Jump to content

मुण्ड

From Wiktionary, the free dictionary

Hindi

[edit]

Pronunciation

[edit]
  • (Delhi) IPA(key): /mʊɳɖ/, [mʊ̃ɳɖ]

Adjective

[edit]

मुण्ड (muṇḍ) (indeclinable)

  1. Alternative form of मुंड (muṇḍ)

Noun

[edit]

मुण्ड (muṇḍm

  1. Alternative form of मुंड (muṇḍ)

Declension

[edit]

Sanskrit

[edit]

Alternative scripts

[edit]

Etymology

[edit]

Uncertain.

Probably of Dravidian origin, with coalescence of two Dravidian word-groups, compare Malayalam മണ്ട (maṇṭa, head, skull), Kannada ಮೊಂಡ (moṇḍa, blunt, maimed, deficient), Tamil மொட்டை (moṭṭai, bald head, shaven head), மொண்ணன் (moṇṇaṉ, baldheaded person); less likely Munda connections.

Tedesco compares the word to वर्ध् (vardh, to cut off) and भाण्डिल (bhāṇḍila, barber), considering these to all be of Indo-Aryan origin.

The generic "head" sense may be a case of semantic contamination from मूर्धन् (mūrdhan, head).

Pronunciation

[edit]

Proper noun

[edit]

मुण्ड (muṇḍa) stemm (Hinduism)

  1. name of Shiva
  2. name of Rahu
  3. name of a dynasty
  4. name of a king
  5. name of a Daitya

Declension

[edit]
Masculine a-stem declension of मुण्ड (muṇḍa)
Singular Dual Plural
Nominative मुण्डः
muṇḍaḥ
मुण्डौ / मुण्डा¹
muṇḍau / muṇḍā¹
मुण्डाः / मुण्डासः¹
muṇḍāḥ / muṇḍāsaḥ¹
Vocative मुण्ड
muṇḍa
मुण्डौ / मुण्डा¹
muṇḍau / muṇḍā¹
मुण्डाः / मुण्डासः¹
muṇḍāḥ / muṇḍāsaḥ¹
Accusative मुण्डम्
muṇḍam
मुण्डौ / मुण्डा¹
muṇḍau / muṇḍā¹
मुण्डान्
muṇḍān
Instrumental मुण्डेन
muṇḍena
मुण्डाभ्याम्
muṇḍābhyām
मुण्डैः / मुण्डेभिः¹
muṇḍaiḥ / muṇḍebhiḥ¹
Dative मुण्डाय
muṇḍāya
मुण्डाभ्याम्
muṇḍābhyām
मुण्डेभ्यः
muṇḍebhyaḥ
Ablative मुण्डात्
muṇḍāt
मुण्डाभ्याम्
muṇḍābhyām
मुण्डेभ्यः
muṇḍebhyaḥ
Genitive मुण्डस्य
muṇḍasya
मुण्डयोः
muṇḍayoḥ
मुण्डानाम्
muṇḍānām
Locative मुण्डे
muṇḍe
मुण्डयोः
muṇḍayoḥ
मुण्डेषु
muṇḍeṣu
Notes
  • ¹Vedic

Noun

[edit]

मुण्ड (muṇḍa) stemm

  1. a man with a shaven head, bald-headed man
  2. the trunk of a lopped tree
  3. a barber

