वल्गु
Sanskrit
[edit]Alternative scripts
[edit]Alternative scripts
- ৱল্গু (Assamese script)
- ᬯᬮ᭄ᬕᬸ (Balinese script)
- বল্গু (Bengali script)
- 𑰪𑰩𑰿𑰐𑰲 (Bhaiksuki script)
- 𑀯𑀮𑁆𑀕𑀼 (Brahmi script)
- ဝလ္ဂု (Burmese script)
- વલ્ગુ (Gujarati script)
- ਵਲ੍ਗੁ (Gurmukhi script)
- 𑌵𑌲𑍍𑌗𑍁 (Grantha script)
- ꦮꦭ꧀ꦒꦸ (Javanese script)
- 𑂫𑂪𑂹𑂏𑂳 (Kaithi script)
- ವಲ್ಗು (Kannada script)
- វល្គុ (Khmer script)
- ວລ຺ຄຸ (Lao script)
- വല്ഗു (Malayalam script)
- ᠸᠠᠯᡤᡠ (Manchu script)
- 𑘪𑘩𑘿𑘐𑘳 (Modi script)
- ᠸᠠᠯᠺᠤ (Mongolian script)
- 𑧊𑧉𑧠𑦰𑧔 (Nandinagari script)
- 𑐰𑐮𑑂𑐐𑐸 (Newa script)
- ଵଲ୍ଗୁ (Odia script)
- ꢮꢭ꣄ꢔꢸ (Saurashtra script)
- 𑆮𑆬𑇀𑆓𑆶 (Sharada script)
- 𑖪𑖩𑖿𑖐𑖲 (Siddham script)
- වල්ගු (Sinhalese script)
- 𑩾𑩽 𑪙𑩞𑩒 (Soyombo script)
- 𑚦𑚥𑚶𑚌𑚰 (Takri script)
- வல்கு³ (Tamil script)
- వల్గు (Telugu script)
- วลฺคุ (Thai script)
- ཝ་ལྒུ (Tibetan script)
- 𑒫𑒪𑓂𑒑𑒳 (Tirhuta script)
- 𑨭𑨬𑩇𑨍𑨃 (Zanabazar Square script)
Etymology
[edit](This etymology is missing or incomplete. Please add to it, or discuss it at the Etymology scriptorium.)
Pronunciation
[edit]Adjective
[edit]वल्गु • (valgú) stem
- handsome, beautiful, lovely, attractive
- Synonyms: सुभग (subhaga), शोभन (śobhana), सुन्दर (sundara), चारु (cāru), वाम (vāma), कान्त (kānta), भद्र (bhadra), मञ्जु (mañju)
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 6.62.5:
- ता वल्गू दस्रा पुरुशाकतमा प्रत्ना नव्यसा वचसा विवासे ।
या शंसते स्तुवते शम्भविष्ठा बभूवतुर्गृणते चित्रराती ॥- tā valgū dasrā puruśākatamā pratnā navyasā vacasā vivāse.
yā śaṃsate stuvate śambhaviṣṭhā babhūvaturgṛṇate citrarātī. - I worship with a new hymn those two quick-moving, lovely, ancient Aśvins, the achievers of many exploits, who are the givers of great felicity to him who prays to or praises them; the bestowers of wondrous gifts on him who adores them.
- tā valgū dasrā puruśākatamā pratnā navyasā vacasā vivāse.
- ता वल्गू दस्रा पुरुशाकतमा प्रत्ना नव्यसा वचसा विवासे ।
- c. 1200 BCE – 1000 BCE, Atharvaveda 2.36.1.2:
- जुष्टा वरेषु समनेषु वल्गुर्ओषं पत्या सौभगमस्तु अस्यै ॥
- juṣṭā vareṣu samaneṣu valguroṣaṃ patyā saubhagamastu asyai.
- Approved by wooers, lovely in assemblies, may she be soon made happy with a husband.
