ჭარუმს
Jump to navigation
Jump to search
Laz
[edit]Alternative forms
[edit]- ჭაუმს (ç̌aums)
- ჭარუფს (ç̌arups) — Khopa–Batumi
- ნჭარუმს (nç̌arums) — Atina, Vitse
- ნჭარუჲ (nç̌aruy) — Artasheni
Etymology
[edit]from Proto-Kartvelian *c̣₁er- ~ *c̣₁r- (“to scratch, depict”). Compare Georgian წერა (c̣era) and Old Armenian ծիր (cir).
Verb
[edit]ჭარუმს • (ç̌arums) (Latin spelling ç̌arums) (Arkabi)
- to write
- მა ჰამ მაკალეფე პჭარუმტიში კვაში უფი დობობღი
- ma ham maǩalepe p̌ç̌arumťişi ǩvaşi upi dobobği
- I shed a sweat while writing these articles
Conjugation
[edit]| Other dialects | Chkhala dialect | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| verbal noun | ოჭარუ (oç̌aru) | ჭარუა (ç̌arua) | |||||
| privative participle | უჭარუ (uç̌aru) | უჭარუა (uç̌arua) | |||||
| verbal adjective | ოჭარონი (oç̌aroni) or ოჭარუში (oç̌aruşi) | ||||||
| participle | ჭარერი (ç̌areri) | ||||||
| person | singular | plural | |||||
| first | second | third | first | second | third | ||
| tenses / screeves | მა (ma) | სი (si) | ჰე (he) | ჩქუ (çku) | თქვა (tkva) | ჰენთეფე (hentepe) | |
| imperfective present | პჭარუმ (p̌ç̌arum) | ჭარუმ (ç̌arum) | ჭარუმს (ç̌arums) | პჭარუმთ (p̌ç̌arumt) | ჭარუმთ (ç̌arumt) | ჭარუმან (ç̌aruman) | |
| imperfective past | პჭარუმტი (p̌ç̌arumťi) | ჭარუმტი (ç̌arumťi) | ჭარუმტუ (ç̌arumťu) | პჭარუმტით (p̌ç̌arumťit) | ჭარუმტით (ç̌arumťit) | ჭარუმტეს (ç̌arumťes) | |
| imperfective optative mood | პჭარუმტა (p̌ç̌arumťa) | ჭარუმტა (ç̌arumťa) | ჭარუმტას (ç̌arumťas) | პჭარუმტათ (p̌ç̌arumťat) | ჭარუმტათ (ç̌arumťat) | ჭარუმტან (ç̌arumťan) | |
| imperfective auditive | პჭარუმტი დორენ (p̌ç̌arumťi doren) | ჭარუმტი დორენ (ç̌arumťi doren) | ჭარუმტუ დორენ (ç̌arumťu doren) | პჭარუმტით დორენ (p̌ç̌arumťit doren) | ჭარუმტით დორენ (ç̌arumťit doren) | ჭარუმტეს დორენ (ç̌arumťes doren) | |
| imperfective votive mood | პჭარუმტიკო (p̌ç̌arumťiǩo) | ჭარუმტიკო (ç̌arumťiǩo) | ჭარუმტუკო (ç̌arumťuǩo) | პჭარუმტიტკო (p̌ç̌arumťiťǩo) | ჭარუმტიტკო (ç̌arumťiťǩo) | ჭარუმტესქო (ç̌arumťesko) | |
| simple perfective | პჭარი (p̌ç̌ari) | ჭარი (ç̌ari) | ჭარუ (ç̌aru) | პჭარით (p̌ç̌arit) | ჭარით (ç̌arit) | ჭარეს (ç̌ares) | |
| perfective optative mood | პჭარა (p̌ç̌ara) | ჭარა (ç̌ara) | ჭარას (ç̌aras) | პჭარათ (p̌ç̌arat) | ჭარათ (ç̌arat) | ჭარან (ç̌aran) | |
| perfective auditive | პჭარი დორენ (p̌ç̌ari doren) | ჭარი დორენ (ç̌ari doren) | ჭარუ დორენ (ç̌aru doren) | პჭარით დორენ (p̌ç̌arit doren) | ჭარით დორენ (ç̌arit doren) | ჭარეს დორენ (ç̌ares doren) | |
| pluperfect | პჭარი დორტუ (p̌ç̌ari dorťu) | ჭარი დორტუ (ç̌ari dorťu) | ჭარუ დორტუ (ç̌aru dorťu) | პჭარით დორტუ (p̌ç̌arit dorťu) | ჭარით დორტუ (ç̌arit dorťu) | ჭარეს დორტუ (ç̌ares dorťu) | |