Declension

[edit]
Masculine a-stem declension of मुण्ड (muṇḍa)
Singular Dual Plural
Nominative मुण्डः
muṇḍaḥ
मुण्डौ / मुण्डा¹
muṇḍau / muṇḍā¹
मुण्डाः / मुण्डासः¹
muṇḍāḥ / muṇḍāsaḥ¹
Vocative मुण्ड
muṇḍa
मुण्डौ / मुण्डा¹
muṇḍau / muṇḍā¹
मुण्डाः / मुण्डासः¹
muṇḍāḥ / muṇḍāsaḥ¹
Accusative मुण्डम्
muṇḍam
मुण्डौ / मुण्डा¹
muṇḍau / muṇḍā¹
मुण्डान्
muṇḍān
Instrumental मुण्डेन
muṇḍena
मुण्डाभ्याम्
muṇḍābhyām
मुण्डैः / मुण्डेभिः¹
muṇḍaiḥ / muṇḍebhiḥ¹
Dative मुण्डाय
muṇḍāya
मुण्डाभ्याम्
muṇḍābhyām
मुण्डेभ्यः
muṇḍebhyaḥ
Ablative मुण्डात्
muṇḍāt
मुण्डाभ्याम्
muṇḍābhyām
मुण्डेभ्यः
muṇḍebhyaḥ
Genitive मुण्डस्य
muṇḍasya
मुण्डयोः
muṇḍayoḥ
मुण्डानाम्
muṇḍānām
Locative मुण्डे
muṇḍe
मुण्डयोः
muṇḍayoḥ
मुण्डेषु
muṇḍeṣu
Notes
  • ¹Vedic

Noun

[edit]

मुण्ड (muṇḍa) stemn

  1. a shaven head
  2. any head
  3. iron
    Synonym: लोह (loha)
  4. myrrh

Declension

[edit]
Neuter a-stem declension of मुण्ड (muṇḍa)
Singular Dual Plural
Nominative मुण्डम्
muṇḍam
मुण्डे
muṇḍe
मुण्डानि / मुण्डा¹
muṇḍāni / muṇḍā¹
Vocative मुण्ड
muṇḍa
मुण्डे
muṇḍe
मुण्डानि / मुण्डा¹
muṇḍāni / muṇḍā¹
Accusative मुण्डम्
muṇḍam
मुण्डे
muṇḍe
मुण्डानि / मुण्डा¹
muṇḍāni / muṇḍā¹
Instrumental मुण्डेन
muṇḍena
मुण्डाभ्याम्
muṇḍābhyām
मुण्डैः / मुण्डेभिः¹
muṇḍaiḥ / muṇḍebhiḥ¹
Dative मुण्डाय
muṇḍāya
मुण्डाभ्याम्
muṇḍābhyām
मुण्डेभ्यः
muṇḍebhyaḥ
Ablative मुण्डात्
muṇḍāt
मुण्डाभ्याम्
muṇḍābhyām
मुण्डेभ्यः
muṇḍebhyaḥ
Genitive मुण्डस्य
muṇḍasya
मुण्डयोः
muṇḍayoḥ
मुण्डानाम्
muṇḍānām
Locative मुण्डे
muṇḍe
मुण्डयोः
muṇḍayoḥ
मुण्डेषु
muṇḍeṣu
Notes
  • ¹Vedic

Adjective

[edit]

मुण्ड (muṇḍa) stem

  1. shaved, bald, having the head shaved or the hair shorn
  2. having no horns, hornless (as a cow or goat)
  3. stripped of top leaves or branches, lopped (as a tree)
  4. pointless, blunt
  5. without awns or a beard
  6. low, mean

