Reconstruction:Proto-Turkic/til-

This Proto-Turkic entry contains reconstructed terms and roots. As such, the term(s) in this entry are not directly attested, but are hypothesized to have existed based on comparative evidence.

Proto-Turkic

Verb

*til-

1. (transitive) to slice

Conjugation

Conjugation of *til- (Common Turkic)

Note: Actual conjugations can be more complex than tables below. Compound forms with the auxiliary *er- not shown.

Positive
infinitive			*tilmek
participle	present		*tilgen, tiligme, tilür
	past		*tiltük, tilmiš
	future		*tilteči, tilmekči, tilsik, tileček
verbal noun			*tilme, tilig, tilgü
way of doing			*tiliš
			singular			plural
			1st person	2nd person	3rd person	1st person	2nd person	3rd person
			*ben	*sen	*ol	*biz	*siz	*olar
indicative	aorist		*tilür ben	*tilür sen	*tilür	*tilür biz	*tilür siz	*tilür
	past	simple	*tiltim	*tiltiŋ	*tilti	*tiltik, tiltimiz	*tiltiŋiz	*tilti
		inferential	*tilmiš ben	*tilmiš sen	*tilmiš	*tilmiš biz	*tilmiš siz	*tilmiš
	future	simple	*tilteči ben, tilmekči ben, tileček ben	*tilteči sen, tilmekči sen, tileček sen	*tilteči, tilmekči, tileček	*tilteči biz, tilmekči biz, tileček biz	*tilteči siz, tilmekči siz, tileček siz	*tilteči, tilmekči, tileček
		predictive	*tilgey ben	*tilgey sen	*tilgey	*tilgey biz	*tilgey siz	*tilgey
		necessitive	*tilsikim	*tilsikiŋ	*tilsik	*tilsikimiz	*tilsikiŋiz	*tilsik
conditional			*tilsem, tilser ben	*tilseŋ, tilser sen	*tilse, tilser	*tilsek, tilsemiz, tilser biz	*tilseŋiz, tilser siz	*tilseler, tilser
optative			*tilgey ben	*tilgey sen	*tilgey	*tilgey biz	*tilgey siz	*tilgey
progressive			*tilmekde ben	*tilmekde sen	*tilmekde	*tilmekde biz	*tilmekde siz	*tilmekde
necessitative			*tilmelig ben	*tilmelig sen	*tilmelig	*tilmelig biz	*tilmelig siz	*tilmelig
imperative			*tileyin	*til, tilgil	*tilzün	*tilelim	*tiliŋ	*tilzün
Negative
infinitive			*tilmemek
participle	present		*tilmegen, tilmegme, tilmez
	past		*tilmedük, tilmemiš
	future		*tilmeči, tilmesik, tilmeyeček
verbal noun			*tilmeme, tilmeg, tilmegü
way of doing			*tilmeyiš
			singular			plural
			1st person	2nd person	3rd person	1st person	2nd person	3rd person
			*ben	*sen	*ol	*biz	*siz	*olar
indicative	aorist		*tilmez ben	*tilmez sen	*tilmez	*tilmez biz	*tilmez siz	*tilmez
	past	simple	*tilmedim	*tilmediŋ	*tilmedi	*tilmedik, tilmedimiz	*tilmediŋiz	*tilmedi
		inferential	*tilmemiš ben	*tilmemiš sen	*tilmemiš	*tilmemiš biz	*tilmemiš siz	*tilmemiš
	future	simple	*tilmeči ben, tilmeyeček ben	*tilmeči sen, tilmeyeček sen	*tilmeči, tilmeyeček	*tilmeči biz, tilmeyeček biz	*tilmeči siz, tilmeyeček siz	*tilmeči, tilmeyeček
		predictive	*tilmegey ben	*tilmegey sen	*tilmegey	*tilmegey biz	*tilmegey siz	*tilmegey
		necessitive	*tilmesikim	*tilmesikiŋ	*tilmesik	*tilmesikimiz	*tilmesikiŋiz	*tilmesik
conditional			*tilmesem, tilmeser ben	*tilmeseŋ, tilmeser sen	*tilmese, tilmeser	*tilmesek, tilmesemiz, tilmeser biz	*tilmeseŋiz, tilmeser siz	*tilmeseler, tilmeser
optative			*tilmegey ben	*tilmegey sen	*tilmegey	*tilmegey biz	*tilmegey siz	*tilmegey
progressive			*tilmemekde ben	*tilmemekde sen	*tilmemekde	*tilmemekde biz	*tilmemekde siz	*tilmemekde
necessitative			*tilmemelig ben	*tilmemelig sen	*tilmemelig	*tilmemelig biz	*tilmemelig siz	*tilmemelig
imperative			*tilmeyeyin	*tilme, tilmegil	*tilmezün	*tilmeyelim	*tilmeyiŋ	*tilmezün

Derived terms

• ⇒ Proto-Turkic: *til-im (“slice”)

Descendants

• Oghur:
  • Chuvash: чĕл (čĕl)
• Common Turkic: *til-

• Proto-Oghuz:
  • West Oghuz:
    • Old Anatolian Turkish:
      • Ottoman Turkish: [script needed] (dilmek)
        • Turkish: dilmek
  • East Oghuz:
    • Turkmen: dilmek
• Karluk:
  • Karakhanid: [script needed] (tilmēk)
    • Uyghur: [script needed] (tilmek)
    • Uzbek: tilmoq
• Kipchak:
  • North Kipchak:
    • Bashkir: телеу (telew)
  • West Kipchak:
    • Karachay-Balkar: тилерге (tilerge)
    • Kumyk: тилмек (tilmek)
  • South Kipchak:
    • Karakalpak: tiliw
    • Kazakh: тилу (tilu)
    • Nogai: тилмек (tilmek)
  • East Kipchak
    • Southern Altai: тилер (tiler)
• Siberian:
  • South Siberian:
    • Sayan Turkic:
      • Tuvan: дилер (diler)
    • Yeniseian Turkic:
      • Shor: тилерге (tilerge)

References

• Clauson, Gerard (1972) “til-”, in An Etymological Dictionary of pre-thirteenth-century Turkish, Oxford: Clarendon Press, page 490
• Sevortjan, E. V. (1980) Etimologičeskij slovarʹ tjurkskix jazykov (in Russian), volume III, Moscow: Nauka, page 230
• Räsänen, Martti (1969) Versuch eines etymologischen Wörterbuchs der Türksprachen (in German), Helsinki: Suomalais-ugrilainen seura, page 480
• Starostin, Sergei, Dybo, Anna, Mudrak, Oleg (2003) “*dil-”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8)‎^[1], Leiden, New York, Köln: E.J. Brill
• Nişanyan, Sevan (2002–) “dilmek”, in Nişanyan Sözlük