व्यञ्जन

See also: व्यंजन, व्यञ्चन, and व्यजन

Pali

Alternative forms

Alternative scripts

• vyañjana (Latin script)
• 𑀯𑁆𑀬𑀜𑁆𑀚𑀦 (Brahmi script)
• ৰ‍্যঞ্জন (Bengali script)
• ව්‍යඤ‍්ජන (Sinhalese script)
• ဝျဉ္ဇန or ဝျၺ္ၹၼ or ဝျၺ်ၹၼ (Burmese script)
• วฺยญฺชน or วยัญชะนะ (Thai script)
• ᩅ᩠ᨿᨬ᩠ᨩᨶ (Tai Tham script)
• ວ຺ຍຎ຺ຊນ or ວຍັຎຊະນະ or ວຢັຎຊະນະ (Lao script)
• វ្យញ្ជន (Khmer script)
• 𑅇𑄳𑄠𑄐𑄴𑄎𑄚 (Chakma script)

Alternative scripts

• vyañjana (Latin script)
• 𑀯𑁆𑀬𑀜𑁆𑀚𑀦 (Brahmi script)
• ৰ‍্যঞ্জন (Bengali script)
• ව්‍යඤ‍්ජන (Sinhalese script)
• ဝျဉ္ဇန or ဝျၺ္ၹၼ or ဝျၺ်ၹၼ (Burmese script)
• วฺยญฺชน or วยัญชะนะ (Thai script)
• ᩅ᩠ᨿᨬ᩠ᨩᨶ (Tai Tham script)
• ວ຺ຍຎ຺ຊນ or ວຍັຎຊະນະ or ວຢັຎຊະນະ (Lao script)
• វ្យញ្ជន (Khmer script)
• 𑅇𑄳𑄠𑄐𑄴𑄎𑄚 (Chakma script)

Noun

व्यञ्जन n

1. Devanagari script form of vyañjana (“mark; letter”)
   • c. 500 AD, Kaccāyana, Pālivyākaraṇaṃ [Pali Grammar]‎^[1], page 4; republished as Satish Chandra Acharyya Vidyabhusana, editor, Kaccayana's Pali Grammar (edited in Devanagari character and translated into English), Calcutta, Bengal: Mahabodhi Society, 1901:

     तेसं खो व्यञ्जनानं ककारादयो मकारन्ता पञ्चपञ्चसो अक्खरवन्तो वग्गा नाम होन्ति।

     Tesaṃ kho vyañjanānaṃ kakārādayo makārantā pañcapañcaso akkharavanto vaggā nāma honti.

     From 'k' to 'm' of these very consonants are five by five divisions (called such) of consonants.

Declension

Declension table of "व्यञ्जन" (neuter)

Case \ Number	Singular	Plural
Nominative (first)	व्यञ्जनं (vyañjanaṃ)	व्यञ्जनानि (vyañjanāni) or व्यञ्जना (vyañjanā)
Accusative (second)	व्यञ्जनं (vyañjanaṃ)	व्यञ्जनानि (vyañjanāni)
Instrumental (third)	व्यञ्जनेन (vyañjanena)	व्यञ्जनेहि (vyañjanehi) or व्यञ्जनेभि (vyañjanebhi)
Dative (fourth)	व्यञ्जनस्स (vyañjanassa) or व्यञ्जनाय (vyañjanāya) or व्यञ्जनत्थं (vyañjanatthaṃ)	व्यञ्जनानं (vyañjanānaṃ)
Ablative (fifth)	व्यञ्जनस्मा (vyañjanasmā) or व्यञ्जनम्हा (vyañjanamhā) or व्यञ्जना (vyañjanā)	व्यञ्जनेहि (vyañjanehi) or व्यञ्जनेभि (vyañjanebhi)
Genitive (sixth)	व्यञ्जनस्स (vyañjanassa)	व्यञ्जनानं (vyañjanānaṃ)
Locative (seventh)	व्यञ्जनस्मिं (vyañjanasmiṃ) or व्यञ्जनम्हि (vyañjanamhi) or व्यञ्जने (vyañjane)	व्यञ्जनेसु (vyañjanesu)
Vocative (calling)	व्यञ्जन (vyañjana)	व्यञ्जनानि (vyañjanāni)

Sanskrit

Alternative forms

• व्यञ्चन (vyañcana)