- जुष्टा वरेषु समनेषु वल्गुर्ओषं पत्या सौभगमस्तु अस्यै ॥
Declension
[edit]| Masculine u-stem declension of वल्गु (valgú) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | वल्गुः valgúḥ |
वल्गू valgū́ |
वल्गवः valgávaḥ |
| Vocative | वल्गो válgo |
वल्गू válgū |
वल्गवः válgavaḥ |
| Accusative | वल्गुम् valgúm |
वल्गू valgū́ |
वल्गून् valgū́n |
| Instrumental | वल्गुना / वल्ग्वा¹ valgúnā / valgvā́¹ |
वल्गुभ्याम् valgúbhyām |
वल्गुभिः valgúbhiḥ |
| Dative | वल्गवे valgáve |
वल्गुभ्याम् valgúbhyām |
वल्गुभ्यः valgúbhyaḥ |
| Ablative | वल्गोः valgóḥ |
वल्गुभ्याम् valgúbhyām |
वल्गुभ्यः valgúbhyaḥ |
| Genitive | वल्गोः valgóḥ |
वल्ग्वोः valgvóḥ |
वल्गूनाम् valgūnā́m |
| Locative | वल्गौ valgaú |
वल्ग्वोः valgvóḥ |
वल्गुषु valgúṣu |
| Notes |
| ||
| Feminine u-stem declension of वल्गु (valgú) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | वल्गुः valgúḥ |
वल्गू valgū́ |
वल्गवः valgávaḥ |
| Vocative | वल्गो válgo |
वल्गू válgū |
वल्गवः válgavaḥ |
| Accusative | वल्गुम् valgúm |
वल्गू valgū́ |
वल्गूः valgū́ḥ |
| Instrumental | वल्ग्वा valgvā́ |
वल्गुभ्याम् valgúbhyām |
वल्गुभिः valgúbhiḥ |
| Dative | वल्गवे / वल्ग्वै¹ valgáve / valgvaí¹ |
वल्गुभ्याम् valgúbhyām |
वल्गुभ्यः valgúbhyaḥ |
| Ablative | वल्गोः / वल्ग्वाः¹ / वल्ग्वै² valgóḥ / valgvā́ḥ¹ / valgvaí² |
वल्गुभ्याम् valgúbhyām |
वल्गुभ्यः valgúbhyaḥ |
| Genitive | वल्गोः / वल्ग्वाः¹ / वल्ग्वै² valgóḥ / valgvā́ḥ¹ / valgvaí² |
वल्ग्वोः valgvóḥ |
वल्गूनाम् valgūnā́m |
| Locative | वल्गौ / वल्ग्वाम्¹ valgaú / valgvā́m¹ |
वल्ग्वोः valgvóḥ |
वल्गुषु valgúṣu |
| Notes |
| ||
| Neuter u-stem declension of वल्गु (valgú) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | वल्गु valgú |
वल्गुनी valgúnī |
वल्गूनि / वल्गु¹ / वल्गू¹ valgū́ni / valgú¹ / valgū́¹ |
| Vocative | वल्गु / वल्गो válgu / válgo |
वल्गुनी válgunī |
वल्गूनि / वल्गु¹ / वल्गू¹ válgūni / válgu¹ / válgū¹ |
| Accusative | वल्गु valgú |
वल्गुनी valgúnī |
वल्गूनि / वल्गु¹ / वल्गू¹ valgū́ni / valgú¹ / valgū́¹ |
| Instrumental | वल्गुना / वल्ग्वा¹ valgúnā / valgvā́¹ |
वल्गुभ्याम् valgúbhyām |
वल्गुभिः valgúbhiḥ |
| Dative | वल्गुने / वल्गवे¹ valgúne / valgáve¹ |
वल्गुभ्याम् valgúbhyām |
वल्गुभ्यः valgúbhyaḥ |
| Ablative | वल्गुनः / वल्गोः¹ valgúnaḥ / valgóḥ¹ |
वल्गुभ्याम् valgúbhyām |
वल्गुभ्यः valgúbhyaḥ |
| Genitive | वल्गुनः / वल्गोः¹ valgúnaḥ / valgóḥ¹ |
वल्गुनोः valgúnoḥ |
वल्गूनाम् valgūnā́m |
| Locative | वल्गुनि / वल्गौ¹ valgúni / valgaú¹ |
वल्गुनोः valgúnoḥ |
वल्गुषु valgúṣu |
| Notes |
| ||
Descendants
[edit]References
[edit]- Monier Williams (1899) “वल्गु”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 928, column 2.
- Hellwig, Oliver (2010-2024) “valgu”, in DCS - The Digital Corpus of Sanskrit, Berlin, Germany.
- Apte, Vaman Shivram (1890) “वल्गु”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan, page 1400
- Arthur Anthony Macdonell (1893) “वल्गु”, in A practical Sanskrit dictionary with transliteration, accentuation, and etymological analysis throughout, London: Oxford University Press, page 272
- Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “valgu”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press, page 666