प्राचीन

Hindi

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit प्राचीन (prācī́na) (with the sense "old" from Classical Sanskrit).

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /pɾɑː.t͡ʃiːn/, [pɾäː.t͡ʃĩːn]

Adjective

प्राचीन • (prācīn) (indeclinable, Urdu spelling پراچین) (formal)

1. ancient, old

   Synonyms: पुराना (purānā), पुराण (purāṇ), क़दीम (qadīm)

   • 2018, Dr. Nirmal Kumar Patni, जन्मांग संशोधन, संश्लेषण, गूढ़, आध्यात्म ज्योतिष, Titiksha, page 134:

     अति प्राचीन काल मे भारत मे द्रविड़ साम्राज्य था, जिस समय आर्य संस्कृति भारत मे व्याप नही हो सकी थी, उस समय दक्षिण मे द्रविड़ सभ्यता अपने चरम पर थी। द्रविड़ शिवभक्त और लिंगपूजक थे।

     ati prācīn kāl me bhārat me draviṛ sāmrājya thā, jis samay ārya sanskŕti bhārat me vyāp nahī ho sakī thī, us samay dakṣiṇ me draviṛ sabhyatā apne caram par thī. draviṛ śivbhakt aur liṅgpūjak the.

     In very ancient times, in India, there was the Dravidian empire. At the time Aryan culture was not prevalant in India, the Dravidian civilisation was at its peak in the south. The Dravidians were devotees of Śiva and phallus-worshippers.

2. facing the east, eastward, eastern

   Synonym: पूर्वीय (pūrvīya)

Further reading

• Dāsa, Śyāmasundara (1965–1975) “प्राचीन”, in Hindī Śabdasāgara [lit. Sea of Hindi words] (in Hindi), Kashi [Varanasi]: Nagari Pracarini Sabha, page 3219
• Platts, John T. (1884) “प्राचीन”, in A dictionary of Urdu, classical Hindi, and English, London: W. H. Allen & Co., page 235
• McGregor, Ronald Stuart (1993) “प्राचीन”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press, page 668
• “प्राचीन”, in ریخْتَہ لُغَت (rexta luġat) - Rekhta Dictionary [Urdu dictionary with meanings in Hindi & English], Noida, India: Rekhta Foundation, 2024.

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• প্ৰাচীন (Assamese script)
• ᬧ᭄ᬭᬵᬘᬷᬦ (Balinese script)
• প্রাচীন (Bengali script)
• 𑰢𑰿𑰨𑰯𑰓𑰱𑰡 (Bhaiksuki script)
• 𑀧𑁆𑀭𑀸𑀘𑀻𑀦 (Brahmi script)
• ပြာစီန (Burmese script)
• પ્રાચીન (Gujarati script)
• ਪ੍ਰਾਚੀਨ (Gurmukhi script)
• 𑌪𑍍𑌰𑌾𑌚𑍀𑌨 (Grantha script)
• ꦥꦿꦴꦕꦷꦤ (Javanese script)
• 𑂣𑂹𑂩𑂰𑂒𑂲𑂢 (Kaithi script)
• ಪ್ರಾಚೀನ (Kannada script)
• ប្រាចីន (Khmer script)
• ປ຺ຣາຈີນ (Lao script)
• പ്രാചീന (Malayalam script)
• ᢒᡵᠠ᠎᠊ᠠᢜᡳᡳᠨᠠ (Manchu script)
• 𑘢𑘿𑘨𑘰𑘓𑘲𑘡 (Modi script)
• ᢒᠷᠠᢗᢋᠢᠢᠨᠠ᠋ (Mongolian script)
• 𑧂𑧠𑧈𑧑𑦳𑧓𑧁 (Nandinagari script)
• 𑐥𑑂𑐬𑐵𑐔𑐷𑐣 (Newa script)
• ପ୍ରାଚୀନ (Odia script)
• ꢦ꣄ꢬꢵꢗꢷꢥ (Saurashtra script)
• 𑆥𑇀𑆫𑆳𑆖𑆵𑆤 (Sharada script)
• 𑖢𑖿𑖨𑖯𑖓𑖱𑖡 (Siddham script)
• ප්‍රාචීන (Sinhalese script)
• 𑩰 𑪙𑩼𑩛𑩡𑩑𑩛𑩯 (Soyombo script)
• 𑚞𑚶𑚤𑚭𑚏𑚯𑚝 (Takri script)
• ப்ராசீந (Tamil script)
• ప్రాచీన (Telugu script)
• ปฺราจีน (Thai script)
• པྲཱ་ཙཱི་ན (Tibetan script)
• 𑒣𑓂𑒩𑒰𑒔𑒲𑒢 (Tirhuta script)
• 𑨞𑩇𑨫𑨊𑨣𑨁𑨊𑨝 (Zanabazar Square script)

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /pɾɑː.t͡ɕíː.nɐ/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /pɾɑːˈt͡ɕiː.n̪ɐ/

Etymology 1

From प्राञ्च् (prāñc) +‎ -ईन (-īna).