Alternative scripts

Alternative scripts

• ৱ্যঞ্জন (Assamese script)
• ᬯ᭄ᬬᬜ᭄ᬚᬦ (Balinese script)
• ব্যঞ্জন (Bengali script)
• 𑰪𑰿𑰧𑰗𑰿𑰕𑰡 (Bhaiksuki script)
• 𑀯𑁆𑀬𑀜𑁆𑀚𑀦 (Brahmi script)
• ဝျဉ္ဇန (Burmese script)
• વ્યઞ્જન (Gujarati script)
• ਵ੍ਯਞ੍ਜਨ (Gurmukhi script)
• 𑌵𑍍𑌯𑌞𑍍𑌜𑌨 (Grantha script)
• ꦮꦾꦚ꧀ꦗꦤ (Javanese script)
• 𑂫𑂹𑂨𑂖𑂹𑂔𑂢 (Kaithi script)
• ವ್ಯಞ್ಜನ (Kannada script)
• វ្យញ្ជន (Khmer script)
• ວ຺ຍຎ຺ຊນ (Lao script)
• വ്യഞ്ജന (Malayalam script)
• ᠸᠶᠠᠨᡳᠶᡯᠠᠨᠠ (Manchu script)
• 𑘪𑘿𑘧𑘗𑘿𑘕𑘡 (Modi script)
• ᠸᠶ᠋ᠠᡛᠽᠠᠨᠠ᠋ (Mongolian script)
• 𑧊𑧠𑧇𑦷𑧠𑦵𑧁 (Nandinagari script)
• 𑐰𑑂𑐫𑐘𑑂𑐖𑐣 (Newa script)
• ଵ୍ଯଞ୍ଜନ (Odia script)
• ꢮ꣄ꢫꢛ꣄ꢙꢥ (Saurashtra script)
• 𑆮𑇀𑆪𑆚𑇀𑆘𑆤 (Sharada script)
• 𑖪𑖿𑖧𑖗𑖿𑖕𑖡 (Siddham script)
• ව්‍යඤ‍්ජන (Sinhalese script)
• 𑩾 𑪙𑩻𑩥 𑪙𑩣𑩯 (Soyombo script)
• 𑚦𑚶𑚣𑚓𑚶𑚑𑚝 (Takri script)
• வ்யஞ்ஜந (Tamil script)
• వ్యఞ్జన (Telugu script)
• วฺยญฺชน (Thai script)
• ཝྱ་ཉྫ་ན (Tibetan script)
• 𑒫𑓂𑒨𑒘𑓂𑒖𑒢 (Tirhuta script)
• 𑨭𑩇𑨪𑨓𑩇𑨥𑨝 (Zanabazar Square script)

Etymology

From वि (vi) +‎ अञ्ज् (añj) +‎ अन (ana).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /ʋjɐ́ɲ.d͡ʑɐ.nɐ/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /ˈʋjɐɲ.d͡ʑɐ.n̪ɐ/

Adjective

व्यञ्जन • (vyáñjana) stem

1. manifesting, indicating

Declension

Masculine a-stem declension of व्यञ्जन (vyáñjana)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	व्यञ्जनः vyáñjanaḥ	व्यञ्जनौ / व्यञ्जना¹ vyáñjanau / vyáñjanā¹	व्यञ्जनाः / व्यञ्जनासः¹ vyáñjanāḥ / vyáñjanāsaḥ¹
Vocative	व्यञ्जन vyáñjana	व्यञ्जनौ / व्यञ्जना¹ vyáñjanau / vyáñjanā¹	व्यञ्जनाः / व्यञ्जनासः¹ vyáñjanāḥ / vyáñjanāsaḥ¹
Accusative	व्यञ्जनम् vyáñjanam	व्यञ्जनौ / व्यञ्जना¹ vyáñjanau / vyáñjanā¹	व्यञ्जनान् vyáñjanān
Instrumental	व्यञ्जनेन vyáñjanena	व्यञ्जनाभ्याम् vyáñjanābhyām	व्यञ्जनैः / व्यञ्जनेभिः¹ vyáñjanaiḥ / vyáñjanebhiḥ¹
Dative	व्यञ्जनाय vyáñjanāya	व्यञ्जनाभ्याम् vyáñjanābhyām	व्यञ्जनेभ्यः vyáñjanebhyaḥ
Ablative	व्यञ्जनात् vyáñjanāt	व्यञ्जनाभ्याम् vyáñjanābhyām	व्यञ्जनेभ्यः vyáñjanebhyaḥ
Genitive	व्यञ्जनस्य vyáñjanasya	व्यञ्जनयोः vyáñjanayoḥ	व्यञ्जनानाम् vyáñjanānām
Locative	व्यञ्जने vyáñjane	व्यञ्जनयोः vyáñjanayoḥ	व्यञ्जनेषु vyáñjaneṣu
Notes	¹Vedic

