रिपु
Sanskrit
[edit]Alternative scripts
[edit]Alternative scripts
- ৰিপু (Assamese script)
- ᬭᬶᬧᬸ (Balinese script)
- রিপু (Bengali script)
- 𑰨𑰰𑰢𑰲 (Bhaiksuki script)
- 𑀭𑀺𑀧𑀼 (Brahmi script)
- ရိပု (Burmese script)
- રિપુ (Gujarati script)
- ਰਿਪੁ (Gurmukhi script)
- 𑌰𑌿𑌪𑍁 (Grantha script)
- ꦫꦶꦥꦸ (Javanese script)
- 𑂩𑂱𑂣𑂳 (Kaithi script)
- ರಿಪು (Kannada script)
- រិបុ (Khmer script)
- ຣິປຸ (Lao script)
- രിപു (Malayalam script)
- ᡵᡳᢒᡠ (Manchu script)
- 𑘨𑘱𑘢𑘳 (Modi script)
- ᠷᠢᢒᠤ (Mongolian script)
- 𑧈𑧒𑧂𑧔 (Nandinagari script)
- 𑐬𑐶𑐥𑐸 (Newa script)
- ରିପୁ (Odia script)
- ꢬꢶꢦꢸ (Saurashtra script)
- 𑆫𑆴𑆥𑆶 (Sharada script)
- 𑖨𑖰𑖢𑖲 (Siddham script)
- රිපු (Sinhalese script)
- 𑩼𑩑𑩰𑩒 (Soyombo script)
- 𑚤𑚮𑚞𑚰 (Takri script)
- ரிபு (Tamil script)
- రిపు (Telugu script)
- ริปุ (Thai script)
- རི་པུ (Tibetan script)
- 𑒩𑒱𑒣𑒳 (Tirhuta script)
- 𑨫𑨁𑨞𑨃 (Zanabazar Square script)
Etymology
[edit]From Proto-Indo-European *lipús, from the root *leyp- (“to stick, adhere, smear; fat, oil, sticky substance, adhesive”).[1] Synchronically from the Sanskrit root रिप् (rip).
The meanings “fraudulent, deceitful, treacherous, enemy” (etc.) developed figuratively from the earlier set of meanings “dirty spot, stain, filth” > “fault, impurity”; compare the related words रिप्र (riprá), रिप्त (riptá), रेपस् (répas).
Pronunciation
[edit]Noun
[edit]रिपु • (ripú) stem, m
Declension
[edit]| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | रिपुः (ripúḥ) | रिपू (ripū́) | रिपवः (ripávaḥ) |
| vocative | रिपो (rípo) | रिपू (rípū) | रिपवः (rípavaḥ) |
| accusative | रिपुम् (ripúm) | रिपू (ripū́) | रिपून् (ripū́n) |
| instrumental | रिपुणा (ripúṇā) रिप्वा¹ (ripvā́¹) |
रिपुभ्याम् (ripúbhyām) | रिपुभिः (ripúbhiḥ) |
| dative | रिपवे (ripáve) रिप्वे¹ (ripvé¹) |
रिपुभ्याम् (ripúbhyām) | रिपुभ्यः (ripúbhyaḥ) |
| ablative | रिपोः (ripóḥ) रिप्वः¹ (ripváḥ¹) |
रिपुभ्याम् (ripúbhyām) | रिपुभ्यः (ripúbhyaḥ) |
| genitive | रिपोः (ripóḥ) रिप्वः¹ (ripváḥ¹) |
रिप्वोः (ripvóḥ) | रिपूणाम् (ripūṇā́m) |
| locative | रिपौ (ripaú) | रिप्वोः (ripvóḥ) | रिपुषु (ripúṣu) |
- ¹Vedic
Adjective
[edit]रिपु • (ripú) stem
Declension
[edit]| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | रिपुः (ripúḥ) | रिपू (ripū́) | रिपवः (ripávaḥ) |
| vocative | रिपो (rípo) | रिपू (rípū) | रिपवः (rípavaḥ) |
| accusative | रिपुम् (ripúm) | रिपू (ripū́) | रिपून् (ripū́n) |
| instrumental | रिपुणा (ripúṇā) रिप्वा¹ (ripvā́¹) |
रिपुभ्याम् (ripúbhyām) | रिपुभिः (ripúbhiḥ) |
| dative | रिपवे (ripáve) रिप्वे¹ (ripvé¹) |
रिपुभ्याम् (ripúbhyām) | रिपुभ्यः (ripúbhyaḥ) |
| ablative | रिपोः (ripóḥ) रिप्वः¹ (ripváḥ¹) |
