲboʃ/

Conjunction

alboż

1. (emphatic, attested in Lesser Poland) or

   Synonym: albo

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[1], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 84, 5:

     Aza na weky gnewacz se bødzesz nam? albosz rozczøgnesz gnew twoy (aut extendes iram tuam) od pocolena w pocolene?

     [Aza na wieki gniewać sie będziesz nam? alboż rozciągniesz gniew twoj (aut extendes iram tuam) od pokolenia w pokolenie?]

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[2], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 29, 12:

     Aza spowadacz se bødze tobe proch, albosz ziawy prawdø twoiø (numquid confitebitur... aut annuntiabit)?

     [Aza spowiadać sie będzie tobie proch, alboż zjawi prawdę twoję (numquid confitebitur... aut annuntiabit)?]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[3], page 787:

     Czemu Pilat nie doczekał odpowiedzenia..., co by prawda była. Pirwe przeto, bo to pytanie potrzebowało ku naprawieniu dobrego czasu...; alboż tak możem rzec, iże tego dla bog tego nie przepuścił, ... bo nieprzyjaciel prawdy nie był dostojen słyszeć

     [Czemu Pilat nie doczekał odpowiedzenia..., co by prawda była. Pirwe przeto, bo to pytanie potrzebowało ku naprawieniu dobrego czasu...; alboż tak możem rzec, iże tegodla Bog tego nie przepuścił, ... bo nieprzyjaciel prawdy nie był dostojen słyszeć]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[4], page 557:

     Alboz, podlug svyątego Avgustyna, czemv by szye svadzyly, to yest nam na znamye

     [Alboż, podług świętego Augustyna, czemu by sie zwadzili, to jest nam na znamię]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[5], page 704:

     Alboz takoz, yze snadz dom Cayphaszov byl vyelyky, yze mogl krola schovacz

     [Alboż takoż, iże snadź dom Kaifaszow był wieliki, iże mogł krola schować]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[6], page 547:

     Albosz dobrze yemv by bylo, by szye byl nye narodzyl, podlug pospolney przemovy: lyepyey by nye bycz, nyzlyby slye bycz

     [Alboż dobrze jemu by było, by sie był nie narodził, podług pospolnej przemowy: lepiej by nie być, niżliby źle być]

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[7], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 87, 11:

     Zzali martwim bødzesz czinicz dziwi, albosz lekarze wzkrzeszø?

     [Azali martwym będziesz czynić dziwy? Alboż lekarze wskrzeszą?]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[8], page 324:

     Albosz yest yedno slovo, ktore yest rzekl svyąthy Llucasz zydowszky deutroprokoran, a ny laczynsky vtore pyrwe secundo primo

     [Alboż jest jedno słowo, ktore jest rzekł święty Łukasz [żydowski] [grecki] deut[e]roproto[ra]n, a my łaciński wtore pirwe secundo primu[m]]

Descendants

• Polish: alboż

References

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “alboż”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish alboż. By surface analysis, albo +‎ -ż.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ˈal.bɔʂ/

• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈal.bɔʂ/, /ˈal.boʂ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -albɔʂ
• Syllabification: al‧boż

Conjunction

alboż

1. (Middle Polish, emphatic) or

   Synonym: albo

   Antonyms: ani, i, ni, oraz

Particle

alboż

1. (archaic) used to express the speaker's doubt or surprise

   Synonyms: albo, czy, czyż

   Alboż to będzie przydatne? ― Do you really think this is going to be handy?

Further reading

• alboż in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• alboż in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “alboż”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “ALBOŻ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 2020 June 2
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “alboż”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “alboż”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “alboż”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 22