Feminine ā-stem declension of व्यञ्जना (vyáñjanā)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	व्यञ्जना vyáñjanā	व्यञ्जने vyáñjane	व्यञ्जनाः vyáñjanāḥ
Vocative	व्यञ्जने vyáñjane	व्यञ्जने vyáñjane	व्यञ्जनाः vyáñjanāḥ
Accusative	व्यञ्जनाम् vyáñjanām	व्यञ्जने vyáñjane	व्यञ्जनाः vyáñjanāḥ
Instrumental	व्यञ्जनया / व्यञ्जना¹ vyáñjanayā / vyáñjanā¹	व्यञ्जनाभ्याम् vyáñjanābhyām	व्यञ्जनाभिः vyáñjanābhiḥ
Dative	व्यञ्जनायै vyáñjanāyai	व्यञ्जनाभ्याम् vyáñjanābhyām	व्यञ्जनाभ्यः vyáñjanābhyaḥ
Ablative	व्यञ्जनायाः / व्यञ्जनायै² vyáñjanāyāḥ / vyáñjanāyai²	व्यञ्जनाभ्याम् vyáñjanābhyām	व्यञ्जनाभ्यः vyáñjanābhyaḥ
Genitive	व्यञ्जनायाः / व्यञ्जनायै² vyáñjanāyāḥ / vyáñjanāyai²	व्यञ्जनयोः vyáñjanayoḥ	व्यञ्जनानाम् vyáñjanānām
Locative	व्यञ्जनायाम् vyáñjanāyām	व्यञ्जनयोः vyáñjanayoḥ	व्यञ्जनासु vyáñjanāsu
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of व्यञ्जन (vyáñjana)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	व्यञ्जनम् vyáñjanam	व्यञ्जने vyáñjane	व्यञ्जनानि / व्यञ्जना¹ vyáñjanāni / vyáñjanā¹
Vocative	व्यञ्जन vyáñjana	व्यञ्जने vyáñjane	व्यञ्जनानि / व्यञ्जना¹ vyáñjanāni / vyáñjanā¹
Accusative	व्यञ्जनम् vyáñjanam	व्यञ्जने vyáñjane	व्यञ्जनानि / व्यञ्जना¹ vyáñjanāni / vyáñjanā¹
Instrumental	व्यञ्जनेन vyáñjanena	व्यञ्जनाभ्याम् vyáñjanābhyām	व्यञ्जनैः / व्यञ्जनेभिः¹ vyáñjanaiḥ / vyáñjanebhiḥ¹
Dative	व्यञ्जनाय vyáñjanāya	व्यञ्जनाभ्याम् vyáñjanābhyām	व्यञ्जनेभ्यः vyáñjanebhyaḥ
Ablative	व्यञ्जनात् vyáñjanāt	व्यञ्जनाभ्याम् vyáñjanābhyām	व्यञ्जनेभ्यः vyáñjanebhyaḥ
Genitive	व्यञ्जनस्य vyáñjanasya	व्यञ्जनयोः vyáñjanayoḥ	व्यञ्जनानाम् vyáñjanānām
Locative	व्यञ्जने vyáñjane	व्यञ्जनयोः vyáñjanayoḥ	व्यञ्जनेषु vyáñjaneṣu
Notes	¹Vedic

Noun

व्यञ्जन • (vyáñjana) stem, m

1. (phonetics) consonant

   Antonym: स्वर (svara)