Adjective

प्राचीन • (prācī́na) stem

1. facing the east, eastward, eastern
   1. facing the front (east as the direction in one's front while praying)
      • c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 7.7.3:

        प्राचीनो यज्ञः सुधितं हि बर्हिः प्रीणीते अग्निरीळितो न होता। आ मातरा विश्ववारे हुवानो यतो यविष्ठ जज्ञिषे सुशेवः॥

        prācīno yajñaḥ sudhitaṃ hi barhiḥ prīṇīte agnirīḷito na hotā. ā mātarā viśvavāre huvāno yato yaviṣṭha jajñiṣe suśevaḥ.

        In front is the sacrifice, well-placed is the sacred grass, pleased is Agni; one prayed, thou art like a priest of the call, calling to the two mothers in whom are all desirable things, whence thou art born most young and blissful.

2. (Classical Sanskrit) old, ancient
   • c. 200 BCE – 200 CE, Manusmṛti

Declension

Masculine a-stem declension of प्राचीन (prācī́na)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	प्राचीनः prācī́naḥ	प्राचीनौ / प्राचीना¹ prācī́nau / prācī́nā¹	प्राचीनाः / प्राचीनासः¹ prācī́nāḥ / prācī́nāsaḥ¹
Vocative	प्राचीन prā́cīna	प्राचीनौ / प्राचीना¹ prā́cīnau / prā́cīnā¹	प्राचीनाः / प्राचीनासः¹ prā́cīnāḥ / prā́cīnāsaḥ¹
Accusative	प्राचीनम् prācī́nam	प्राचीनौ / प्राचीना¹ prācī́nau / prācī́nā¹	प्राचीनान् prācī́nān
Instrumental	प्राचीनेन prācī́nena	प्राचीनाभ्याम् prācī́nābhyām	प्राचीनैः / प्राचीनेभिः¹ prācī́naiḥ / prācī́nebhiḥ¹
Dative	प्राचीनाय prācī́nāya	प्राचीनाभ्याम् prācī́nābhyām	प्राचीनेभ्यः prācī́nebhyaḥ
Ablative	प्राचीनात् prācī́nāt	प्राचीनाभ्याम् prācī́nābhyām	प्राचीनेभ्यः prācī́nebhyaḥ
Genitive	प्राचीनस्य prācī́nasya	प्राचीनयोः prācī́nayoḥ	प्राचीनानाम् prācī́nānām
Locative	प्राचीने prācī́ne	प्राचीनयोः prācī́nayoḥ	प्राचीनेषु prācī́neṣu
Notes	¹Vedic

Feminine ā-stem declension of प्राचीना (prācī́nā)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	प्राचीना prācī́nā	प्राचीने prācī́ne	प्राचीनाः prācī́nāḥ
Vocative	प्राचीने prā́cīne	प्राचीने prā́cīne	प्राचीनाः prā́cīnāḥ
Accusative	प्राचीनाम् prācī́nām	प्राचीने prācī́ne	प्राचीनाः prācī́nāḥ
Instrumental	प्राचीनया / प्राचीना¹ prācī́nayā / prācī́nā¹	प्राचीनाभ्याम् prācī́nābhyām	प्राचीनाभिः prācī́nābhiḥ
Dative	प्राचीनायै prācī́nāyai	प्राचीनाभ्याम् prācī́nābhyām	प्राचीनाभ्यः prācī́nābhyaḥ
Ablative	प्राचीनायाः / प्राचीनायै² prācī́nāyāḥ / prācī́nāyai²	प्राचीनाभ्याम् prācī́nābhyām	प्राचीनाभ्यः prācī́nābhyaḥ
Genitive	प्राचीनायाः / प्राचीनायै² prācī́nāyāḥ / prācī́nāyai²	प्राचीनयोः prācī́nayoḥ	प्राचीनानाम् prācī́nānām
Locative	प्राचीनायाम् prācī́nāyām	प्राचीनयोः prācī́nayoḥ	प्राचीनासु prācī́nāsu
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of प्राचीन (prācī́na)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	प्राचीनम् prācī́nam	प्राचीने prācī́ne	प्राचीनानि / प्राचीना¹ prācī́nāni / prācī́nā¹
Vocative	प्राचीन prā́cīna	प्राचीने prā́cīne	प्राचीनानि / प्राचीना¹ prā́cīnāni / prā́cīnā¹
Accusative	प्राचीनम् prācī́nam	प्राचीने prācī́ne	प्राचीनानि / प्राचीना¹ prācī́nāni / prācī́nā¹
Instrumental	प्राचीनेन prācī́nena	प्राचीनाभ्याम् prācī́nābhyām	प्राचीनैः / प्राचीनेभिः¹ prācī́naiḥ / prācī́nebhiḥ¹
Dative	प्राचीनाय prācī́nāya	प्राचीनाभ्याम् prācī́nābhyām	प्राचीनेभ्यः prācī́nebhyaḥ
Ablative	प्राचीनात् prācī́nāt	प्राचीनाभ्याम् prācī́nābhyām	प्राचीनेभ्यः prācī́nebhyaḥ
Genitive	प्राचीनस्य prācī́nasya	प्राचीनयोः prācī́nayoḥ	प्राचीनानाम् prācī́nānām
Locative	प्राचीने prācī́ne	प्राचीनयोः prācī́nayoḥ	प्राचीनेषु prācī́neṣu
Notes	¹Vedic

