ჰეჲა
Laz
[edit]Alternative forms
[edit]Etymology
[edit]Inherited from Proto-Kartvelian *e-.
Pronoun
[edit]ჰეჲა • (heya) (Latin spelling heya) (Vitse–Arkabi, Peroniti)
- (third person singular pronoun); he, she, it
- Synonym: ჰე (he)
- ჰეჲა დიდო ქორბალა ნარენ შენი ძღალა ვარუღუნ.
- heya dido korbala naren şeni żğala varuğun.
- He's so greedy that he can't get enough.
- (Khopa) (by placing after the nominative clause) ...someone he is, ...the thing he is
- ისმაილიზ მუ უწვანა ნიკარდამს. ხოლო ნაუჩქინ ჰეჲა იქიფს.
- ismailiz mu uǯvana niǩardams. xolo nauçkin heya ikips.
- No matter what you say to Ismail, he'll stoop to it. He still does his own thing.
Usage notes
[edit]- In all polysyllabic forms having the stem ჰიმუ- ~ ჰემუ- ~ ემუ- (himu- ~ hemu- ~ emu-), accent is on the vowel უ (u); ჰიმუ, ჰიმუქ, ჰიმუშა ..., ჰემუქ, ჰემუზ ... (himu, himuk, himuşa ..., hemuk, hemuz ...).
Inflection
[edit] Declension of ჰეჲა
| Atina | Vizha and Artasheni | Artasheni(East) | Vitse | Arkabi | Khopa-Batumi and Chkhala | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| absolutive | ჰიმ (him) | ჰეჲა (heya) | ეჲა / იჲა (eya / iya) | |||
| ergative | ჰიმუქ / ჰიმუქო / ჰიმუქუ (himuk / himuko / himuku) | ჰიმუ / ჰიმ (himu / him) | ჰეჲაქ / ჰემუქ (heyak / hemuk) | ემუქ (emuk) | ||
| dative | ჰიმუს / ჰიმუსო / ჰიმუსუ (himus / himuso / himusu) | ჰეჲაზ / ჰეჲას / ჰემუზ / ჰემუს (heyaz / heyas / hemuz / hemus) | ემუზ / ემუს (emuz / emus) | |||
| genitive | ჰიმუშ(ი) (himuş(i)) | ჰეჲაშ(ი) / ჰემუშ(ი) (heyaş(i) / hemuş(i)) | ემუშ(ი) (emuş(i)) | |||
| directive | ჰიმუშე / ჰიმუშა (himuşe / himuşa) | ჰიმუშა (himuşa) | ჰიმუშა (himuşa) | ჰეჲაშა / ჰემუშა (heyaşa / hemuşa) | ჰეჲაშე / ჰემუშე (heyaşe / hemuşe) | ემუშა (emuşa) |
| ablative | ჰიმუშე (himuşe) | ჰეჲაშენ / ჰემუშენ (heyaşen / hemuşen) | ემუშენ (emuşen) | |||
| locative | ჰიმუს (himus) | ჰიმუ / ჰიმ (himu / him) | ჰეჲაზ / ჰეჲას / ჰემუზ / ჰემუს (heyaz / heyas / hemuz / hemus) | ემუზ / ემუს (emuz / emus) | ||
| instrumental | ჰიმუთე (himute) | ჰეჲათე / ჰემუთე (heyate / hemute) | ემუთენ (emuten) | |||
References
[edit]- Klaproth, Julius (1823) Asia polyglotta, Paris: A. Schubart, page 122: “eja”
- Kojima, Gôichi (2012–) “heya”, in Temel Lazca-Türkçe Sözlük Taslağı[1] (in Turkish)
- Tandilava, Ali (2013) “ჰეა”, in Merab Čuxua, Natela Kutelia, Lile Tandilava, Lali Ezugbaia, editors, Lazuri leksiḳoni [Laz Dictionary][2], online version prepared by Levan Vašaḳiʒe, Tbilisi