2. implied indication, allusion, suggestion
3. figurative expression

Declension

Masculine a-stem declension of व्यञ्जन (vyáñjana)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	व्यञ्जनः vyáñjanaḥ	व्यञ्जनौ / व्यञ्जना¹ vyáñjanau / vyáñjanā¹	व्यञ्जनाः / व्यञ्जनासः¹ vyáñjanāḥ / vyáñjanāsaḥ¹
Vocative	व्यञ्जन vyáñjana	व्यञ्जनौ / व्यञ्जना¹ vyáñjanau / vyáñjanā¹	व्यञ्जनाः / व्यञ्जनासः¹ vyáñjanāḥ / vyáñjanāsaḥ¹
Accusative	व्यञ्जनम् vyáñjanam	व्यञ्जनौ / व्यञ्जना¹ vyáñjanau / vyáñjanā¹	व्यञ्जनान् vyáñjanān
Instrumental	व्यञ्जनेन vyáñjanena	व्यञ्जनाभ्याम् vyáñjanābhyām	व्यञ्जनैः / व्यञ्जनेभिः¹ vyáñjanaiḥ / vyáñjanebhiḥ¹
Dative	व्यञ्जनाय vyáñjanāya	व्यञ्जनाभ्याम् vyáñjanābhyām	व्यञ्जनेभ्यः vyáñjanebhyaḥ
Ablative	व्यञ्जनात् vyáñjanāt	व्यञ्जनाभ्याम् vyáñjanābhyām	व्यञ्जनेभ्यः vyáñjanebhyaḥ
Genitive	व्यञ्जनस्य vyáñjanasya	व्यञ्जनयोः vyáñjanayoḥ	व्यञ्जनानाम् vyáñjanānām
Locative	व्यञ्जने vyáñjane	व्यञ्जनयोः vyáñjanayoḥ	व्यञ्जनेषु vyáñjaneṣu
Notes	¹Vedic

Descendants

• → Hindi: व्यंजन (vyañjan)
• → Marathi: व्यंजन (vyañjan)
• → Gujarati: વ્યંજન (vyañjan)
• → Kannada: ವ್ಯಂಜನ (vyañjana)
• → Telugu: వ్యంజనము (vyañjanamu)
• → Balinese: ᬯ᭄ᬬᬜ᭄ᬚᬦ (wyanjana)

Noun

व्यञ्जन • (vyáñjana) stem, n

1. decoration, ornament
2. manifestation, indication
3. allusion, suggestion
4. figurative expression, irony, sarcasm
5. specification
6. mark, badge, spot, sign, token
7. insignia, paraphernalia
8. symptom (of a disease)
9. mark of sex or gender (as the beard, breasts etc.), the private parts (male or female)
10. anything used in cooking or preparing food, seasoning, sauce, condiment
11. consonant
12. syllable
13. letter
14. limb, member, part
15. day
16. purification of a sacrificial animal
17. fan

Declension

Neuter a-stem declension of व्यञ्जन (vyáñjana)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	व्यञ्जनम् vyáñjanam	व्यञ्जने vyáñjane	व्यञ्जनानि / व्यञ्जना¹ vyáñjanāni / vyáñjanā¹
Vocative	व्यञ्जन vyáñjana	व्यञ्जने vyáñjane	व्यञ्जनानि / व्यञ्जना¹ vyáñjanāni / vyáñjanā¹
Accusative	व्यञ्जनम् vyáñjanam	व्यञ्जने vyáñjane	व्यञ्जनानि / व्यञ्जना¹ vyáñjanāni / vyáñjanā¹
Instrumental	व्यञ्जनेन vyáñjanena	व्यञ्जनाभ्याम् vyáñjanābhyām	व्यञ्जनैः / व्यञ्जनेभिः¹ vyáñjanaiḥ / vyáñjanebhiḥ¹
Dative	व्यञ्जनाय vyáñjanāya	व्यञ्जनाभ्याम् vyáñjanābhyām	व्यञ्जनेभ्यः vyáñjanebhyaḥ
Ablative	व्यञ्जनात् vyáñjanāt	व्यञ्जनाभ्याम् vyáñjanābhyām	व्यञ्जनेभ्यः vyáñjanebhyaḥ
Genitive	व्यञ्जनस्य vyáñjanasya	व्यञ्जनयोः vyáñjanayoḥ	व्यञ्जनानाम् vyáñjanānām
Locative	व्यञ्जने vyáñjane	व्यञ्जनयोः vyáñjanayoḥ	व्यञ्जनेषु vyáñjaneṣu
Notes	¹Vedic

References

• Monier Williams (1899) “व्यञ्जन”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 1029.