सानु
Sanskrit
[edit]Etymology
[edit]Unknown. The declensional paradigm continues Proto-Indo-European **sónu ~ **snéw-s; compare दारु॑ (dā́ru).
- No Indo-European cognates are widely accepted; Szemerényi suggests Ancient Greek νῶτον (nôton, “back”) but this is uncertain.[1][2]
- The Uṇādisūtra ties the word to the root सन् (san, “to gain, acquire”), but this is etymologically implausible.
Pronunciation
[edit]Noun
[edit]सानु॑ • (sā́nu) stem, n or m [3][4]
- summit, peak, ridge (e.g. of a mountain)
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 1.54.4:
- त्वं दि॒वो बृ॑ह॒तः सानु॑ कोप॒योऽव॒ त्मना॑ धृष॒ता शम्ब॑रं भिनत् ।
यन्मा॒यिनो॑ व्र॒न्दिनो॑ म॒न्दिना॑ धृ॒षच्छि॒तां गभ॑स्तिम॒शनिं॑ पृत॒न्यसि॑ ॥- tváṃ divó bṛhatáḥ sā́nu kopayóʼva tmánā dhṛṣatā́ śámbaraṃ bhinat.
yánmāyíno vrandíno mandínā dhṛṣácchitā́ṃ gábhastimaśániṃ pṛtanyási.
- 1890 translation by Ralph T. H. Griffith
- The ridges of the lofty heaven thou madest shake; thou, daring, of thyself smotest through Ṣambara, When bold with gladdening juice, thou warredst with thy bolt, sharp and twoedged, against the banded sorcerers.
- tváṃ divó bṛhatáḥ sā́nu kopayóʼva tmánā dhṛṣatā́ śámbaraṃ bhinat.
- त्वं दि॒वो बृ॑ह॒तः सानु॑ कोप॒योऽव॒ त्मना॑ धृष॒ता शम्ब॑रं भिनत् ।
- back (of an animal)
Declension
[edit]| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | सानु (sā́nu) | सानुनी (sā́nunī) | सानूनि (sā́nūni) सानु¹ (sā́nu¹) सानू¹ (sā́nū¹) |
| vocative | सानु (sā́nu) सानो (sā́no) |
सानुनी (sā́nunī) | सानूनि (sā́nūni) सानु¹ (sā́nu¹) सानू¹ (sā́nū¹) |
| accusative | सानु (sā́nu) | सानुनी (sā́nunī) | सानूनि (sā́nūni) सानु¹ (sā́nu¹) सानू¹ (sā́nū¹) |
| instrumental | सानुना (sā́nunā) स्नुना¹ (snúnā¹) |
सानुभ्याम् (sā́nubhyām) | सानुभिः (sā́nubhiḥ) स्नुभिः¹ (snúbhiḥ¹) |
| dative | सानुने (sā́nune) सानवे¹ (sā́nave¹) सान्वे¹ (sā́nve¹) |
सानुभ्याम् (sā́nubhyām) | सानुभ्यः (sā́nubhyaḥ) |
| ablative | सानुनः (sā́nunaḥ) सानोः¹ (sā́noḥ¹) स्नोः¹ (snóḥ¹) |
सानुभ्याम् (sā́nubhyām) | सानुभ्यः (sā́nubhyaḥ) |
| genitive | सानुनः (sā́nunaḥ) सानोः¹ (sā́noḥ¹) स्नोः¹ (snóḥ¹) |
सानुनोः (sā́nunoḥ) | सानूनाम् (sā́nūnām) |
| locative | सानुनि (sā́nuni) सानौ¹ (sā́nau¹) सानो¹ (sā́no¹) सानवि¹ (sā́navi¹) |
सानुनोः (sā́nunoḥ) | सानुषु (sā́nuṣu) स्नुषु¹ (snúṣu¹) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | सानुः (sānuḥ) | सानू (sānū) | सानवः (sānavaḥ) |
| vocative | सानो (sāno) | सानू (sānū) | सानवः (sānavaḥ) |
| accusative | सानुम् (sānum) | सानू (sānū) | सानून् (sānūn) |
| instrumental | सानुना (sānunā) सान्वा¹ (sānvā¹) |
सानुभ्याम् (sānubhyām) | सानुभिः (sānubhiḥ) |
| dative | सानवे (sānave) सान्वे¹ (sānve¹) |
सानुभ्याम् (sānubhyām) | सानुभ्यः (sānubhyaḥ) |
| ablative | सानोः (sānoḥ) सान्वः¹ (sānvaḥ¹) |
सानुभ्याम् (sānubhyām) | सानुभ्यः (sānubhyaḥ) |
| genitive | सानोः (sānoḥ) सान्वः¹ (sānvaḥ¹) |
सान्वोः (sānvoḥ) | सानूनाम् (sānūnām) |
| locative | सानौ (sānau) | सान्वोः (sānvoḥ) | सानुषु (sānuṣu) |
- ¹Vedic
Derived terms
[edit]Descendants
[edit]- Dardic:
- Dameli: [script needed] (san, “hill”)
- Kalasha: [script needed] (sun, “high hill, hill pasture”)
- Pali: sānu
References
[edit]- ^ Mayrhofer, Manfred (1976) “sā́nu”, in Kurzgefasstes Etymologisches Wörterbuch des Altindischen [A Concise Etymological Sanskrit Dictionary][1] (in German), volume III, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 457
- ^ Mayrhofer, Manfred (1996) “sā́nu-”, in Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan][2] (in German), volume II, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 723
- ^ Monier Williams (1899) “सानु”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 1202.
- ^ Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “sā́nu-”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press, page 770