Descendants

• Pali: pācīna
• Prakrit: 𑀧𑀸𑀈𑀡 (pāīṇa), 𑀧𑀸𑀇𑀡 (pāiṇa)
• → Assamese: প্ৰাচীন (prasin)
• → Bengali: প্রাচীন (pracin)
• → Gujarati: પ્રાચીન (prācīn)
• → Hindustani: prācīn

  Hindi: प्राचीन

  Urdu: پَراچِین

• → Marathi: प्राचीन (prācīn)
• → Nepali: प्राचीन (prācīna), प्राचीन् (prācīn)
• → Odia: ପ୍ରାଚୀନ (prācina)

Etymology 2

See the etymology of the corresponding lemma form.

Noun

प्राचीन • (prācīna) stem, m or n

1. (Classical Sanskrit) alternative form of प्राचीर (prācīra, “wall, enclosure”)

Declension

Masculine a-stem declension of प्राचीन (prācīna)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	प्राचीनः prācīnaḥ	प्राचीनौ / प्राचीना¹ prācīnau / prācīnā¹	प्राचीनाः / प्राचीनासः¹ prācīnāḥ / prācīnāsaḥ¹
Vocative	प्राचीन prācīna	प्राचीनौ / प्राचीना¹ prācīnau / prācīnā¹	प्राचीनाः / प्राचीनासः¹ prācīnāḥ / prācīnāsaḥ¹
Accusative	प्राचीनम् prācīnam	प्राचीनौ / प्राचीना¹ prācīnau / prācīnā¹	प्राचीनान् prācīnān
Instrumental	प्राचीनेन prācīnena	प्राचीनाभ्याम् prācīnābhyām	प्राचीनैः / प्राचीनेभिः¹ prācīnaiḥ / prācīnebhiḥ¹
Dative	प्राचीनाय prācīnāya	प्राचीनाभ्याम् prācīnābhyām	प्राचीनेभ्यः prācīnebhyaḥ
Ablative	प्राचीनात् prācīnāt	प्राचीनाभ्याम् prācīnābhyām	प्राचीनेभ्यः prācīnebhyaḥ
Genitive	प्राचीनस्य prācīnasya	प्राचीनयोः prācīnayoḥ	प्राचीनानाम् prācīnānām
Locative	प्राचीने prācīne	प्राचीनयोः prācīnayoḥ	प्राचीनेषु prācīneṣu
Notes	¹Vedic

Neuter a-stem declension of प्राचीन (prācīna)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	प्राचीनम् prācīnam	प्राचीने prācīne	प्राचीनानि / प्राचीना¹ prācīnāni / prācīnā¹
Vocative	प्राचीन prācīna	प्राचीने prācīne	प्राचीनानि / प्राचीना¹ prācīnāni / prācīnā¹
Accusative	प्राचीनम् prācīnam	प्राचीने prācīne	प्राचीनानि / प्राचीना¹ prācīnāni / prācīnā¹
Instrumental	प्राचीनेन prācīnena	प्राचीनाभ्याम् prācīnābhyām	प्राचीनैः / प्राचीनेभिः¹ prācīnaiḥ / prācīnebhiḥ¹
Dative	प्राचीनाय prācīnāya	प्राचीनाभ्याम् prācīnābhyām	प्राचीनेभ्यः prācīnebhyaḥ
Ablative	प्राचीनात् prācīnāt	प्राचीनाभ्याम् prācīnābhyām	प्राचीनेभ्यः prācīnebhyaḥ
Genitive	प्राचीनस्य prācīnasya	प्राचीनयोः prācīnayoḥ	प्राचीनानाम् prācīnānām
Locative	प्राचीने prācīne	प्राचीनयोः prācīnayoḥ	प्राचीनेषु prācīneṣu
Notes	¹Vedic

Further reading

• Monier Williams (1899) “प्राचीन”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 704.
• Hellwig, Oliver (2010-2024) “prācīna”, in DCS - The Digital Corpus of Sanskrit, Berlin, Germany.
• Apte, Vaman Shivram (1890) “प्राचीन”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan, page 1126
• Arthur Anthony Macdonell (1893) “प्राचीन”, in A practical Sanskrit dictionary with transliteration, accentuation, and etymological analysis throughout, London: Oxford University Press, page 184
• Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “prācīˊna”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press, page 500