सर

See also: सुर, सारा, सिर, सूरा, and सार

Hindi

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /səɾ/, [sɐɾ]

• Audio:

  (file)

Etymology 1

Borrowed from Classical Persian سر (sar). Cognate with Sanskrit शिरस् (śiras). Doublet of सिर (sir, “head”) and सिरा (sirā, “beginning”).

Noun

सर • (sar) m (Urdu spelling سر)

1. (anatomy) head

   Synonym: सिर (sir)

2. top, tip, point
3. head, chief
4. (figuratively) conquer, subdue, overpower, win
5. one of the four top-valued playing cards

Etymology 2

Borrowed from Sanskrit सर (sara).

Noun

सर • (sar) m (Urdu spelling سر)

1. arrow

Etymology 3

Borrowed from Sanskrit सरस् (saras).

Noun

सर • (sar) m (Urdu spelling سر)

1. lake

Etymology 4

Borrowed from English sir.

Noun

सर • (sar) m (Urdu spelling سر)

1. sir

Etymology 5

Borrowed from Sanskrit शर (śara)

Noun

सर • (sar) m (Urdu spelling سر)

1. Alternative spelling of शर (śar)

Declension

Declension of सर (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	सर sar	सर sar
oblique	सर sar	सरों sarõ
vocative	सर sar	सरो saro

Pali

Alternative forms

Alternative scripts

• sara (Latin script)
• 𑀲𑀭 (Brahmi script)
• সর (Bengali script)
• සර (Sinhalese script)
• သရ (Burmese script)
• สร or สะระ (Thai script)
• ᩈᩁ (Tai Tham script)
• ສຣ or ສະຣະ (Lao script)
• សរ (Khmer script)
• 𑄥𑄢 (Chakma script)

Noun

सर m

1. Devanagari script form of sara (“arrow”)
2. Devanagari script form of sara (“sound”)
   • c. 500 AD, Kaccāyana, Pālivyākaraṇaṃ [Pali Grammar]‎^[1] (overall work in Pali), page 2; republished as Satish Chandra Acharyya Vidyabhusana, editor, Kaccayana's Pali Grammar (edited in Devanagari character and translated into English), Calcutta, Bengal: Mahabodhi Society, 1901:

     तत्थ अक्खरेसु अकारादीसु ओदन्ता अत्थ सरा नाम होन्ति।

     Tattha akkharesu akārādīsu odantā aṭṭha sarā nāma honti.

     There amongst the letters are eight vowels, namely starting with 'a' and ending with 'o'

   • c. 500 AD, Kaccāyana, Pālivyākaraṇaṃ [Pali Grammar]‎^[2] (overall work in Pali), page 18; republished as Satish Chandra Acharyya Vidyabhusana, editor, Kaccayana's Pali Grammar (edited in Devanagari character and translated into English), Calcutta, Bengal: Mahabodhi Society, 1901:

     सरम्‌हा परस्स ब्यञ्जनस्स द्वेभावो होति ठाने ।

     saram‌hā parassa byañjanassa dvebhāvo hoti ṭhāne.

     There is doubling of a consonant after a vowel when appropriate.

Noun

सर m or n

1. Devanagari script form of sara, which is alternative citation form of सरस् (saras, “lake”)

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• সৰ (Assamese script)
• ᬲᬭ (Balinese script)
• সর (Bengali script)
• 𑰭𑰨 (Bhaiksuki script)
• 𑀲𑀭 (Brahmi script)
• သရ (Burmese script)
• સર (Gujarati script)
• ਸਰ (Gurmukhi script)
• 𑌸𑌰 (Grantha script)
• ꦱꦫ (Javanese script)
• 𑂮𑂩 (Kaithi script)
• ಸರ (Kannada script)
• សរ (Khmer script)
• ສຣ (Lao script)
• സര (Malayalam script)
• ᠰᠠᡵᠠ (Manchu script)
• 𑘭𑘨 (Modi script)
• ᠰᠠᠷᠠ᠋ (Mongolian script)
• 𑧍𑧈 (Nandinagari script)
• 𑐳𑐬 (Newa script)
• ସର (Odia script)
• ꢱꢬ (Saurashtra script)
• 𑆱𑆫 (Sharada script)
• 𑖭𑖨 (Siddham script)
• සර (Sinhalese script)
• 𑪁𑩼 (Soyombo script)
• 𑚨𑚤 (Takri script)
• ஸர (Tamil script)
• సర (Telugu script)
• สร (Thai script)
• ས་ར (Tibetan script)
• 𑒮𑒩 (Tirhuta script)
• 𑨰𑨫 (Zanabazar Square script)

Etymology

From the root सृ (sṛ, “to run; glide”).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /sɐ.ɾɐ́/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /s̪ɐ.ɾɐ/