रिपुभ्याम् (ripúbhyām) | रिपुभ्यः (ripúbhyaḥ) |
| genitive | रिपोः (ripóḥ) रिप्वः¹ (ripváḥ¹) |
रिप्वोः (ripvóḥ) | रिपूणाम् (ripūṇā́m) |
| locative | रिपौ (ripaú) | रिप्वोः (ripvóḥ) | रिपुषु (ripúṣu) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | रिपुः (ripúḥ) | रिपू (ripū́) | रिपवः (ripávaḥ) |
| vocative | रिपो (rípo) | रिपू (rípū) | रिपवः (rípavaḥ) |
| accusative | रिपुम् (ripúm) | रिपू (ripū́) | रिपूः (ripū́ḥ) |
| instrumental | रिप्वा (ripvā́) | रिपुभ्याम् (ripúbhyām) | रिपुभिः (ripúbhiḥ) |
| dative | रिपवे (ripáve) रिप्वै¹ (ripvaí¹) |
रिपुभ्याम् (ripúbhyām) | रिपुभ्यः (ripúbhyaḥ) |
| ablative | रिपोः (ripóḥ) रिप्वाः¹ (ripvā́ḥ¹) रिप्वै² (ripvaí²) |
रिपुभ्याम् (ripúbhyām) | रिपुभ्यः (ripúbhyaḥ) |
| genitive | रिपोः (ripóḥ) रिप्वाः¹ (ripvā́ḥ¹) रिप्वै² (ripvaí²) |
रिप्वोः (ripvóḥ) | रिपूणाम् (ripūṇā́m) |
| locative | रिपौ (ripaú) रिप्वाम्¹ (ripvā́m¹) |
रिप्वोः (ripvóḥ) | रिपुषु (ripúṣu) |
- ¹Later Sanskrit
- ²Brāhmaṇas
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | रिपु (ripú) | रिपुणी (ripúṇī) | रिपूणि (ripū́ṇi) रिपु¹ (ripú¹) रिपू¹ (ripū́¹) |
| vocative | रिपु (rípu) रिपो (rípo) |
रिपुणी (rípuṇī) | रिपूणि (rípūṇi) रिपु¹ (rípu¹) रिपू¹ (rípū¹) |
| accusative | रिपु (ripú) | रिपुणी (ripúṇī) | रिपूणि (ripū́ṇi) रिपु¹ (ripú¹) रिपू¹ (ripū́¹) |
| instrumental | रिपुणा (ripúṇā) रिप्वा¹ (ripvā́¹) |
रिपुभ्याम् (ripúbhyām) | रिपुभिः (ripúbhiḥ) |
| dative | रिपुणे (ripúṇe) रिपवे¹ (ripáve¹) रिप्वे¹ (ripvé¹) |
रिपुभ्याम् (ripúbhyām) | रिपुभ्यः (ripúbhyaḥ) |
| ablative | रिपुणः (ripúṇaḥ) रिपोः¹ (ripóḥ¹) रिप्वः¹ (ripváḥ¹) |
रिपुभ्याम् (ripúbhyām) | रिपुभ्यः (ripúbhyaḥ) |
| genitive | रिपुणः (ripúṇaḥ) रिपोः¹ (ripóḥ¹) रिप्वः¹ (ripváḥ¹) |
रिपुणोः (ripúṇoḥ) | रिपूणाम् (ripūṇā́m) |
| locative | रिपुणि (ripúṇi) रिपौ¹ (ripaú¹) |
रिपुणोः (ripúṇoḥ) | रिपुषु (ripúṣu) |
- ¹Vedic
Derived terms
[edit]- षड्रिपु (ṣaḍripu, “six enemies of the mind that trap a soul; lust, anger, greed, ego, attachment, jealousy”)
Related terms
[edit]References
[edit]- ^ Wodtko, Dagmar S., Irslinger, Britta, Schneider, Carolin (2008) “*lei̯p- 'kleben bleiben'”, in Nomina im indogermanischen Lexikon [Nouns in the Indo-European Lexicon] (in German), Heidelberg: Universitätsverlag Winter, pages 453–454
Categories:
- Sanskrit terms inherited from Proto-Indo-European
- Sanskrit terms derived from Proto-Indo-European
- Sanskrit terms with IPA pronunciation
- Sanskrit lemmas
- Sanskrit nouns
- Sanskrit nouns in Devanagari script
- Sanskrit masculine nouns
- Sanskrit u-stem nouns
- Sanskrit adjectives
- Sanskrit adjectives in Devanagari script
- Sanskrit u-stem adjectives