ცელი

Georgian

Etymology

From Old Georgian ცელი (celi), from Proto-Georgian-Zan *cel-.

Pronunciation

• IPA^(key): [t͡sʰeli]
• Hyphenation: ცე‧ლი

Noun

ცელი • (celi) (plural ცელები)

1. scythe

Inflection

Declension of ცელი (see Georgian declension)
	singular	plural	archaic plural
nominative	ცელი (celi)	ცელები (celebi)	ცელნი (celni)
ergative	ცელმა (celma)	ცელებმა (celebma)	ცელთ(ა) (celt(a))
dative	ცელს(ა) (cels(a))	ცელებს(ა) (celebs(a))	ცელთ(ა) (celt(a))
genitive	ცელის(ა) (celis(a))	ცელების(ა) (celebis(a))	ცელთ(ა) (celt(a))
instrumental	ცელით(ა) (celit(a))	ცელებით(ა) (celebit(a))
adverbial	ცელად(ა) (celad(a))	ცელებად(ა) (celebad(a))
vocative	ცელო (celo)	ცელებო (celebo)	ცელნო (celno)
Notes: archaic plurals might not exist.

Postpositional inflection of ცელი (see Georgian postpositions)
postpositions taking the dative case	singular	plural
-ზე (-ze, “on”)	ცელზე (celze)	ცელებზე (celebze)
-თან (-tan, “near”)	ცელთან (celtan)	ცელებთან (celebtan)
-ში (-ši, “in”)	ცელში (celši)	ცელებში (celebši)
-ვით (-vit, “like”)	ცელივით (celivit)	ცელებივით (celebivit)
postpositions taking the genitive case	singular	plural
-თვის (-tvis, “for”)	ცელისთვის (celistvis)	ცელებისთვის (celebistvis)
-ებრ (-ebr, “like”)	ცელისებრ (celisebr)	ცელებისებრ (celebisebr)
-კენ (-ḳen, “towards”)	ცელისკენ (celisḳen)	ცელებისკენ (celebisḳen)
-გან (-gan, “from/of”)	ცელისგან (celisgan)	ცელებისგან (celebisgan)
-ადმი (-admi, “in relation to”)	ცელისადმი (celisadmi)	ცელებისადმი (celebisadmi)
postpositions taking the instrumental case	singular	plural
-დან (-dan, “from/since”)	ცელიდან (celidan)	ცელებიდან (celebidan)
-ურთ (-urt, “together with”)	ცელითურთ (celiturt)	ცელებითურთ (celebiturt)
postpositions taking the adverbial case	singular	plural
-მდე (-mde, “up to”)	ცელამდე (celamde)	ცელებამდე (celebamde)

Derived terms

• სიკვდილის ცელი (siḳvdilis celi)
• ცელვა (celva)
• ცელავს (celavs)

Descendants

• →⇒ Andi: харисел (xarisel), хъалиссели (qˣalisseli), ххърцен (xqˣrcen), хъариса (qˣarisa), харицел (xaricel)
• →⇒ Avar: харицел (xaricel), харилчер (xarilčer), хирисен (xirisen)
• → Bats: ცელ (cel)
• →⇒ Bezhta: халисен (xalisen), харцел (xarcel), харицел (xaricel)
• → Chechen: цел (cel, “hoe”)
• → Ingush: цел (cel, “hoe”)
• → Khvarshi: цел (cel, “hoe”)
• → Udi: цел (cel) (dialectal)

Further reading

• Čikobava, Arnold et al., editors (1950–1964), “ცელი”, in Kartuli enis ganmarṭebiti leksiḳoni [Explanatory Dictionary of the Georgian language] (in Georgian), Tbilisi: Academy Press

Mingrelian

Alternative forms

• ცეი (cei), ცალი (cali)

Etymology

From Proto-Georgian-Zan *cel-. According to Fähnrich–Sarǯvelaʒe, this form is borrowed from Georgian ცელი (celi) while ცალი (cali) is inherited.

Noun

ცელი • (celi) (plural ცელეფი)

1. scythe

Related terms

• ცალუა (calua)

Further reading

• Kajaia, Otar (2005) “ცელი”, in Megrul-kartuli leksiḳoni [Mingrelian–Georgian Dictionary], online version prepared by Joost Gippert, Frankfurt am Main, published 2001–2004, page 1755
• Kipšidze, Iosif (1914) “ცელი”, in Грамматика мингрельского (иверского) языка с хрестоматией и словарем [Grammar of the Mingrelian (Iverian) Language with a Reader and a Dictionary] (Материалы по яфетическому языкознанию; 7)‎^[1] (in Russian), Saint Petersburg: Academy Press, pages 369b–370a
• Kiria, Č̣abuḳi, Ezugbaia, Lali, Memišiši, Omar, Čuxua, Merab (2015) Lazur-megruli gramaṭiḳa [Laz–Mingrelian Grammar] (in Georgian), Tbilisi: Gamomcemloba Meridiani, page 869
• Kobalia, Alio (2010) “ცელი”, in Merab Čuxua, Nona Kobalia, Nana Kobalia, editors, Megruli leksiḳoni [Mingrelian Dictionary] (Ḳolxuri seria; 7)‎^[2], online version prepared by Manana Buḳia, Tbilisi: Artanuji, →ISBN

Old Georgian

Etymology

From Proto-Georgian-Zan *cel-.

Noun

ცელი • (celi)

1. scythe

Descendants

• Georgian: ცელი (celi)
  • →⇒ Andi: харисел (xarisel), хъалиссели (qˣalisseli), ххърцен (xqˣrcen), хъариса (qˣarisa), харицел (xaricel)
  • →⇒ Avar: харицел (xaricel), харилчер (xarilčer), хирисен (xirisen)
  • → Bats: ცელ (cel)
  • →⇒ Bezhta: халисен (xalisen), харцел (xarcel), харицел (xaricel)
  • → Chechen: цел (cel, “hoe”)
  • → Ingush: цел (cel, “hoe”)
  • → Khvarshi: цел (cel, “hoe”)
  • → Udi: цел (cel) (dialectal)

Further reading

• Abulaʒe, Ilia (1973) “ცელი”, in Ʒveli kartuli enis leksiḳoni (masalebi) [Dictionary of Old Georgian (Materials)]‎^[3] (in Georgian), Tbilisi: Metsniereba, page 514b