Adjective

सर • (sará) stem

1. springer, runner
2. flower, speeder, glider, mover

Declension

Masculine a-stem declension of सर

	singular	dual	plural
nominative	सरः (saráḥ)	सरौ (saraú) सरा¹ (sarā́¹)	सराः (sarā́ḥ) सरासः¹ (sarā́saḥ¹)
vocative	सर (sára)	सरौ (sárau) सरा¹ (sárā¹)	सराः (sárāḥ) सरासः¹ (sárāsaḥ¹)
accusative	सरम् (sarám)	सरौ (saraú) सरा¹ (sarā́¹)	सरान् (sarā́n)
instrumental	सरेण (saréṇa)	सराभ्याम् (sarā́bhyām)	सरैः (saraíḥ) सरेभिः¹ (sarébhiḥ¹)
dative	सराय (sarā́ya)	सराभ्याम् (sarā́bhyām)	सरेभ्यः (sarébhyaḥ)
ablative	सरात् (sarā́t)	सराभ्याम् (sarā́bhyām)	सरेभ्यः (sarébhyaḥ)
genitive	सरस्य (sarásya)	सरयोः (saráyoḥ)	सराणाम् (sarā́ṇām)
locative	सरे (saré)	सरयोः (saráyoḥ)	सरेषु (saréṣu)

• ¹Vedic

Feminine ā-stem declension of सरा

	singular	dual	plural
nominative	सरा (sarā́)	सरे (saré)	सराः (sarā́ḥ)
vocative	सरे (sáre)	सरे (sáre)	सराः (sárāḥ)
accusative	सराम् (sarā́m)	सरे (saré)	सराः (sarā́ḥ)
instrumental	सरया (saráyā) सरा¹ (sarā́¹)	सराभ्याम् (sarā́bhyām)	सराभिः (sarā́bhiḥ)
dative	सरायै (sarā́yai)	सराभ्याम् (sarā́bhyām)	सराभ्यः (sarā́bhyaḥ)
ablative	सरायाः (sarā́yāḥ) सरायै² (sarā́yai²)	सराभ्याम् (sarā́bhyām)	सराभ्यः (sarā́bhyaḥ)
genitive	सरायाः (sarā́yāḥ) सरायै² (sarā́yai²)	सरयोः (saráyoḥ)	सराणाम् (sarā́ṇām)
locative	सरायाम् (sarā́yām)	सरयोः (saráyoḥ)	सरासु (sarā́su)

• ¹Vedic
• ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of सर

	singular	dual	plural
nominative	सरम् (sarám)	सरे (saré)	सराणि (sarā́ṇi) सरा¹ (sarā́¹)
vocative	सर (sára)	सरे (sáre)	सराणि (sárāṇi) सरा¹ (sárā¹)
accusative	सरम् (sarám)	सरे (saré)	सराणि (sarā́ṇi) सरा¹ (sarā́¹)
instrumental	सरेण (saréṇa)	सराभ्याम् (sarā́bhyām)	सरैः (saraíḥ) सरेभिः¹ (sarébhiḥ¹)
dative	सराय (sarā́ya)	सराभ्याम् (sarā́bhyām)	सरेभ्यः (sarébhyaḥ)
ablative	सरात् (sarā́t)	सराभ्याम् (sarā́bhyām)	सरेभ्यः (sarébhyaḥ)
genitive	सरस्य (sarásya)	सरयोः (saráyoḥ)	सराणाम् (sarā́ṇām)
locative	सरे (saré)	सरयोः (saráyoḥ)	सरेषु (saréṣu)

• ¹Vedic

Noun

सर • (sará) stem, m

1. sound
2. arrow
3. water

Declension

Masculine a-stem declension of सर

	singular	dual	plural
nominative	सरः (saráḥ)	सरौ (saraú) सरा¹ (sarā́¹)	सराः (sarā́ḥ) सरासः¹ (sarā́saḥ¹)
vocative	सर (sára)	सरौ (sárau) सरा¹ (sárā¹)	सराः (sárāḥ) सरासः¹ (sárāsaḥ¹)
accusative	सरम् (sarám)	सरौ (saraú) सरा¹ (sarā́¹)	सरान् (sarā́n)
instrumental	सरेण (saréṇa)	सराभ्याम् (sarā́bhyām)	सरैः (saraíḥ) सरेभिः¹ (sarébhiḥ¹)
dative	सराय (sarā́ya)	सराभ्याम् (sarā́bhyām)	सरेभ्यः (sarébhyaḥ)
ablative	सरात् (sarā́t)	सराभ्याम् (sarā́bhyām)	सरेभ्यः (sarébhyaḥ)
genitive	सरस्य (sarásya)	सरयोः (saráyoḥ)	सराणाम् (sarā́ṇām)
locative	सरे (saré)	सरयोः (saráyoḥ)	सरेषु (saréṣu)

• ¹Vedic