| perfective votive mood | პჭარიკო (p̌ç̌ariǩo) | ჭარიკო (ç̌ariǩo) | ჭარუკო (ç̌aruǩo) | პჭარიტკო (p̌ç̌ariťǩo) | ჭარიტკო (ç̌ariťǩo) | ჭარესქო (ç̌aresko) | |
| future | პჭარარე (p̌ç̌arare) | ჭარარე (ç̌arare) | ჭარასენ (ç̌arasen) | პჭარათენ (p̌ç̌araten) | ჭარათენ (ç̌araten) | ჭარანორენ (ç̌aranoren) | |
| future in the past | პჭარატი (p̌ç̌araťi) | ჭარატი (ç̌araťi) | ჭარატუ (ç̌araťu) | პჭარატით (p̌ç̌araťit) | ჭარატით (ç̌araťit) | ჭარატეს (ç̌araťes) | |
| imperative | - | ჭარი (ç̌ari) | - | - | ჭარით (ç̌arit) | - | |
| prohibitive | - | მოთ ჭარუმ (mot ç̌arum) | - | - | მოთ ჭარუმთ (mot ç̌arumt) | - | |
| prohibitivo-optative | მოთ პჭარუმტა (mot p̌ç̌arumťa) | მოთ ჭარუმტა (mot ç̌arumťa) | მოთ ჭარუმტას (mot ç̌arumťas) | მოთ პჭარუმტათ (mot p̌ç̌arumťat) | მოთ ჭარუმტათ (mot ç̌arumťat) | მოთ ჭარუმტან (mot ç̌arumťan) | |
| imperfective potential | მაჭარენ (maç̌aren) | გაჭარენ (gaç̌aren) | აჭარენ (aç̌aren) | მაჭარენან (maç̌arenan) | გაჭარენან (gaç̌arenan) | აჭარენან (aç̌arenan) | |
| perfective potential | მაჭარუ (maç̌aru) | გაჭარუ (gaç̌aru) | აჭარუ (aç̌aru) | მაჭარეს (maç̌ares) | გაჭარეს (gaç̌ares) | აჭარეს (aç̌ares) | |
| potential-optative | მაჭარას (maç̌aras) | გაჭარას (gaç̌aras) | აჭარას (aç̌aras) | მაჭარან (maç̌aran) | გაჭარან (gaç̌aran) | აჭარან (aç̌aran) | |
| potential-votive | მაჭარატუკო (maç̌araťuǩo) | გაჭარატუკო (gaç̌araťuǩo) | აჭარატუკო (aç̌araťuǩo) | მაჭარატესქო (maç̌araťesko) | გაჭარატესქო (gaç̌araťesko) | აჭარატესქო (aç̌araťesko) | |
| imperfective impersonal | იჭარენ (iç̌aren) | ||||||
| perfective impersonal | იჭარუ (iç̌aru) | ||||||
| impersonal-optative | იჭარას (iç̌aras) | ||||||
| impersonal-votive | იჭარატუკო (iç̌araťuǩo) | ||||||
| experiential mood present tense | მიჭარუნ (miç̌arun) | გიჭარუნ (giç̌arun) | უჭარუნ (uç̌arun) | მიჭარუნან (miç̌arunan) | გიჭარუნან (giç̌arunan) | უჭარუნან (uç̌arunan) | |
| experiential mood past tense | მიჭარუტუ (miç̌aruťu) | გიჭარუტუ (giç̌aruťu) | უჭარუტუ (uç̌aruťu) | მიჭარუტეს (miç̌aruťes) | გიჭარუტეს (giç̌aruťes) | უჭარუტეს (uç̌aruťes) | |
| experiential-votive | მიჭარუტუკო (miç̌aruťuǩo) | გიჭარუტუკო (giç̌aruťuǩo) | უჭარუტუკო (uç̌aruťuǩo) | მიჭარუტესქო (miç̌aruťesko) | გიჭარუტესქო (giç̌aruťesko) | უჭარუტესქო (uç̌aruťesko) | |
References
[edit]- Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “ծիր”, in Hayerēn armatakan baṙaran (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- Kiria, Č̣abuḳi, Ezugbaia, Lali, Memišiši, Omar, Čuxua, Merab (2015) Lazur-megruli gramaṭiḳa (in Georgian), Tbilisi: Gamomcemloba Meridiani, page 879
- Kojima, Gôichi (2012–) “ç’arums”, in Temel Lazca-Türkçe Sözlük Taslağı[1] (in Turkish)