Declension

[edit]
Masculine a-stem declension of मुण्ड (muṇḍa)
Singular Dual Plural
Nominative मुण्डः
muṇḍaḥ
मुण्डौ / मुण्डा¹
muṇḍau / muṇḍā¹
मुण्डाः / मुण्डासः¹
muṇḍāḥ / muṇḍāsaḥ¹
Vocative मुण्ड
muṇḍa
मुण्डौ / मुण्डा¹
muṇḍau / muṇḍā¹
मुण्डाः / मुण्डासः¹
muṇḍāḥ / muṇḍāsaḥ¹
Accusative मुण्डम्
muṇḍam
मुण्डौ / मुण्डा¹
muṇḍau / muṇḍā¹
मुण्डान्
muṇḍān
Instrumental मुण्डेन
muṇḍena
मुण्डाभ्याम्
muṇḍābhyām
मुण्डैः / मुण्डेभिः¹
muṇḍaiḥ / muṇḍebhiḥ¹
Dative मुण्डाय
muṇḍāya
मुण्डाभ्याम्
muṇḍābhyām
मुण्डेभ्यः
muṇḍebhyaḥ
Ablative मुण्डात्
muṇḍāt
मुण्डाभ्याम्
muṇḍābhyām
मुण्डेभ्यः
muṇḍebhyaḥ
Genitive मुण्डस्य
muṇḍasya
मुण्डयोः
muṇḍayoḥ
मुण्डानाम्
muṇḍānām
Locative मुण्डे
muṇḍe
मुण्डयोः
muṇḍayoḥ
मुण्डेषु
muṇḍeṣu
Notes
  • ¹Vedic
Feminine ā-stem declension of मुण्डा (muṇḍā)
Singular Dual Plural
Nominative मुण्डा
muṇḍā
मुण्डे
muṇḍe
मुण्डाः
muṇḍāḥ
Vocative मुण्डे
muṇḍe
मुण्डे
muṇḍe
मुण्डाः
muṇḍāḥ
Accusative मुण्डाम्
muṇḍām
मुण्डे
muṇḍe
मुण्डाः
muṇḍāḥ
Instrumental मुण्डया / मुण्डा¹
muṇḍayā / muṇḍā¹
मुण्डाभ्याम्
muṇḍābhyām
मुण्डाभिः
muṇḍābhiḥ
Dative मुण्डायै
muṇḍāyai
मुण्डाभ्याम्
muṇḍābhyām
मुण्डाभ्यः
muṇḍābhyaḥ
Ablative मुण्डायाः / मुण्डायै²
muṇḍāyāḥ / muṇḍāyai²
मुण्डाभ्याम्
muṇḍābhyām
मुण्डाभ्यः
muṇḍābhyaḥ
Genitive मुण्डायाः / मुण्डायै²
muṇḍāyāḥ / muṇḍāyai²
मुण्डयोः
muṇḍayoḥ
मुण्डानाम्
muṇḍānām
Locative मुण्डायाम्
muṇḍāyām
मुण्डयोः
muṇḍayoḥ
मुण्डासु
muṇḍāsu
Notes
  • ¹Vedic
  • ²Brāhmaṇas
Neuter a-stem declension of मुण्ड (muṇḍa)
Singular Dual Plural
Nominative मुण्डम्
muṇḍam
मुण्डे
muṇḍe
मुण्डानि / मुण्डा¹
muṇḍāni / muṇḍā¹
Vocative मुण्ड
muṇḍa
मुण्डे
muṇḍe
मुण्डानि / मुण्डा¹
muṇḍāni / muṇḍā¹
Accusative मुण्डम्
muṇḍam
मुण्डे
muṇḍe
मुण्डानि / मुण्डा¹
muṇḍāni / muṇḍā¹
Instrumental मुण्डेन
muṇḍena
मुण्डाभ्याम्
muṇḍābhyām
मुण्डैः / मुण्डेभिः¹
muṇḍaiḥ / muṇḍebhiḥ¹
Dative मुण्डाय
muṇḍāya
मुण्डाभ्याम्
muṇḍābhyām
मुण्डेभ्यः
muṇḍebhyaḥ
Ablative मुण्डात्
muṇḍāt
मुण्डाभ्याम्
muṇḍābhyām
मुण्डेभ्यः
muṇḍebhyaḥ
Genitive मुण्डस्य
muṇḍasya
मुण्डयोः
muṇḍayoḥ
मुण्डानाम्
muṇḍānām
Locative मुण्डे
muṇḍe
मुण्डयोः
muṇḍayoḥ
मुण्डेषु
muṇḍeṣu
Notes
  • ¹Vedic

Derived terms

[edit]

Descendants

[edit]

References

[edit]
  • Monier Williams (1899) “मुण्ड”, in A Sanskrit–English Dictionary, [], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 822, column 1.
  • Apte, Vaman Shivram (1890) “मुण्ड”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan
  • Mayrhofer, Manfred (1996) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan]‎[1] (in German), volume 2, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 361
  • Mayrhofer, Manfred (1963) Kurzgefasstes Etymologisches Wörterbuch des Altindischen [A Concise Etymological Sanskrit Dictionary]‎[2] (in German), volume 2, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, pages 651-652
  • Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “muṇḍa1”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press