อุปราช
Jump to navigation
Jump to search
Pali
[edit]Alternative forms
[edit]Alternative scripts
Noun
[edit]อุปราช m
- Thai script form of uparāja (“deputy king”)
Declension
[edit]Declension table of "อุปราช" (masculine)
Case \ Number | Singular | Plural |
---|---|---|
Nominative (first) | อุปราชา (uparājā) | อุปราชา (uparājā) |
Accusative (second) | อุปราชํ (uparājaṃ) | อุปราเช (uparāje) |
Instrumental (third) | อุปราเชน (uparājena) | อุปราเชหิ (uparājehi) or อุปราเชภิ (uparājebhi) |
Dative (fourth) | อุปราชสฺส (uparājassa) or อุปราชาย (uparājāya) or อุปราชตฺถํ (uparājatthaṃ) | อุปราชานํ (uparājānaṃ) |
Ablative (fifth) | อุปราชสฺมา (uparājasmā) or อุปราชมฺหา (uparājamhā) or อุปราชา (uparājā) | อุปราเชหิ (uparājehi) or อุปราเชภิ (uparājebhi) |
Genitive (sixth) | อุปราชสฺส (uparājassa) | อุปราชานํ (uparājānaṃ) |
Locative (seventh) | อุปราชสฺมิํ (uparājasmiṃ) or อุปราชมฺหิ (uparājamhi) or อุปราเช (uparāje) | อุปราเชสุ (uparājesu) |
Vocative (calling) | อุปราช (uparāja) | อุปราชา (uparājā) |
Thai
[edit]Alternative forms
[edit]Etymology
[edit]Borrowed from Pali uparāja (literally “viceroy”), ultimately from Sanskrit उपराज (uparāja, “idem”).[1] Equivalent to Thai อุป (ùp-bpà-) + ราช (râat). Cognate with Old Khmer ūpparāja; Modern Khmer ឧបរាជ (ʼupaʼraac); Burmese ဥပရာဇာ (u.pa.raja); Lao ອຸບປະຫຣາດ (ʼup pa rāt), ອຸປະລາດ (ʼu pa lāt).
Pronunciation
[edit]Orthographic | อุปราช ɒ u p r ā d͡ʑ | ||
Phonemic | อุบ-ปะ-หฺราด ɒ u ɓ – p a – h ̥ r ā ɗ | อุ-ปะ-หฺราด ɒ u – p a – h ̥ r ā ɗ | |
Romanization | Paiboon | ùp-bpà-ràat | ù-bpà-ràat |
Royal Institute | up-pa-rat | u-pa-rat | |
(standard) IPA(key) | /ʔup̚˨˩.pa˨˩.raːt̚˨˩/(R) | /ʔu˨˩.pa˨˩.raːt̚˨˩/(R) |
Noun
[edit]อุปราช • (ùp-bpà-ràat) (classifier คน or พระองค์ or องค์)
- (historical) A high royal title given to the person second in rank to the monarch, often one who is to succeed to the throne.[1][2]
- (historical, Cambodia) A high Khmer royal title, often given to the heir apparent of Cambodia, usually inferior in authority to อุปโยราช (ùp-bpà-yoo-râat).[3]
- (historical) A noble title given to a high-ranking civil servant.[1]
- viceroy: person appointed to rule a country or province as the deputy of the sovereign.[4]
References
[edit]- ↑ 1.0 1.1 1.2 ราชบัณฑิตยสภา (2020) พจนานุกรมโบราณศัพท์ ฉบับราชบัณฑิตยสภา (in Thai), กรุงเทพฯ: สำนักงานราชบัณฑิตยสภา, →ISBN, page 81: “อุปราช (ป., ส. อุปราช = ผู้เป็นรองพระราชา) น. ๑) เชื้อพระวงศ์ที่มีตำแหน่งรองจากพระมหากษัตริย์ บางครั้งเรียกว่า ฝ่ายหน้า หรือ วังหน้า...๒) ตำแหน่งข้าราชการชั้นสูงฝ่ายพลเรือน เช่น เจ้าพญามหาอุปราช...”
- ^ ราชบัณฑิตยสถาน (2011) “พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔”, in orst.go.th[1] (in Thai): “มหาอุปราช (มะหาอุปะหฺราด, -อุบปะหฺราด) น. ตำแหน่งรัชทายาทที่จะสืบราชสมบัติของพระมหากษัตริย์ เรียกว่า พระมหาอุปราช หรือเรียกกันอย่างสามัญว่า วังหน้า”
- ^ กรมศิลปากร (2006) ประชุมพงศาวดาร ฉบับกาญจนาภิเษก เล่ม ๑๒ (in Thai), กรุงเทพฯ: กรมศิลปากร, →ISBN, page 886: “ตำแหน่งสมเด็จพระมหาอุปโยราช บางครั้งเรียกว่า พระมหาอุปยูรราช หรือพระมหาอุภโยราช เป็นตำแหน่งวังหลังกรุงกัมพูชา แต่มักมีอำนาจมากกว่าตำแหน่งสมเด็จพระมหาอุปราช บางครั้งเมื่อพระทรงราชย์สละราชสมบัติแล้ว พระองค์จะดำรงตำแหน่งเป็นพระมหาอุปโยราช ตำแหน่งสมเด็จพระมหาอุปราช เป็นตำแหน่งวังหน้ากรุงกัมพูชา”
- ^ ราชบัณฑิตยสถาน (2011) “พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔”, in orst.go.th[2] (in Thai): “อุปราช (อุปะหฺราด, อุบปะหฺราด) น. ผู้สำเร็จราชการต่างพระองค์ประจำภาคหนึ่ง ๆ ในอาณาจักร.”
Categories:
- Pali lemmas
- Pali nouns
- Pali nouns in Thai script
- Pali masculine nouns
- Thai terms borrowed from Pali
- Thai terms derived from Pali
- Thai terms derived from Sanskrit
- Thai compound terms
- Rhymes:Thai/aːt̚
- Thai terms with IPA pronunciation
- Thai 3-syllable words
- Thai lemmas
- Thai nouns
- Thai nouns classified by คน
- Thai nouns classified by พระองค์
- Thai nouns classified by องค์
- Thai terms with historical senses
- th:Monarchy
- th:Titles