ခဲ
Jump to navigation
Jump to search
Burmese
[edit]Pronunciation
[edit]- IPA(key): /kʰɛ́/
- Romanization: MLCTS: hkai: • ALA-LC: khai • BGN/PCGN: hkè: • Okell: hkè
Etymology 1
[edit]From Proto-Sino-Tibetan *(g/k)aː(r/l) (“solid, congealed, frozen, viscous, strong”). Cognates include Tibetan [script needed] (gar-ba, “strong”), Old Chinese 健 (OC *ɡans, “strong, healthy”) (STEDT).
Verb
[edit]ခဲ • (hkai:)
Noun
[edit]ခဲ • (hkai:)
Particle
[edit]ခဲ • (hkai:)
- particle suffixed to a verb to denote rarity, uncertainty, or tardiness in its occurrence
Derived terms
[edit]- ကျောက်ခဲ (kyaukhkai:)
- ချပ်ခဲ (hkyaphkai:)
- ခဲကတ် (hkai:kat)
- ခဲတစ်ပစ် (hkai:tacpac)
- ခဲဖိုး (hkai:hpui:)
- ခဲရာခဲဆစ် (hkai:rahkai:hcac)
- ခဲလှော် (hkai:hlau)
- တစ်လုံးတစ်ခဲ (taclum:tachkai:)
- တုတ်တုတ်ခဲခဲ (tuttuthkai:hkai:)
- ဒိန်ခဲ (dinhkai:)
- ဓာတ်ခဲ (dhathkai:)
- နှင်းခဲ (hnang:hkai:)
- နို့ခဲ (nui.hkai:)
- ပြွတ်ခဲ (prwathkai:)
- ပုံဆောင်ခဲ (pumhcaunghkai:)
- ဖြစ်ခေါင့်ဖြစ်ခဲ (hprachkaung.hprachkai:)
- မျက်နှာလွှဲခဲပစ် (myakhnahlwai:hkai:pac)
- မျောက်မီးခဲကိုင် (myaukmi:hkai:kuing)
- မြေစိုင်ခဲ (mrecuinghkai:)
- မြေဖြူခဲ (mrehpruhkai:)
- မြေသင်းခဲ (mresang:hkai:)
- မာနခဲ (mana.hkai:)
- မိုက်ခဲ (muikhkai:)
- မီးခဲ (mi:hkai:)
- မီးခဲပြာဖုံး (mi:hkai:prahpum:)
- ရွှေခဲ (hrwehkai:)
- ရေခဲ (rehkai:, “ice”)
- ရေခဲချောင်း (rehkai:hkyaung:)
- ရေခဲခြစ် (rehkai:hkrac)
- ရေခဲတိုက် (rehkai:tuik)
- ရေခဲတောင် (rehkai:taung)
- ရေခဲပေါက်စီ (rehkai:paukci)
- ရေခဲဘူး (rehkai:bhu:)
- ရေခဲမြစ် (rehkai:mrac)
- ရေခဲမှတ် (rehkai:hmat)
- ရေခဲမုန့် (rehkai:mun.)
- ရေခဲသုပ် (rehkai:sup)
- ရေခဲသေတ္တာ (rehkai:setta)
- ရေခဲအိတ် (rehkai:it)
- လှော်ခဲ (hlauhkai:)
- လိပ်ခဲတည်းလည်း (liphkai:tany:lany:)
- လုံးလုံးခဲခဲ (lum:lum:hkai:hkai:)
- သံခဲတင် (samhkai:tang)
- သံတွေခဲ (samtwehkai:)
- သကြားခဲ (sa.kra:hkai:)
- သတ္တိခဲ (satti.hkai:)
- သန္တာခဲ (santahkai:)
- အသက်သွေးခဲ (a.sakswe:hkai:)
- အုတ်ခဲ (uthkai:)
- အုတ်နီခဲ (utnihkai:)
- အုတ်ရှပ်ခဲ (uthraphkai:)
- ဥက္ကာခဲ (ukkahkai:)
Etymology 2
[edit]From Proto-Sino-Tibetan *kar (“lead, bronze (metals)”). Cognate with Tibetan [script needed] (ḥkhar-ba ~ mkhar-ba, “bronze, bell-metal”) (STEDT).
Noun
[edit]ခဲ • (hkai:)
- lead (metal)
- graphite (used in making lead pencils)
Derived terms
[edit]Etymology 3
[edit]Verb
[edit]ခဲ • (hkai:)
- to bite, clamp between the teeth, clench (one's jaws)
- to be bent on doing something, be determined to do something
Derived terms
[edit]- ကျားကုတ်ကျားခဲ (kya:kutkya:hkai:)
- ကြိတ်မနိုင်ခဲမရဖြစ် (kritma.nuinghkai:ma.ra.hprac)
- ကိုက်ခဲ (kuikhkai:)
- ခဲဖွယ် (hkai:hpwai)
- ခဲဖွယ်ဘောဇဉ် (hkai:hpwaibhau:jany)
- တစ်ခဲနက် (tachkai:nak)
- အံခဲ (amhkai:)
- အားခဲ (a:hkai:)
- ဦးယဉ်းခေါင်းခဲနာ (u:yany:hkaung:hkai:na)
References
[edit]- ^ Luce, G. H. (1981) “-AY Finals (8. to Gnaw, Bite)”, in A Comparative Word-List of Old Burmese, Chinese and Tibetan, London: School of Oriental and African Studies, University of London, →ISBN, page 19
Further reading
[edit]- “ခဲ” in Myanmar–English Dictionary (Myanmar Language Commission 1993). Searchable online at SEAlang.net.