𐽶𐽶𐽶𐾁𐽼𐽶𐽷𐽳
Appearance
Old Uyghur
[edit]Alternative forms
[edit]- 𐽶𐽶𐾁𐽼𐽶𐽷𐽳 (yylpykw /yélpigü/)
Etymology
[edit]By surface analysis, 𐽶𐽶𐽶𐾁𐽼𐽶𐽹𐽰𐽷 (yyylpymʾk /yélpimek/, “to fan, to blow wind”) + -𐽷𐽳 (-kw /-kü/, “denominal suffix”), which can be traced back to Old Uyghur 𐽶𐽶𐽶𐾁 (yyyl /yél/, “wind”). Cognate with Karakhanid یَلْبَتْماكْ (/yélpetmek/, “to fan”)[1] and the yelpa- part of Ottoman Turkish یلپازه (yelpaze).
Sense two is derived from the "demoniacal possession" sense of 𐽶𐽶𐽶𐾁.
Noun
[edit]𐽶𐽶𐽶𐾁𐽼𐽶𐽷𐽳 (yyylpykw /yélpigü, yiélpigü, yilpigü/)
- (rare) hand fan, duster
- (astrology, astronomy, rare) halo, aureola, nimbus
- Synonym: 𐽼𐽰𐽾𐽶𐽶𐽿 (pʾryyš /paryéš/)
Declension
[edit]singular | definite plural | |
---|---|---|
nominative | 𐽶𐽶𐽶𐾁𐽼𐽶𐽷𐽳 (yyylpykw) | 𐽶𐽶𐽶𐾁𐽼𐽶𐽷𐽳𐾁𐽰𐽾 (yyylpykwlʾr) |
genitive | 𐽶𐽶𐽶𐾁𐽼𐽶𐽷𐽳𐽺𐽳𐽺𐽷 (yyylpykwnwnk) | 𐽶𐽶𐽶𐾁𐽼𐽶𐽷𐽳𐾁𐽰𐽾𐽺𐽶𐽺𐽷 (yyylpykwlʾrnynk) |
dative | 𐽶𐽶𐽶𐾁𐽼𐽶𐽷𐽳𐽷𐽰 (yyylpykwkʾ) | 𐽶𐽶𐽶𐾁𐽼𐽶𐽷𐽳𐾁𐽰𐽾𐽷𐽰 (yyylpykwlʾrkʾ) |
accusative | 𐽶𐽶𐽶𐾁𐽼𐽶𐽷𐽳𐽲 (yyylpykwq) 𐽶𐽶𐽶𐾁𐽼𐽶𐽷𐽳𐽺𐽶 (yyylpykwny) |
𐽶𐽶𐽶𐾁𐽼𐽶𐽷𐽳𐾁𐽰𐽾𐽶𐽲 (yyylpykwlʾryq) 𐽶𐽶𐽶𐾁𐽼𐽶𐽷𐽳𐾁𐽰𐽾𐽺𐽶 (yyylpykwlʾrny) |
locative | 𐽶𐽶𐽶𐾁𐽼𐽶𐽷𐽳𐾀𐽰 (yyylpykwtʾ) | 𐽶𐽶𐽶𐾁𐽼𐽶𐽷𐽳𐾁𐽰𐽾𐾀𐽰 (yyylpykwlʾrtʾ) |
ablative | 𐽶𐽶𐽶𐾁𐽼𐽶𐽷𐽳𐾀𐽶𐽺 (yyylpykwtyn) | 𐽶𐽶𐽶𐾁𐽼𐽶𐽷𐽳𐾁𐽰𐽾𐾀𐽶𐽺 (yyylpykwlʾrtyn) |
instrumental | 𐽶𐽶𐽶𐾁𐽼𐽶𐽷𐽳𐽺 (yyylpykwn) | 𐽶𐽶𐽶𐾁𐽼𐽶𐽷𐽳𐾁𐽰𐽾𐽶𐽺 (yyylpykwlʾryn) |
equative | 𐽶𐽶𐽶𐾁𐽼𐽶𐽷𐽳𐽽𐽰 (yyylpykwcʾ) | |
directive | 𐽶𐽶𐽶𐾁𐽼𐽶𐽷𐽳𐽷𐽰𐽾𐽳 (yyylpykwkʾrw) | |
similative | 𐽶𐽶𐽶𐾁𐽼𐽶𐽷𐽳𐾁𐽰𐽶𐽳 (yyylpykwlʾyw) |
References
[edit]- ^ al-Kashgarî, Mahmud (1072–1074) Besim Atalay, transl., Divanü Lûgat-it-Türk Tercümesi [Translation of the “Compendium of the languages of the Turks”] (Türk Dil Kurumu Yayınları; 521) (in Turkish), 1985 edition, volume II, Ankara: Türk Tarih Kurmu Basımevi, published 1939–1943, page 352
- Clauson, Gerard (1972) “yélpi:-”, in An Etymological Dictionary of pre-thirteenth-century Turkish, Oxford: Clarendon Press, page 921
- Wilkens, Jens (2021) “yeelpigü”, in Handworterbuch des Altuigurischen, Göttingen: Akademie der Wissenschaften zu Göttingen, page 883