मूर्धन्य

Hindi

Etymology

Borrowed from Sanskrit मूर्धन्य (mūrdhanya, literally “pertaining to the head”).

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /muːɾ.d̪ʱən.jᵊ/, [muːɾ.d̪ʱɐ̃ɲ.jᵊ]

Adjective

मूर्धन्य • (mūrdhanya) (indeclinable)

1. chief, leading, foremost

   Synonym: मुख्य (mukhya)

2. (phonetics) retroflex

References

• McGregor, Ronald Stuart (1993) “मूर्धन्य”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• মূৰ্ধন্য (Assamese script)
• ᬫᬹᬃᬥᬦ᭄ᬬ (Balinese script)
• মূর্ধন্য (Bengali script)
• 𑰦𑰳𑰨𑰿𑰠𑰡𑰿𑰧 (Bhaiksuki script)
• 𑀫𑀽𑀭𑁆𑀥𑀦𑁆𑀬 (Brahmi script)
• မူရ်္ဓနျ (Burmese script)
• મૂર્ધન્ય (Gujarati script)
• ਮੂਰ੍ਧਨ੍ਯ (Gurmukhi script)
• 𑌮𑍂𑌰𑍍𑌧𑌨𑍍𑌯 (Grantha script)
• ꦩꦹꦂꦣꦤꦾ (Javanese script)
• 𑂧𑂴𑂩𑂹𑂡𑂢𑂹𑂨 (Kaithi script)
• ಮೂರ್ಧನ್ಯ (Kannada script)
• មូធ៌ន្យ (Khmer script)
• ມູຣ຺ຘນ຺ຍ (Lao script)
• മൂര്ധന്യ (Malayalam script)
• ᠮᡠᡠᡵᢡᠠᠨᠶᠠ (Manchu script)
• 𑘦𑘴𑘨𑘿𑘠𑘡𑘿𑘧 (Modi script)
• ᠮᠤᠤᠷᢑᠾᠠᠨᠶ᠎ᠠ (Mongolian script)
• 𑧆𑧕𑧈𑧠𑧀𑧁𑧠𑧇 (Nandinagari script)
• 𑐩𑐹𑐬𑑂𑐢𑐣𑑂𑐫 (Newa script)
• ମୂର୍ଧନ୍ଯ (Odia script)
• ꢪꢹꢬ꣄ꢤꢥ꣄ꢫ (Saurashtra script)
• 𑆩𑆷𑆫𑇀𑆣𑆤𑇀𑆪 (Sharada script)
• 𑖦𑖳𑖨𑖿𑖠𑖡𑖿𑖧 (Siddham script)
• මූර්‍ධන්‍ය (Sinhalese script)
• 𑩴𑩒𑩛𑩼 𑪙𑩮𑩯 𑪙𑩻 (Soyombo script)
• 𑚢𑚱𑚤𑚶𑚜𑚝𑚶𑚣 (Takri script)
• மூர்த⁴ந்ய (Tamil script)
• మూర్ధన్య (Telugu script)
• มูรฺธนฺย (Thai script)
• མཱུ་རྡྷ་ནྱ (Tibetan script)
• 𑒧𑒴𑒩𑓂𑒡𑒢𑓂𑒨 (Tirhuta script)
• 𑨢𑨃𑨊𑨫𑩇𑨜𑨝𑩇𑨪 (Zanabazar Square script)

Etymology

Derived from मूर्धन् (mūrdhan).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /muːɾ.dʱɐn.jɐ/, [muːɾ.dʱɐj̃.jɐ]
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /muːɾˈd̪ʱɐn̪.jɐ/

Noun

मूर्धन्य • (mūrdhanya)

1. retroflex place of articulation

   Coordinate terms: कण्ठ्य (kaṇṭhya), तालव्य (tālavya), मूर्धन्य (mūrdhanya), वर्त्स्य (vartsya), दन्त्य (dantya), ओष्ठ्य (oṣṭhya)

Declension

Masculine a-stem declension of मूर्धन्य (mūrdhanya)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	मूर्धन्यः mūrdhanyaḥ	मूर्धन्यौ / मूर्धन्या¹ mūrdhanyau / mūrdhanyā¹	मूर्धन्याः / मूर्धन्यासः¹ mūrdhanyāḥ / mūrdhanyāsaḥ¹
Vocative	मूर्धन्य mūrdhanya	मूर्धन्यौ / मूर्धन्या¹ mūrdhanyau / mūrdhanyā¹	मूर्धन्याः / मूर्धन्यासः¹ mūrdhanyāḥ / mūrdhanyāsaḥ¹
Accusative	मूर्धन्यम् mūrdhanyam	मूर्धन्यौ / मूर्धन्या¹ mūrdhanyau / mūrdhanyā¹	मूर्धन्यान् mūrdhanyān
Instrumental	मूर्धन्येन mūrdhanyena	मूर्धन्याभ्याम् mūrdhanyābhyām	मूर्धन्यैः / मूर्धन्येभिः¹ mūrdhanyaiḥ / mūrdhanyebhiḥ¹
Dative	मूर्धन्याय mūrdhanyāya	मूर्धन्याभ्याम् mūrdhanyābhyām	मूर्धन्येभ्यः mūrdhanyebhyaḥ
Ablative	मूर्धन्यात् mūrdhanyāt	मूर्धन्याभ्याम् mūrdhanyābhyām	मूर्धन्येभ्यः mūrdhanyebhyaḥ
Genitive	मूर्धन्यस्य mūrdhanyasya	मूर्धन्ययोः mūrdhanyayoḥ	मूर्धन्यानाम् mūrdhanyānām
Locative	मूर्धन्ये mūrdhanye	मूर्धन्ययोः mūrdhanyayoḥ	मूर्धन्येषु mūrdhanyeṣu
Notes	¹Vedic